Morgunblaðið - 01.10.1999, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ásdís Ásgeirsdóttir
'iu væri að fara.
yfingarinnar
telp-
lan?
kostlega grunn sem kirkjan byggði á
ríkti ójafnrétti og sundrung innan
kirkjunnar". Sagði hún m.a. að því
færi fjarri að kvenprestar ættu sömu
möguleika og karlprestar á að kom-
ast í eftirsóknarverð embætti innan
kirkjunnar, til að mynda að verða
sóknarprestur í stóru sóknunum í
Reykjavík. „Pað þykir frekar við
hæfi og huggulegra að kvenprestarn-
ir gegni stöðu sem er ögn neðar í
pýramídanum, til dæmis sem aðstoð-
arprestar."
Ninna Sif lagði m.a. áherslu á að
svara þyrfti spurningunni um það
hvort konur og karlar ættu sama rétt
í kirkjunni. „Pessi spuming gengur í
raun miklu lengra og spyr um það
hvers konar Guð það er sem við trú-
um á og hvernig kh’kja það er sem
við tilheyrum. Hún spyr um það
hvort við tökum mark á því sem
stendur í Gamla testamentinu að Guð
hafi skapað karl og konu í sinni
mynd. Hún spyr líka um það hvort
orð Jesús um valdið og samskipti
hans við fólkið sem hann umgekkst
sé kirkjunni raunveruleg fyrirmynd.
Þessum spurningum þurfum við að
svara og það eru svörin við þeim sem
eiga að gefa tóninn fyrir starf kirkj-
unnar á nýrri öld. Umræða á þeim
nótum væri glæsilegur hluti þúsund
ára afmælis [kristnitökunnar].
Kvennakirkjan hefur sem hópur inn-
an þjóðkirkjunnar sýnt henni þá vin-
áttu og umhyggju að svara þessum
--------- spurningum fyrir sitt
leyti. Við þurfum að
breyta. Guð treystir okk-
ur til þess og við skulum
treysta henni.“
Að síðustu tók til máls
í þessum umræðum séra
Yrsa Þórðardóttir.
jm i
ifél-
i/efn-
a sem
vel“
Kvaðst hún m.a. vilja að kai'lmenn
en ekki bara konur þerðust fyrir því
að allir fengju jafnan rétt. Þá benti
hún á mikilvægi mannréttindasátt-
mála ýmiss konar og kvaðst vilja að
orð þeirra væru alltaf gild. I lok
fundarins ræddu þátttakendur m.a.
um nauðsyn þess að umræðan um
stefnu kvennahreyfingarinnar héldi
áfram og voru sumar á því að það
vantaði einhvern sameiginlegan vett-
vang fyrir konur hér á landi til að
ræða um og berjast áfram fyrir
jafnri stöðu kynjanna.
FÖSTUDAGUR 1. OKTÓMBER 1999 39
------------------------------------------------------------------------
Fimmtíu ár liðin frá stofnun kínverska alþýðulýðveldisins
„Nýtt velmegrmarskeið
er að hefjast í Kína“
í dag fagna Kínverjar, fjölmennasta þjóð
veraldar, stofnun alþýðulýðveldisins fyrir
50 árum. Wang Ronghua, sendiherra
Kína á Islandi, segir í samtali við Auðun
Arnórsson að á þessum tímamótum sé
þjóð sín að hefja nýtt velmegunarskeið.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Wang Ronghua, sendiherra Kína á Islandi. A veggnum hangir ljóð eftir
sendiherrann urn Gullfoss, sem hann sjálfur hefur skrautskrifað að forn-
um kínverskum hætti.
FYRIR 50 árum var Kína
markað af stórhörmungum,
vanþróað, fátækt land, og
þjóðfélagið mótað af ný-
lendustjórn og lénsveldi. En nú, hálfri
öld síðar, er Kína að byrja að
blómstra, nýtt velmegunarskeið er
hafið.“ Þessi orð Wangs Ronghua,
sem verið hefur sendiherra Kína á Is-
landi í rúmlega eitt og hálft ár, eru
mælt af mikilli sannfæringu.
Sem dæmi um þær efnahagslegu
framfarir sem orðið hafa í Kína á síð-
ustu árum nefnir Wang að nú taki það
kínverskan meðallaunþega 12 daga að
vinna sér inn sömu upphæð og voru
meðalárslaun árið 1949, að framreikn-
uðu verðgildi. Gífurlegar framfarir
hafa orðið á lífskjörum almennings í
Kína.
Lýðræðisþróun
Þessar efnahagsframfarir eiga upp-
tök sín í þeirri ákvörðun Dengs Xiaop-
ings árið 1978 að stefna að „sósíalísk-
um markaðsbúskap" og opnun lands-
ins fyrir viðskiptum. En hafa lýðrétt-
indi Kínverja þróazt að sama skapi í
frelsisátt?
Þegar stjórnmálaástandið í Kína á
þessum tímamótum kemur til tals
nefnir Wang fyrst að á kínverska
þinginu, sem samkvæmt stjórnar-
ski'ánni er æðsta valdastofnun ríkis-
ins, sitji fulltrúar annarra stjórnmála-
flokka en Kommúnistaflokksins, full-
trúar þjóðernisminnihlutahópa og fag-
samtaka.
Þingið er löggjafarstofnun kín-
verska ríkisins, útnefnir menn í opin-
ber embætti og hefur eftirlit með
framkvæmdavaldinu. „Sumir halda að
í Kína séu engir lýðræðisflokkar,“
segir sendihen’ann. „Raunin er sú, að
við höfum átta lýðræðisflokka sem all-
ir eiga fulltrúa á þjóðþinginu. Þeir
voru allir stofnaðir fyrir 1949. Nú hafa
þeir öðlazt marga nýja meðlimi, nýtt
blóð með nýjar hugmyndir.“
Wang segir lýðræðisflokkana
svokölluðu koma að kínverskum
stjórnmálum með ýmsu móti. Fulltrú-
ar þenra séu kjörnir og skipaðir í
sveita- og héraðsstjórnir. Og Komm-
únistaflokkurinn - sem einn myndar
ríkisstjórnina - hefur komið á um-
ræðuvettvangi, þar sem ráðamenn úr
röðum Kommúnistaflokksins hlýða á
tillögur fulltrúa lýðræðisflokkanna.
Sum ráð þeirra séu tekin til greina.
Þá segir Wang að meðal mikil-
vægra umbóta sem gerðar hefðu verið
á þessu ári væri breyting á stjórnar-
skránni sem samþykkt var í marz. „Þá
var bætt inn klausu í 5. grein stjórnar-
skrárinnar, þess efnis að í Kína skuli
vera réttarríki, þar skuli unnið að upp-
byggingu sósíalísks réttarsamfélags."
Þetta hafi mikla þýðingu. „AHir stjórn-
málaflokkar, þar á meðal Kommún-
istaflokkurinn, verða að haga sér inn-
an ramma stjórnarskrárinnar og lag-
anna.“ Ennfremur hafi Kína gerzt á
árinu aðili að sáttmála Sameinuðu
þjóðanna um pólitísk og borgaraleg
réttindi.
Wang segir Deng Xiaoping, sem hóf
þá opnunarstefnu sem Kínastjórn
fylgir enn, hafa sagt: „Ef
ekkert er lýðræðið er eng-
inn sósíalismi." Stefnan sé
að byggja upp lýðræðis-
legt, siðmenntað, sósíalískt
hagsældarþjóðfélag. Umb-
ætur á stjórnkerflnu haldi
sífellt áfram. „Við höldum
ekki að við séum fullkomn-
ir,“ segir Wang, en það sé ekki þar
með sagt að takmarkið með umbótum
á stjórnkerfi Kína sé að taka upp
þingræði eins og það tíðkast á Vestur-
löndum. „Við lítum á kjarna málanna,
ekki aðeins form þeirra."
Almennt um arfleifð Dengs segir
Wang að Kommúnistaflokkurinn og
ríkisstjórnin fylgi nú „kenningu Dengs
Xiaopings". Kjarni hennar gangi út á
að byggja upp sósíalískt þjóðfélag með
kínverskum einkennum. Fyrir leiðina
að þessu takmarki sé frelsun hugans
mikilvægust. I tíð Dengs sjálfs hefði
liður í þessu verið að ógilda nokkrar
rangar ákvarðanir Maós Tse-tungs.
Hugmyndir Dengs um sósíalískan
markaðsbúskap væru meðal þess sem
nú vísaði veginn fram á við.
Hvað sem þessu líður segir Wang
Kínverja hafa mikinn áhuga á að læra
af öðrum löndum. Til dæmis segist
Wang sannfærður um að aðalsaksókn-
ari Kína stjórnist af þessu hugarfari
er hann kemur til Islands, en von mun
vera á honum hingað bráðlega.
Aðspurður um hlutverk svokallaðra
andófsmanna í stjómmálum Kína seg-
ir Wang að óþarflega mikið sé gert úr
þeirra hlut. „Allir þeir [svokölluðu
andófsmenn] sem hafa verið hand-
teknir hafa allir þegið fé og/eða aðstoð
erlendis frá við undirróðursstarfsemi
sína,“ segir Wang. „Þetta eru menn
sem tjalda ekki nema til
einnar nætur“ í hugsun
sinni. Vilji menn koma lög-
mætri gagnrýni á ríkis-
stjómina á framfæri sé
fyllilega nægilegt svigrúm
til þess t.d. innan lýðræðri-
flokkanna svokölluðu. A
þjóðþinginu komi oft fram
hvöss gagnrýni og harkalega skipzt á
skoðunum.
Endursameiningu Hong Kong og
Kína segir Wang hafa heppnazt mjög
vel. „Með henni hefur loksins tekizt að
þvo burt smánarblett aldargamallar
nýlenduauðmýkingar Kína.“ Að svo
vel skyldi hafa tekizt til við að færa
Hong Kong undan brezkum yfirráð-
um undir kínversk lofaði góðu um
endursameiningu Macao og Kína, en
Macao, sem um aldir hefur verið ný-
lenda Portúgals, verður aftur hluti
Kína hinn 20. desember nk. Segir
Wang vel heppnaða endursameiningu
Hong Kongs og Macao við Kína muni
einnig nýtast til að auðvelda lausn
deilunnar um Taívan.
„Tvö kerfí í einu landi“
hefur heppnazt vel
„íbúar Hong Kong sjá sjálfir um
stjórnsýslu Hong Kong. Þeir halda
eigin kerfí og lögum - við okkai'. Við
„blöndum ekki vatninu í branninum
við vatnið í ánni“,“ segir Wang.
Þessa reglu segir Wang geta hjálp-
að til við að sameina Taívan megin-
landinu á ný. Eins og kunnugt er flúði
Guomindang-hreyfing kínverskra
þjóðernissinna undir forystu Tsjangs
Kai-sheks hershöfðingja til Taívan er
hún laut í lægra haldi fyrir kommún-
istum undir forystu Maós formanns er
borgarastríðinu lauk í Kína
árið 1949. Alla tíð síðan
hafa stjórnvöld i Peking
haldið fast við að Taívan sé
óaðskiljanlegur hluti Kína,
þótt Taívanbúar hafi eigin
ríkisstjóm og her.
Þegar árið 1982 segir
Wang að Deng Xiaoping
hafi komið fram með hugmyndina um
„Eitt ríki - tvö kerfi“ með það fyrir
augum að auðvelda sameiningu Taí-
vans og Kína. Árið 1995 setti Deng
fram tillögu um sameininguna í átta
liðum. Aðalatriðin séu fjögur: að halda
fast við að Kína og Taívan séu eitt
land, að eftir sameiningu fái Taívanar
að halda sínu kerfi óái'eittir, þeir fái
að njóta mikillar sjálfstjórnar - þar
með talið eigin her - og að deilumál
séu leyst með friðsamlegum viðræð-
um.
„Við viljum ekki „gleypa Taívan“ og
Taívan getur að sjálfsögðu ekki gleypt
okkur,“ segh' sendiherrann.
Lánsamur að lenda á íslandi
Ohætt er að segja að samskipti
Kína og annarrar eyju, sem liggur öllu
fjær Peking en Taívan, séu í öllu betri
farvegi. „Eg tel mig mjög lánsaman'*
að hafa verið útnefndur sendiherra á
Islandi," segir Wang Ronghua. „Is-
lendingar eru heiðarlegir, blátt áfram
og mjög umhyggjusamir,11 segir hann
og rekur dæmi úr einni ferð sinni úti á
landi, þegar vömbílstjóri nokkur
gerði sér það ómak að gera við bíl
sendiherrans og afþakkaði greiðslu
fyrir. „Við eigum kínverskt orðtak um
að jarðvegur og vatn hvers lands
fóstri þá þjóð sem á því lifir. Eftir
kynni mín af Islendingum langaði mig
til að kanna hvers konar jarðvegur og
vatn það er sem fóstrar íslenzku þjóð-
ina,“ segir Wang.
Hann hefur því ferðast víða um
landið frá því hann tók við embætti
snemma árs 1998. Því sem hann sér og s
kynnist á þeim ferðum hefur hann
gjarnan haldið föstu í bundnu máli.
„Ég hef samið um það bil 20 ljóð frá
því ég kom hingað. Ég áleit það
einmitt einn kostinn við að starfa á Is-
landi að hér vonaðist ég til að geta átt
tíma aflögu til að sinna ljóðagerð og
æfa skrautskrift. Þetta tvennt fer
saman, ljóðagerð og skrautskrift, enda
hvort tveggja hluti ævafornrar menn-
ingararfleifðar Kína,“ segh- Wang.
Á veggnum fyrir ofan stólinn sem
sendiherrann situr í hangir innramm-
að skrautskrifað ljóð eftir hann. Það ’
fjallar um Gullfoss.
Teljum okkur geta lært
margt af Islendingum
Um ástand samskipta Islands og
Kína segist Wang búast við því að þau
eigi í nánustu framtíð eftir að þróast
mjög og dafna og færast út til fleiri
sviða. „Engin alvarleg ágreiningsmál
era í veginum," segh- Wang. „Við telj-
um ísland og Kína hafa margt að
bjóða hvort öðru, sem bætir hvort
annað upp.“ Islendingar séu að reyna
að auka fjölbreytni í sínu efnahagslífi
og í því sambandi geti Kína komið inn
með ýmsu móti, með auknum viðskipt-
um og samstarfi við íslenzka aðila.
Kínverskir ráðamenn hafa á liðnum
missemm sýnt í verki áhuga sinn á Is-
landi. Á þessu ári hafa kínverski
íþróttamálaráðherrann og vararáð-
herra heilbrigðismála lagt leið sína
hingað. Eins og áður sagði hugðist yf-
irsaksóknari Kína koma hingað fyrr á
árinu en kemur síðar. Sendiherrann
upplýsti, að í næsta mánuði væri von á
mjög háttsettum manni til viðbótar,
en það er formaður flokksdeildar kín-
verska Kommúnistaflokksins í Sjang-
hæ sem sæti á í stjórnmálanefnd mið-
stjórnar flokksins. í þeirri nefnd eiga
aðeins 22 menn sæti og mynda svo að
segja kjarna mestu áhrifamannanna í
forystu Kommúnistaflokksins.
„Við teljum okkur hiklaust geta
lært margt af Islendingum,“ segir
Wang aðspurður um ástæður þess að *
kínverskir ráðamenn sýndu Islandi
þann áhuga sem raun ber
vitni. „Islendingar hafa
náð mjög langt á skömm-
um tíma. Og þetta háa
þróunarstig sem þeir hafa
náð á flestum sviðum er
mjög jafnt hvar sem litið
er á landinu. Það eru þess-
ar félagslegu framfarir
sem okkur þykir sérstaklega skoðun-
arverðar," segir sendiherrann.
„Jiang Zemin [núverandi flokks-
leiðtogi og forseti Kína] hefur sagtj.
„RíkisstjórnkKína álítur mjög mikil-
vægt að eiga góð samskipti við Is-
land. Kínverska þjóðin er áhugasöm
um að eiga virk og gefandi samskipti
við íslenzku þjóðina á hinum ýmsu
sviðum. Við viljum rækta vinskap
þjóðanna." Það er þetta hlutverk, að
hlú að vinskap Kínverja og íslend-
inga, sem ég hef helgað mig,“ sagðþ
Wang Ronghua að lokum.
„Stefnum að
lýðræðislegu,
sósíalísku
hagsældar-
þjóðfélagi.“
„Ég hef samið
um það bil
20 Ijóð frá
því ég kom
hingað.“