Morgunblaðið - 25.07.1999, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 25. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Kynning á Prag
menningarborg
Evrópu árið 2000
ARKITEKTINN Jaroslav Safer
kynnir arkitektúr í Prag, foman
og nýjan, á morgun, mánudag,
kl. 20 í Norræna húsinu.
I hinum foma miðbæ í Prag
birtast allar stíltegundir bygg-
ingarlistar í þúsund ár, segir í
fréttatilkynningu. Friðlýstar
byggingar em yfir 1.400 og um
866 hektara svæði er á
heimsminjaskrá UNESCO.
Einkum hefur varðveist mikið af
barokk-arkitektúr.
Safer er kominn aftur tii
Tékklands eftir glæsilegan feril
á alþjóðavettvangi og réðst til
starfa við tækniháskólann í Prag
„DJAMMSESSJÓN" verður haldin
á Sólon íslandus mánudagskvöldið
26. júlí. Þar mun Tríó Hauks Grön-
dal ásamt Ólafi Jónssyni ríða á vað-
ið en meðlimir tríósins auk Hauks
eru þeir Morten Lundsby, kontra-
bassaleikari, og Stefan Pasborg,
trommuleikari, frá Danmörku.
(CVUT) 1992 sem prófessor í
arkitektúr og forstöðumaður
arkitektúrdeildarinnar. Teikni-
stofa Safers og félaga hefur und-
anfarin fimm ár teiknað fjöl-
margar opinberar byggingar
sem hlotið hafa verðlaun. Prag,
höfuðborg Tékklands með um
1,2 milljónir íbúa, hefur verið og
er ein mikilvægasta miðstöð
menningar og viðskipta í Evr-
ópu. Prag nútímans er borg sem
dregur að sér menntamenn
hvaðanæva úr heiminum, segir í
fréttatilkynningu.
Dagskráin verður á ensku og
er aðgangur ókeypis.
Þeir félagar hafa verið á tónleika-
ferð undanfarnar vikur og verður
þetta síðasta uppákoman hjá þeim
að sinni.
Von er á mörgum góðum gestum
sem munu leika af fingrum fram.
Tónleikarnir hefjast kl. 21 og er að-
gangur ókeypis.
Fyrirlestur
um fornleifa-
rannsóknir
í Reykholti
NÆSTA viðfangsefni Snorra-
stofu er opinn fyrirlestur um
þær fornleifarannsóknir, sem
fram fara í Reykholti á vegum
Þjóðminjasafns Islands. Guðrún
Sveinbjarnardóttir, fornleifa-
fræðingur, mun á miðvikudags-
kvöld kl. 21 halda fyrirlestur í
Safnaðarheimili Reykholts-
kirkju er ber heitið „Staða forn-
leifarannsókna í Reykholti“. Er-
indið er liður í röð fyrirlestra er
nefnist „Fyrirlestrar í héraði“,
en nú þegar hafa fjórir slíkir
verið haldnir.
í fréttatilkynningu segir:
„Fomleifauppgröfturinn í Reyk-
holti er geysilega spennandi
viðfangsefni, ekki síst vegna
frægðar staðarins og þeirra
fornminja, sem hingað til hafa
dregið fjölda ferðamanna í
Reykholt, þ.e. Snorralaugar og
jarðganga sem tengja hana og
gamla bæinn. Óhætt er að full-
yrða að uppgreftrinum miði vel
áfram og þrátt fyrir að mark-
miðið nú í sumar sé að kanna
hvernig Snorralaug hefur
tengst bænum hafa komið í ljós
minjar, sem em að því er virðist
ákaflega merkilegar. Nú síðast
hafa fornleifafræðingarnir
hugsanlega komið niður á virki
Snorra Sturlusonar, sem sagt er
frá í Sturlungu."
Guðrún Sveinbjarnardóttir er
verkefnisstjóri þeirra fornleifa-
rannsókna, sem fram hafa farið
í Reykhoiti á sl. ámm, þ.e. frá
1987 til 1989 og frá 1998. Hún
lauk M. Phil.-prófi frá Uni-
versity College í London árið
1975 og doktorsprófi frá Há-
skólanum í Birmingham á
Englandi árið 1987. Hún hefur
sérhæft sig í þróun byggða með
rannsóknum á eyðibýlum. Guð-
rún starfar sjálfstætt sem fræði-
maður og er búsett í London.
Djasstónleikar
á Sólon Islandus
ÁN titils, pastel á pappír, 1989.
Gegn-um
MYIVDLIST
Stöðlakot
PASTELMYNDIR
ÁSLAUG
HALLGRÍMSDÓTTIR
Opið alla daga frá 14-18 til 2.
ágúst. Aðgangur ókeypis.
STÖÐLAKOT er vettvangur
fyrstu einkasýningar Áslaugar
Hallgrímsdóttur, sem nam við
MHI 1963-1964 og svo aftur
1981-1984, síðast í málunar-
deild. Bjó og starfaði á austur-
strönd Bandaríkjanna í sam-
tals 20 ár, en eftir heimkomuna
fyrir rúmu ári hefur hún helg-
að sig myndlistinni og er sýn-
ingin hluti þeirrar iðju. Ljóst
er af kynningu í skrá að þetta
mun í fyrsta skipti frá námsár-
unum að Áslaug vinnur sam-
fellt og sjálfstætt að myndlist
og raunar bera myndirnar þess
einnig vitni.
Pasteltæknin er sem kunn-
ugt er ein erfiðasta tækni sem
um getur í málaralistinni, en
vegna áferðarfegurðar litanna
er auðvelt að töfra fram þokka-
leg vinnubrögð, svona líkt og í
vef, dúkskurði og glerlist. Og
áferðarfegurð er það sem helst
blasir við á veggjunum í
Stöðlakoti, segir skoðandanum
helst og að vonum að hér sé á
ferð óskrifað blað í myndlist-
inni. Einmitt vegna þess hve
langt er síðan Áslaug lauk
námi án þess að hafa komið við
samfelldri vinnu var mikilvægt
að hún rifjaði upp tæknibrögð
úr fortíð og legði grunn að
svipmeiri átökum við efniviðinn
en hér eru til staðar, umfram
allt léti lengri tíma líða áður en
hún kæmi fram.
Útilokað að geta sér til um
hæfileika hennar af þessum
nettu myndum og hugmynda-
fræðin mjög á reiki. Af vinnu-
brögðunum að marka sýnist lit-
urinn ótvírætt hennar sterka
hlið en formræn úrvinnsla
mjög á reiki, þótt lausnirnar
séu á köflum frambærilegar.
Bragi Ásgeirsson
VIÐ LANDAMÆRI
DJASSINS
TOMilST
D i s k a r
JAN GARBAREK OG THE
HILLIARD ENSEMBLE:
MNEMOSYNE
Jan Garbarek (sópran- og tenórsaxó-
fón), David James (kontratenór),
Rogers Covey-Crump og John Potter
(tenórar) og Gordone Jones (baríton).
Tvöfaldur diskur. Tekið upp í apríl
1998. Útgefið 1999. ECM/Japis.
ENGINN diskur ECM-útgáfunnar
hefur selst á við Officium með
norska saxófónsnOlingnum Jan
Garbarek og karlakvartettinum
breska, The Hilliard Ensemble. Þar
sungu þeir munkasöngva, um
marga hvers aldur enginn veit, en
yngsta verkið var frá upphafi 16du
aldar. Leiðtogi þeirra Hilliardinga,
John Potter, telur að munkar hafi
trúlega notað spuna í söng fyrir
daga Gregoríusar páfa. Það fer alla-
vega vel á túlkun HiUiard og spuna
Garbareks í þessum verkum. I
Officium fannst manni þó Garbarek
oft vera heldur þröngur stakkur
sniðinn í spuna sínum og færi betur
að hann hefði jafn frjálsar hendur
og á tónleikum þeirra félaga á
RúRek-djasshátíðinni 1995 í Hall-
grímskirkju. Á nýju diskunum er
hlutur hans mun meiri og styrkir
það tónsköpunina mjög - auk þess
eru verkin fjölbreyttari - fyrir utan
kirkjusöngvana bæði perúsk og
basknesk þjóðlög, verk eftir nú-
tímatónskáld baltnesk og Jan Gar-
barek sjálfan. Mörg verkanna eru
aðeins tU í brotum og þá kemur í
hlut söngvaranna að gera það sem
Garbarek gerir ætíð - að spinna. Sp-
inna í anda verksins og þeirrar tíðar
er það var samið á - og það tekst
þeim fimavel. Þessir diskar eru að
því leyti fremri Officium-diskinum
að sköpunargáfu allri er gefinn
fijálsari taumurinn.
Um alla tækni í söng og hljóð-
færaleik þarf ekki að fjölyrða - þar
stendur enginn þessum köppum
framar. Aftur á móti get ég ekki lát-
ið þess ógetið hversu magnþrungið
elsta verk disksins, Delphic Paean,
frá 127 fyrir Krist, er í túlkun
þeirra félaga - spuninn spannar ald-
ir - og svo Loiterando eftir Jan Gar-
barek, þar sem hann notar norska
tóna á jafn áhrifamikinn hátt og í
Molde-kantötu sinni frá 1990.
AL DIMEOLA: THE INFINITE
DESIRE
A1 DiMeola (raf- sem órafmagn-
aðir gítarar ásamt fleiri hljóðfær-
um), Stevie Yai (rafgítar), Rachel
Z (Marino Parmisano-píanó og
hljómborð), Tom Kennedy og
John Patitucco (bassi), Ernie Ad-
ams og Peter Erskine (trommur)
auk ýmissa gesta ss. Herbie
Hancock, Gumbi Ortiz og Pino
Daniels. Telarch/Tólftónar 1998.
Gítaristinn A1 DiMeola varð
fyrst frægur í hljómsveit Chick
Corea: Return to forever. Þegar
hann tók að leika í gítartríóinu
með John McLaughlin og Pacho
DeLucia jókst frægðin til muna -
þetta voru Pavarotti, Domingo og
Carreras gítarsins. Eg hlustaði
ekki mikið á DiMeola á árum áður
enda nægðu Bjössi Thor og Frissi
Karls bræðingstilhneigingum mín-
um. En ég hef alltaf vitað að
DiMeola er mikill gítaristi og
ágætur músíkant.
Hann er nú kominn á samning
hjá Telarc-útgáfunni, sem hefur
heldur haldið sig á klassískari
kantinum, bæði í djassi og annarri
tónlist. Nýjasta skífa hans: Vizzini
(tileinkuð ítalska málaranum
Andrea Vizzini) er dálítið í ætt við
Pachora. Tyrknesk áhrif sterk, en
þó haldið eilítið sunnar til Afríku
en þeir Pachoradrengir gera.
Eg held að þetta sé fyrsta
DiMeola skífan sem ég hef haft
gaman af að hlusta á. Að sjálf-
sögðu á magnaður gítarleikur
hans sjálfs ekki minnsta þáttinn í
því, en margt annað ber til - ekki
síst frábær píanósóló meistara
Herbie Hancocks í laginu Istamb-
ul og svo ekta djassópus, In-
vention of the Monsters, sem er
bæði dramatískur og svíngandi.
Samt er DiMeola ekki djassleikari
í klassískum skilningi orðsins
frekar en Pachora eða Garbarek
þegar hann blæs með Hilliard.
Þeir eru á landamærunum.
PACHORA: UNN
Chris Speed (klarinett), Brad
Shepik (rafsaz, banjar, tres og
tambúra), Skúli Sverrisson (raf-
bassi) og Jim Blak (snerill og
bassatromma, dumbek og annað
slagverk). Rnitting Factory/Tólf-
tónar 1998.
Þegar Pachora lék í Loftkastalan-
um í októberlok í fyrra var mánuður
liðinn frá því hljómsveitin hljóðritaði
annan geisladisk sinn: Uml. Mildð af
efnisskránni var af diskinum og
heillaði hún áheyrendur upp úr
skónum. Tónlistin sem Pachora leik-
ur er byggð á samruna djass og
þjóðlegrar tónlistar sem er ótrúlega
skyld innbyrðis, þótt þjóðir þær er
hún er upprunnin hjá hafi háð blóð-
ugar stytjaldir frá fornu fari og geri
enn. Þjóðir Balkanskagans, Tyrkir,
gyðingar og arabar Norður-Afiíku.
Af verkunum þrettán er eitt eftir
Skúla, Unn, sem diskurinn dregur
nafnið af, tvö eftir Black og þrjú eft-
ir hvorn þeirra Speed og Shepik.
Eru þá ótalin fjögur þjóðlög útsett
af þeim félögum.
Balkantónninn er sleginn í Unn
eftir Skúla. I næsta lagi, er Chris
hefur samið, Pitta, er haldið lengra
austur og þar finnst mér klarinettu-
tónn Chris njóta sín betur en í
balkanismanum - kannski á hrifning
mín á búlgörskum og njúorlínskum
klarinettistum sem notuðu Albert-
klarinettin þátt í því. Mér hafa ætíð
þótt Boehmistarnir kaldari þó Good-
man, sem og flestir djassleikarar ut-
an frumheijanna, hafi verið í þeim
hópi. Aðeins einn mann veit ég hafa
haft fullkomið vald á báðum tegund-
um: Buster Bailey.
Þetta er önnur skífa þeirra
Pachoradrengja og ber mjög af
hinni fyrri. Hér eru ýmsir hápunkt-
ar. Má ég aðeins nefna samspil
Speeds og Skúla í Kaponata, lögin
hans Black eða ftjálst upphafið að
þjóðlaginu Prevezaniko Syrto og
bassasóló Skúla þar.
Skúli Sverrisson ber hróður ís-
lands víðar en margur sem oftai- er
nefndur í fréttatOkynningum dag-
blaða og það ætti að vera öllum tón-
elskum Islendingum kappsmál að
eiga eitthvert verka hans á hljóm-
skífu. Þessi er við alþýðuhæfi og
ætti tónlistin að höfða til flestra sem
náð hafa út fyrir nesjamennsku
danskþýsks söngvarauls eða engil-
saxnesks popps.
Vernharður Linnet