Morgunblaðið - 29.12.1998, Blaðsíða 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 29. DESEMBER 1998
LISTIR
MORGUNBLADIÐ
Að brynna
fola sínum
„ÞEGAR það geristeftir Hrafn Gunnlaugsson.
SJONVARP
Sunnudagsleikhúsið
„ÞEGAR ÞAÐ GERIST ..."
Handrit og leikstjórn: Hrafn Gunn-
laugsson. Kvikmyndataka: Ari Krist-
insson. Leikendur: Pálmi Gestsson,
Steinar Torfi Vilhjálmsson,
Unnur Steinsson.
HRAFNI Gunnlaugssyni virðist
nokkuð hugstæð fyrsta upplifun
ungra drengja af samdrætti og kyn-
lífi fullorðinna. I myndinni Hin
helgu vé var þetta yrkisefnið og nú
á sunnudagskvöldið sótti hann á
sömu mið í stuttmyndinni „Þegar
það gerist...“. Þar opnast ungum
dreng sýn á hvernig koma má kon-
um til er hann sér húsbónda sinn
næla sér í kvenmann á hestamanna-
móti með mjög svo karlmannlegum
hætti. Ekki var samt alveg ljóst
hvað það er sem gerist þegar það
gerist. Hvort það sem gerðist þegar
það gerðist var í höfði drengsins eða
hvort titillinn er einfaldllega axla-
yppting af hálfu höfundarins; „þeg-
ar það gerist þá gerist það. Það get-
ur gerst hvar sem er og hvenær
sem er.“ Sú hugsun hlýtur eiginlega
að hafa ráðið ferðinni þegar jafn
ólíkindalegur söguþráður var
spunninn og hér reyndist raunin.
I upphafi myndar er lögð áhersla
á hugarheim drengsins, tónlist,
grafik og upphafstökur minntu á
kúrekamyndir á sjöunda áratugn-
um. Myndin gerist þó í dag svo fyr-
irmyndir drengsins voru komnar
nokkuð til ára sinna. Aðalfyrir-
myndin er þó húsbóndinn sjálfur,
hrossaræktarráðunauturinn Bjarni,
drýgindalegur piparsveinn, klædd-
ur eins og enskur óðalsbóndi, undir
kúrekafrakka og hatti. Bjarni er
líka stoltur eigandi Brúnblesa,
besta graðhests landsins. Bjarni
verður hugfanginn af forsíðumynd
af konu í tímariti og rekur í
rogastans þegar hann sér sömu
konu á hestamannamótinu sem
haldið er handan við ána. Hann ger-
ir sér lítið fyrir og býður henni að
koma og skoða graðhestinn. Hún
þiggur það. Hann sýnir henni tökin
á hestinum og lætur hana að lokum
þreifa á sköndli hans en það reynist
henni ofraun og hún hleypur út
undir bert loft, rjóð og andstutt.
Þar finnur Bjarni hana og sýnir
henni skammbyssuna sína. Henni
þykir lítið til um gripinn en dreng-
urinn vill endilega sjá skotið úr
henni. Eftir nokkrar misheppnaðar
tilraunir til að skjóta í blikkbrúsa
skýtur Bjami heimalninginn í fússi
og brestur samstundis í grát yfir
þessu óhappi, kvenmaðurinn styður
hann til bæjar en drengurinn situr
eftir yfir skrokknum af lambinu.
Þegar hann fer inn í bæinn eru
Bjarni og konan komin upp í rúm,
drengurinn starir stóreygur á,
sögulok.
Varla þarf að hafa mörg orð um
notkun myndrænna/erótískra
tákna, þau skýra sig best sjálf, en
hér er sögð svolítil saga um hvernig
ungur drengur kynnist gangi lífs-
ins; „erótísk fjölskyldumynd“ var
hún kölluð í kynningu. Erótíkin fór
framhjá undirrituðum en yfirborðs-
kennd hugsunin í samskiptum karls
og konu leyndi sér hinsvegar ekki.
Draumur karlmannsins verður að
veruleika þegar forsíðustúlkan birt-
ist ljóslifandi en áfram jafn gjör-
sneydd persónueinkennum og væri
hún klippt út úr blaðinu. Einfald-
leiki hennar er greinilegur þegar
ekki þarf annað til en að strjúka
graðhesti um lend og sköndul til að
hún sé til í tuskið. Allar forsendur
fyrir samskiptum þessara persóna
virtust látnar lönd og leið, drýg-
indalegt karlagrobb og sundurgerð
í klæðaburði voru persónueinkenni
Bjarna og Pálmi Gestsson fór jafn
vel með þau og efni stóðu til. En
jafnvel hann virtist á gati um hvers
vegna Bjarna varð svona mikið um
að skjóta lambið, ákafur gráturinn
varð nánast hlægilegur í samheng-
isleysi myndarinnar. Hann var enda
fljótur að jafna sig.
Unnur Steinsson er ekki leikkona
en sjálf mjög þekkt persóna. Slík
staða er vandmeðfarin og í myndinni
vai’ hún í hlutverki sjálfrar sín, frá-
leitt að hugsa sér að hún væri að
leika aðra persónu. Hún gerði þetta
fumlaust og án vandræða. Best var
hún þegar hún sýndi af tilfinningu
hversu lítið henni þótti til um tilburði
Bjarna. Hlutverk hennar fór enn
nær henni sjálfri en ella, þar sem
notaðar voru raunverulegar tíma-
ritsmyndir af henni sem birtust íyrr
á þessu ári. Hugtakið „fjölskyldu-
mynd“ fékk einnig nýja merldngu
þar sem í hlutverki drengsins var
sonur Unnar, Steinar Torfi Vil-
hjálmsson. Vafalaust má velta vöng-
um yfir því hversu smekklegt það val
var. Steinar Torfi stóð sig vel, aðdá-
un drengsins á húsbóndanum og
íylgispekt við hann kom vel fram,
hann fylgdist vel með öllu, hlustaði á
allt, lærði allt og virtist ætla að muna
vel allt sem fyrir bar.
Myndin er ágætlega tekin í fal-
legu veðri á fallegum stöðum; sem
slík og að viðbættum texta Bjarna
um íslenska hestakynið gæti mynd-
in gegnt því hlutverki að kynna - að
því er virðist ótakmarkaða - fjöl-
hæfni þessa sérstaka hrossastofns.
Sem „erótísk fjölskyldumynd" höfð-
ar hún þó tæplega til nema mjög
sérstakra fjölskyldna.
Hávar Sigurjónsson
Námskeið
fyrir
strengja-
leikara
HJÓNIN og tónlistarkennar-
arnir Almita og Roland
Vamos munu koma til lands-
ins í byrjun janúar og halda
námskeið fyrir strengjaleik-
ara. Þau eru Islendingum að
góðu kunn og hafa þrisvar áð-
ur sótt ísland heim.
Almita og Roland Vamos
eru bæði prófessorar við
Oberlin-háskólann í Ohio.
Nemendur þeirra hafa unnið
til verðlauna í alþjóðlegum
keppnum um heim allan.
Dagana 4., 5. og 6. janúar
halda þau námskeið fyrir
strengjaleikara á höfuðborg-
arsvæðinu og fer það fram í
húsnæði Tónlistarskólans í
Reykjavík. Það stendur frá kl.
10-17 alla dagana. Námskeiðið
verður í formi „masterclass"
og er opið áheyrendum.
8. janúar verða þau, í boði
Tónlistarskólans á Akureyri,
með námskeið. Ennfremur
munu þau koma fram á
jólatónleikum í hinu nýja Tón-
listarhúsi Kópavogs fimmtu-
dagskvöldið 7. janúar ásamt
nokkrum íslenskum strengja-
leikurum og nemendum.
Það er Guðný Guðmunds-
dóttir, fiðluleikari, sem stend-
ur fyrir komu hjónanna hing-
að til lands, en nokkrir fyrr-
verandi nemendur hennar
hafa stundað framhaldsnám
hjá þeim.
KANÚKAFLOKKURINN Voces Thules heldur miðnætur-
tónleika í Hallgrímskirkju annað kvöld.
Voces Thules
á miðnætur-
tónleikum
KANÚKAFLOKKURINN Voces
Thules flytur valda kafla úr Þor-
lákstíðum, auk fornra íslenskra
trúarlegra söngva, á miðnætur-
tónleikum í Hallgrímskirkju
miðvikudaginn 30. desember.
Tónleikarnir hefjast klukkan 23
og er yfirskrift þeirra Dýrlingur
fslands 1198-1998. Tilefnið er
800 ára dýrlingstíð Þorláks bisk-
ups helga.
„Hátíð hirðisins heldur hjörð
hans árlega með bljúgum
huga, en fyrir hann endur-
heimti hún veg hjálpræðisins,
sem hún hafði glatað,“ segir í
Þorlákstíðum. „Þorlákur, þú
vinnur dásemdarverk þín á
skipbrotsmönnum; þeim sem
kaffærst hafa í ölduróti bjarg-
ar þú heilum á land. Sakleysi
æviferils þíns, örugg fram-
koma þín, auður kenningar
þinnar, mikilleiki kraftaverka
þinna, ljúfur ilmur frá gröf
þinni, allt þetta minnir kirkju
þína á að heiðra þig af hjart-
ans gleði um allar aldir. Einum
Drottni sé dýrð, sem leiðir oss
á réttan veg fyrir verðleika
Þorláks. Megi hann veita oss
kórónuna í föðurlandi sínu.“