Morgunblaðið - 17.01.1999, Page 30

Morgunblaðið - 17.01.1999, Page 30
30 SUNNUDAGUR 17. JANÚAR 1999 MORGUNBLAÐIÐ GÆÐIN MIKILVÆG- ARIEN STÆRÐIN wstrni/KsmmlF Á SUNNUDEGI ► Glerverksmiðjan Samverk á Hellu hefur nú starfað í þrjátíu ár. Hún er elsta starfandi verksmiðjan á þessu sviði og ein þriggja stærstu hér á landi. Fyrirtækið sker sig nokkuð úr mörgum iðnfyrirtækjum sem hérlendis starfa og eru í fremstu röð. Ekki á það síst við staðsetninguna, á miðju Suður- landsundirlendinu. Engu að síður fara 80% framleiðslu Samverks til viðskiptavina á Stór-Reykjavíkursvæðinu og sannast á því að vegalengdir eru ekki sama fyrirbærið nú til dags og fyrrum. eftir Guðmund Guðjónsson FRAMKVÆMDASTJÓRI og að- aleigandi Samverks er Ragnar Pálsson. Hann er fæddur í Reykjavík og á ættir að rekja bæði í höfuðstaðinn og norður til Fnjóskadals, en ársgamall fluttist hann með fjölskyldu sinni til Hellu. Ragnar lauk grunnskóla Hellu og fór síðan til fjögurra ára náms í Samvinnuskólanum á Bifröst í Borgarfirði. Tvö fyrstu árin var námið stundað þar vestra, en tvö seinni árin var kennslan í Reykjavík. Mörg sumur vann Ragnar í Samverki, enda var karl faðir hans þar aðaleigandi og helsta driffjöður. Eftir Samvinnu- skólaprófið fór Ragnar í hálft ár til vinnu erlendis og vann þá m.a. hjá glerbyrgjum í Þýskalandi. Síð- an kom Ragnar heim á ný, settist á skólabekk í Tækniskólanum og á árunum 1990 til 1994 lauk hann námi og útskrifaðist sem iðnaðar- tæknifræðingur. Faðir hans var þá farinn að draga saman seglin og Ragnar keypti hlut hans og fleiri tilfallandi hluti. Hann á nú 70% í fyrirtækinu, en faðir hans, Páll G. Bjömsson, er stjórnarfor- maður. Hluthafar eru 52 talsins, en flestir litlir. Ragnar er giftur Guðrúnu Dröfn Ragnarsdóttur grunnskólakennara á Hellu og þau eiga einn son, Ragnar Pál, sem er þriggja ára. Ragnar segir að í upphafí hafi ætlunin verið að stofna atvinnu- skapandi fyrirtæki í byggðarlagi þar sem atvinnulífið var mjög ein- hæft og nauðsynlegt var að bjóða upp á fleiri valkosti. Hinn 18. jan- úar 1969 komu saman á Hellu nokkrir Rangæingar og stofnuðu hlutafélagið Samverk hf. Fyrir dyrum stóð að hefja rekstur verk- smiðju til framleiðslu á tvöföldu einangrunargleri. Fyrsta árið sem Samverk starf- aði var verksmiðjan til húsa í hluta verkstæðisbyggingar Kaupfélags- ins Þórs á Hellu, en árin 1970-71 í nýju 130 fermetra húsi Garðars Bjömssonar bakarameistara, þar sem bakaríið er á Hellu. A þessum tíma voru starfsmenn Samverks fimm talsins. Húsnæðið var allt of lítið, en fyrirtækið hafði samt ekki bolmagn til að byggja. Það var svo að fyrirtækið Laufafell reisti 300 fermetra húsnæði til útleigu. Sam- verk tók húsið á leigu og flutti inn 1972. Síðan keypti fyrirtækið húsið af Laufafelli og hefur tvívegis bætt við húsnæðið, fyrst árið 1975, 300 fermetra og síðan aftur 1985, er 640 fermetrum var bætt við. Þannig hefur húsnæðið vaxið úr 100 fermetrum fyrsta árið í alls 1.240 fermetra árið 1985, fyrir framleiðsluna, auk annars húsnæð- is, samtals 500 fermetrar. Ragnar segir ekki standa til að bæta við húsnæðið fyrst um sinn a.m.k., stefnan sé í vaxandi umsvifum að nýta betur það húsnæði sem til er. Margt hefur breyst í áranna rás að sögn Ragnars. Glerið var í upp- hafi flutt inn í kistum frá Þýska- landi og vegna þess hve húsnæðið var knappt varð að geyma kistum- ar utandyra með tilheyrandi vanda að opna þær á dæmigerðum frostköldum vetrardögum. „Öll framleiðslan var unnin í höndunum í þá daga, engin tæki voru til stað- ar fyrstu árin. Mikil þróun hefur átt sér stað í efnum og vinnsluað- ferðum við framleiðsluna á ein- angrunargleri. Engin af þeim efn- um sem þá voru notuð eru notuð í dag. Glerið er ekki einu sinni það sama. Það er annarrar gerðar nú en þá,“ segir Ragnar. Þrenn tímamót Saga Samverks er vörðuð þrem- ur tímamótum öðrum fremur. Þau fyrstu dreifast raunar og felast í húsnæðisviðbótum sem hver um sig höfðu mikla þýðingu fyrir fram- gang fyrirtækisins. Önnur tímamót urðu þegar fyrirtækið fjárfesti í eigin bflaflota. Aður þurfti, að framleiðslu loldnni, að pakka öllu gleri í kistur sem síðar voru fluttar á kranabflum um Suðurland og Reykjavíkursvæðið. Þessa flutn- inga önnuðust aðallega bílstjórar á eigin bflum. Samverk keypti fyrsta bflinn árið 1975, var það Mazda sem gat flutt hart nær tonn af gleri. Tveimur árum síðar bættist við Hino bfll sem gat flutt 4 tonn. Þjónustan við viðskiptavini jókst til mikilla muna við eigin bflaútgerð. Síðustu stóru tímamótin voru síðan í júní á síðasta ári, er fjárfest var í nýtísku vélasamstæðu frá Þýskalandi til samsetningar á ein- angrunargleri ásamt því að breyt- ingar voru gerðar á framleiðslu- ferlinu. „Það má því segja, að í dag sé framleiðslan mjög vélvædd og hefur það einfaldað og auðveldað alla vinnu og gert félaginu kleift að afhenda framleiðsluvöruna á stutt- um tíma og með litlum fyrirvara. Þetta er mikil þjónustuaukning, enda hefur því verið vel tekið og styrkt stöðu okkar í samkeppninni. Þetta var mikil fjárfesting fyrir ekki stærra fyrirtæki, 20 milljónir, en hverrar krónu virði, „ segir Ragnar. Nú er öldin önnur Gler er ekki bara gler, það verð- ur deginum ljósara þegar rætt er við Ragnar Pálsson um fyrirtæki hans. Fyrrum var það kannski svo, menn voru bara með einfalt gler. Punktur. En Samverk framleiðir eiiifált, tvöfalt og þrefalt gler, K- gler, einangrunargler, sólvamar- gler, öryggisgler, hert gler, hamr- að gler, hitaþolið gler, röntgengler, hljóðeinangrunargler, eldvarnar- gler, skrautgler, hleðslugler, spegla, franska glugga, litað gler og fleira. Nú er öldin sum sé önn- ur. Ragnar álítur að hinn fullkomni véla- og tæknibúnaður auk góðs húsnæðis og aðstöðu geri Sam- verki kleift að bjóða upp á landsins mesta úrval af speglum og gleri. En hvemig kemur það út að stunda sína framleiðslu á miðju Suðurlandi? Ragnar svarar þessu eftir skamma umhugsun: „Það seg- ir kannski mest, að 80% af fram- leiðslu okkar fara á Reykjavíkur- svæðið. Það er gler frá okkur í Kringlunni, Hæstarétti, Hallgríms- kirkju, Rafmagnsveituhúsinu, IS- húsinu, hjá Össuri, B&L, mörgum skólum og miklu víðar. Við emm líka mjög sterkir á Suðurlandi. Það er sem sagt mjög gott að vera á Hellu. Það hefur þó ekki alltaf ver- ið svona gott og gengi fyrirtækis- ins hefur verið brösótt á köflum m.a. vegna staðsetningarinnar. I byrjun, eða fyrir svona 20 til 30 ár- um var allt annað umhverfi. Það hljómar hlægilega, en það voru lé- legar símalínur og sambandið eftir því. Það var ekkert fax og vega- sambandið var ekki betra en svo að það voru ekki malbikaðir vegir alla leið á Hellu. Það þótti afar langt að aka hingað. Allt hefur þetta gjörbreyst. Vegasambandið, síminn, fax, netið. Nú finnst okkur við alls ekki vera langt frá stærsta markaðssvæðinu og vegalengdir hamla okkur ekk- ert. Hér áður var það auk þess al- gilt, og eymir eftir af því enn, að menn halda að það sé eitthvert mál að hringja út á land til að panta vöru. Að það sé á einhvern hátt erf- iðara að afla vörunnar og að hún sé dýrari. Þetta er alger misskilning- ur, a.m.k. hvað okkur hjá Samverki varðar. Það má því segja, að fjar- lægðin hafi styst með árunum og hún er enn að styttast með hverri nýjung og aukinni þróun í sam- skiptatækni. Þetta er hreinlega orðið þannig að menn panta í dag og fá vöruna á morgun. Þetta skiptir okkur að sjálfsögðu geysilega miklu máli, því sam- keppnin er feiknarlega hörð og kröfurnar um styttri afgreiðslu- tíma verða æ meiri.“ Ragnar hugsar sig nú aðeins um og segir svo: „Það er annað með staðsetninguna sem við sækjum mikinn styrk í. Meðal starfsaldur starfsfólks hjá okkur er 12-15 ár. Það er því Util hreyfing á starfs- fólki. Slíkt kemur með afslappaðra andrúmslofti dreifbýlisins og auk þess greiði ég fólkinu góð laun,- Fyrir vikið er starfsfólkið hér vandvirkt og þaulvant og tíminn sem fer í að þjálfa upp nýja starfs- krafta er í algjöru lágmarki. Það er óumdeilanlegt að svona lagað skil- ar sér í skjótari og vandaðri vinnu- brögðum. Það er sem sagt pening- anna virði. Það er líka viss tilhneiging úti í heimi að fyrirtæki flytja sig út fyr- ir borgimar. Að vísu er Reykjavík ekki það stór miðað við stórborg- irnar erlendis að slíkt eigi endilega við hér á landi. En þrátt fyrir alla kostina vildi ég alls ekld vera lengra frá markaðssvæðinu. Það sást til dæmis á dögunum þegar Skeiðará kom æðandi niður á sand- inn og klippti af bi-ýrnar.“ Þreytt góðæri Hvað er þetta mikið af gleri sem þið eruð að framleiða og hvað eruð þið stórir ef þannig mætti að orði komast? „Þetta eru svona 500 tonn af gleri sem við erum að framleiða úr og þetta flytjum við beint inn frá framleiðendum í Svíþjóð, Belgíu, Þýskalandi og Danmörku. Það eru glerverksmiðjur víða um land, en þrjár eru stærstar og við erum þar í hópi. Þriðju stærstir með 12-15% af markaðnum. Ég legg ekkert upp úr því að vera stærstur, aðalatriðið er að reka gott, vandvirkt og skil- virkt fyrirtæki og það gengur eft- ir.“ Hvað með vaxtarbrodda og við- skiptaumhverfið? „Viðskiptaumhverfið er gott. Ég vildi orða það þannig að það sé eðlilegt. Svona eins og það á að vera og mér finnst allt tal um góð- æri í þeim efnum vera þreytt. En ástandið hefur ekki alltaf verið þannig. Upp úr 1991 var erfitt tímabil. Þá minnkaði byggingar- starfsemi til muna, en síðustu árin hefur allt verið á uppleið á ný og síðustu tvö til þijú árin hefur starf- semin verið í jafnvægi. Ég tel að það geti enn batnað. Fyrir því eru forsendur ef rétt er haldið á mál- um.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.