Morgunblaðið - 29.12.1998, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 29. DESEMBER 1998 45
í desember
i hér-
idis
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
r lögreglu um að fíkniefni kynnu að
r 4,5 kg af hassi.
sérstaka herferð á þessum árstíma
séu yfirvöld að sjálfsögðu allt árið á
verði og að stöðugt sé fylgst með
þeim sem vitað er að hafa stundað
eiturlyfjasölu.
Omar Smári segir að síðustu miss-
erin hafi verið lagt hald á minna af
veikari fíkniefnum og virðist sem
meiri ásókn sé í harðari efnin. Hann
segir lögi-egluna í síauknum mæli
reyna að fylgjast með uppsprettum
fíkniefnanna erlendis í því skyni að
reyna að koma í veg fyrir flutning
þeirra hingað til lands. Segir hann
skilaboð lögreglunnar til fíkniefna-
sala ótvírætt þau að áhætta þeirra sé
ekki minni erlendis, fylgst sé með
þeim og þeim ekki sleppt úr augsýn
þótt þeir fari utan. Þess vegna sé
samvinna lögreglu milli landa mjög
mikilvæg. Omar segir Island hafa
verið blessunarlega laust við hörð-
ustu fikniefnin eins og heróín og
krakk og segir lögregluna leggja
mikla áherslu á að koma í veg fyrir
flutning slíkra efna til landsins.
Smári Sigurðsson aðstoðaryfirlög-
regluþjónn, sem er yfir alþjóðadeild
ríkislögreglustjóra, segir að mikil
. samvinna sé milli lögi’eglu í ná-
grannalöndunum, ekki síst við Norð-
urlöndin. Segir hann að lögreglan hér
fylgist með ferðum þeirra sem ætlað
er að stundi eiturlyfjakaup og sölu og
lætur starfsbræður sína ytra vita
þegar þeir fara milli landa og að lög-
reglan hérlendis fái samsvarandi
upplýsingar frá lögreglu erlendis.
Samvinna sem þessi hafi til dæmis
leitt til handtöku íslendinganna í
Lúxemborg og Þýskalandi snemma í
þessum mánuði og nú rétt fyrir jólin.
Neyslan færist neðar
Þórarinn Tyi'fingsson, yfirlæknir á
Sjúkrastöðinni Vogi, segir að síðustu
árin hafi verið mun meira af kanna-
bisefnum og amfetamíni í umferð á
íslandi. Hann segir neyslu kókaíns
einnig greinilega vaxandi því á Vog
hafi komið til meðferðar fólk sem segi
sögu af nokkurra mánaða neyslu
sinni á kókaíni. Þá sé neysla sífellt að
færast niður í yngri aldurshópa.
Ríkislögreglustjdri fer með allt forræði og rekstur sérsveitar lögreglunnar
SÉRSVEIT lögreglunnar við æfingar þar sem þyrla Landhelgisgæslunnar var notuð við þjálfunina.
Breytingar á forræði og
stjórn sérsveitarinnar
Kaflaskil verða í sögu sérsveitar lögreglunn-
ar 1. janúar næstkomandi en þá tekur gildi
reglugerð sem kveður á um að ríkislögreglu-
stjórinn skuli starfrækja sérsveit lögreglu til
að takast á hendur vopnuð lögreglustörf og
öryggismál þegar þörf krefur hvar sem er á
landinu og innan efnahagslögsögu landsins.
SAMKVÆMT reglugerð sem
dómsmálaráðherra undirrit-
aði 22. desember síðastliðinn
felur dómsmálaráðherra rík-
islögreglustjóranum að fara með lög-
reglustjórn þar sem sérsveitin er
kölluð út til vopnaðra lögreglustarfa
og öryggismála, og við störf sín lýtur
sérsveitin yfirstjórn ríkislögreglu-
stjórans. Með reglugerðinni felur
dómsmálaráðherra ríkislögreglu-
stjóranum að fara með allt fon-æði og
rekstur sérsveitarinnar og flytjast
stjórnendur hennar og starfræksla
hinn 1. janúar næstkomandi frá lög-
reglustjóranum í Reykjavík til ríkis-
lögreglustjórans og einnig sá búnað-
ur sem fylgir sérsveitinni.
Heimilt er að starfrækja sveitina
með þeim hætti að stjórnendur henn-
ar starfi hjá ríkislögreglustjóranum í
fullu starfi en aðrir lögi’eglumenn í
henni komi til starfa frá öðrum lög-
regluliðum vegna þjálfunar eða verk-
efna hverju sinni. Ríkislögreglustjór-
inn mun setja verklagsreglur um
starfsemi sérsveitarinnar, fyinrkomu-
lag aðstoðarbeiðna og samstarf sveit-
arinnar við lögregluliðin í landinu.
Markmið þessara breytinga er að
auðvelda framkvæmd viðfangsefna
sem eðli máls samkvæmt eða vegna
aðstæðna kalla á miðstýringu eða
samhæfingu lögi'egluliða á landsvísu
og gera yfirstjórn sérsveitarinnar
skýrari.
Sérsveit lögreglunnar var stofnuð
árið 1982 og í henni starfa nú um 20
manns. Samkvæmt nýju stjórnskipu-
lagi embættis ríkislögreglustjórans,
sem tekur gildi 1. janúar næstkom-
andi, heyrir sérsveitin undir svið sem
Jón F. Bjartmarz yfirlögregluþjónn
stjórnar. Hann var í sérsveitinni frá
1983 til 1997 og var hann yfirmaður
sveitarinnar frá 1987-1997. Núver-
andi stjórnandi sérsveitarinnar er
Guðmundur Omar Þráinsson aðal-
varðstjóri.
Vandræði þegar verkefni hafa
færst milli umdæma
Jón sagði í samtali við Morgun-
blaðið að breytingarnar fælu það í sér
að sérsveitin myndi nú verða form-
lega starfrækt á landsvísu undir
stjórn ríkislögreglustjórans, en áður
fór sveitin undir stjórn viðkomandi
lögi'eglustjóra þar sem hún var að
störfum hverju sinni.
„í ljósi þess hve það er mikill fjöldi
lögregluliða hefur það stundum skap-
að vandræði þegar verkefni hafa ver-
ið að færast milli umdæma, eins og
t.d. öryggisgæsla og annað, og þá
hefur þetta verið þyngra í vöfum.
Upphaflega var lagt upp með það að
starfrækja sérsveitina í samvinnu
dómsmálaráðuneytisins og lögreglu-
stjórans í Reykjavík og hefur sveitin
hingað til verið starfrækt hjá honum.
Nú verða stjórnendur sveitarinnar
hins vegar starfsmenn ríkislögreglu-
stjórans og öll starfræksla verður í
nafni hans. Aðrir meðlimir sérsveit-
arinnar munu eftir sem áður koma að
mestu leyti frá lögreglunni í Reykja-
vík sem er stærsta lögregluliðið,"
sagði Jón.
Til þess að komast í sérsveit lög-
JÓN F. Bjartmarz yfirlögregluþjónn, til hægri, og Guðmundur Ómar
Þráinsson aðalvarðstjóri ræða við nokkra sérsveitarmenn á æfingu.
reglunnar þurfa menn að hafa lokið
námi við Lögregluskólann og náð
fullum þriggja ára starfsaldri í lög-
regluliði. Þá þurfa þeir að standast
ákveðnar lágmarkskröfur varðandi
þrek og ljúka nýliðanámskeiði sér-
sveitarinnar með fullnægjandi hætti.
Til að komast í lögregluna þurfa
menn að vera 20 ára og því geta þeir
ekki komist í sérsveitina fyrr en þeir
eru að minnsta kosti 23ja ára. Að
sögn Jóns hefur verið miðað við að
efri aldursmörk nýliða séu 35 ár, en
menn geta síðan verið í sveitinni
lengur uppfylli þeir allar þær ki'öfur
sem gerðar eru til sérsveitarmanna.
Helstu verkefnin í sambandi
við öryggisgæslu
Þeir lögreglumenn sem eru í sér-
sveitinni sinna dags daglega hefð-
bundnum lögreglustörfum en auk
þess eru þeir í sérstakri þjálfun
vegna sérsveitarinnar. Þegar sveitin
er kölluð til starfa er hún alla jafna
vopnum búin, bæði með hefðbundnar
lögregluskammbyssur og öflugri
vopn eins og t.d. hríðskotabyssur og
riffla, auk annars sérbúnaðar.
„Mesti fjöldi verkefna sérsveitar-
innar hefur verið í sambandi við ör-
yggisgæslu vegna komu erlendra
þjóðhöfðingja og annarra fyrir-
menna. Síðan hafa verið margvísleg
smærri mál sem sveitin er kölluð til
að leysa og yfirleitt eru afgreidd af
þeim sem eru á vakt hverju sinni. Það
hafa hins vegar ekki verið mörg mál á
hverju ári þar sem sveitin hefur öll
verið kölluð út vegna byssumála, en
slík mál eru sem betur fer ekki mörg.
Það er mín trú að það hafi ákveðið
forvarnargildi að lögreglan hafi þenn-
an viðbúnað til að grípa til, en auðvit-
að má segja að ef hún hefði hann ekki
þá væri of seint að búa hann til þegar
í óefni væri komið,“ sagði Jón.
Hann sagði að búnaður og þjálfun
sérsveitarmannanna nýttist jafn-
framt við hefðbundin lögreglustörf,
og í sveitinni væru t.d. kafarar sem
sinntu leitarköfun þegar svo bæri
undir.
Sérsveitin hefur tekið þátt í þjálfun
víða erlendis og sagði Jón að sveitin
hefði síður en svo lakari mannskap
eða vinnuaðferðir en aðrar sérsveitir
þótt sveitin væri smærri í sniðum og
ekki eins ríflega tækjum búin.
„Þó að það sé auðvitað eitt og ann-
að sem maður vildi sjá betra þá
stendur þessi sveit sem slík fyrir sínu
þegar á heildina er litið,“ sagði Jón F.
Bjartmarz.