Morgunblaðið - 16.10.1999, Page 1

STOFNAÐ 1918
235. TBL. 87. ÁRG.
LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Fjöldi særist
í þjóðernis-
átökum
Kosovo. AP.
FJORIR friðargæsluliðar á vegum
NATO særðust í átökum við þús-
undir Kosovo-Albana sem reyndu
að bijdta sér leið inn í serbneskan
hluta smábæjarins Kosovska-
Mitrovica í Kosovo í gær. Brú
skilur að bæjarhlutana og hefur
íbúunum verið meinað að fara
milli þeirra af dtta við átök milli
þjdðernishdpa. Meira en 20
Kosovo-Aibanar særðust í átökun-
um.
Upphaf deirðanna má rekja til
mdtmælaaðgerða Kosovo-Albana í
gærmorgun vegna samgöngu-
bannsins. Mikil reiði hefur ríkt
meðai þeirra eftir að fjöldagrafir
fdrnarlamba Serba fúndust í
grennd bæjarins fyrir um mán-
uði. Manníjöldinn kallaðist á við
Serba sem stdðu hinum megin
brúarinnar og hrdpuðu serbnesk
vígorð. Friðargæsluliðar áttu fullt
í fangi þegar æstur múgurinn
gerði tilraunir til að ryðjast yfir
brúna og þrátt fyrir að gaddavír
hafi verið á henni og friðargæslu-
liðar hafi hleypt af viðvörunar-
skotum urðu átökin mjög hörð.
Að síðustu var beitt táragasi til að
dreifa mannfjöldanum.
:
Búist við
Irene yfír
Flórída í nótt
Key West. Reuters.
FELLIBYLURINN Irene olh
miklu úrfelli víðast hvar á Flórída í
gær en búist var við, að hann kæmi
inn yfir landið í nótt. Fór hann yfir
Kúbu í fyrrakvöld og olli þá dauða
fjögurra manna.
Vegir voru víða undir vatni
syðst á Flórída og á eyjakeðjunni
suður af skaganaum og var fólki á
þeim slóðum skipað að yfirgefa
heimili sín. Var mikið brim við
ströndina og varnargarðar sums
staðar að gefa sig. Ekki var þó
mikið um annað tjón enda er vind-
styrkurinn í bylnum ekki mjög
mikill eða um 120 km á klukku-
stund.
19 hús hrundu
í Havana
Hættuástandi var aflýst á Kúbu í
gærmorgun en yfirvöld telja, að
fjórir menn hafi látist af völdum
veðursins. Urðu tveir iyrir raflosti
en aðrir tveir drukknuðu. Fór byl-
urinn yfir Havana, höfuðborgina,
og olli þar miklu öngþveiti. Felldi
hann hundruð trjáa og ljósastaura
og olli flóðum í þeim borgarhlutum
sem lægst liggja.
Leiðtogafundur Evrópusambandins
Sharif sakaður um að hafa ætlað að ráða Musharraf bana
Hætt við að skapa
sameiginlegan
flóttamannasj óð
Tampere. Reuters, AFP.
LEIÐTOGAR Evrópusambandsins
(ESB) ákváðu í gær að falla frá
áformum um að skapa sameiginleg-
an sjóð til að standa straum af mót-
töku flóttamanna í aðildarríkjunum.
Verður fremur leitast við að styðja
ríki sem skyndilega þurfa að taka á
móti miklum fjölda flóttamanna með
framlögum af fjárlögum ESB. Petta
kom fram í máli Paavo Lipponen,
forsætisráðherra Finnlands, á fundi
með fréttamönnum í gær.
Leiðtogar Evrópusambandsins
funda nú í finnsku borginni Tampere
(Tammerfors) í því skyni að freista
þess að móta sameiginlega stefnu í
dómsmálum og málefnum innflytj-
enda og flóttamanna og samræma
aðgerðir í baráttunni gegn skipu-
lagðri glæpastarfsemi. Er markmið-
ið að ná hliðstæðum árangri á þessu
sviði og tekizt hefur með innri mark-
aði Evrópu. Þetta er í fyrsta sinn
sem kallað er til sérstaks leiðtoga-
fundar til að fjalla um þennan mála-
flokk.
„Markmiðið er skýrt, að viðhalda
og auka frelsi þeirra [borgara ESB]
með því að sjá til þess að hægt sé að
njóta þess í öryggi og tryggu réttar-
umhverfi," sagði Romano Prodi, for-
seti framkvæmdastjórnar ESB, í
ávarpi sínu til þjóðar- og ríkis-
stjómaleiðtoga ESB-landanna 15 við
upphaf fundarins í gær.
Aðildarríki ESB hafa skapað sam-
eiginlegt efnahagssvæði innan sinna
landamæra. Nú stefna þau að því að
móta, fyrir árið 2004, sameiginlega
stefnu í málefnum pólitískra flótta-
Jacques Chirac, Frakklandsfor-
seti, og Martti Ahtisaari, forseti
Finnlands við upphaf fundarins.
manna, innflytjenda og í dómsmál-
um, í því skyni að geta betur varizt
sókn ólöglegra innflytjenda inn í
sambandið - án þess þó að rýra
möguleika fólks, sem raunverulega
þarf á hæli að halda, á að leita þess í
Evrópu.
Samkomulag um nýjar
aðildarviðræður
I kvöldverðarboði í gærkvöldi
gerðu leiðtogarnir með sér sam-
komulag til bráðabirgða um að bæta
sex nýjum ríkjum í hóp þeirra ríkja
sem nú eiga í viðræðum um aðild að
ESB. Fyrr í vikunni mælti fram-
kvæmdastjóm ESB með því að Lett-
landi, Litháen, Slóvakíu, Rúmeníu,
Búlgaríu og Möltu verði boðið til að-
ildarviðræðna.
Bandaríkj amenn boða
hertar refsiaðgerðir
Islamabad, London. AP, Rcutcr.
BANDARIKJAMENN hafa lýst
því yfir að þeir muni beita
Pakistana refsiaðgerðum vegna
valdaráns hersins þar á miðviku-
dag. Ráðgjafar Clintons forseta
leita nú leiða til að þrýsta á her-
stjórnina að endurreisa lýðræði í
landinu en þegar eru í gildi við-
skiptaþvinganir gegn Pakistan
vegna tilrauna stjórnvalda þar með
kjamorkuvopn. Bandaríkjamenn
hafa þó ekki farið fram á að Nawaz
Sharif fái stöðu forsætisráðherra á
ný.
Bandaríska utanríkisráðuneytið
tilkynnti í gær að styrkur sem
Bandaríkjamenn höfðu ákveðið að
veita Pakistönum til heilbrigðis-
mála verði dreginn til baka. Styrk-
fjárhæðin nemur 1,7 milijónum
bandaríkjadollara, jafnvirði um 120
milljóna íslenskra króna.
Her Pakistans hefur hafið rann-
sókn á meintum tilraunum Nawaz
Sharifs, hins brottvikna forsætis-
ráðherra, um að ráða yfirmann
hersins, Pervaiz Musharraf, af
dögum eða reka hann í útlegð
skömmu fyrir valdarán hersins á
miðvikudag. Herinn heldur því
fram að Sharif hafi komið í veg fyr-
ir að flugvél þar sem Musharraf
var farþegi hafi fengið að lenda í
Pakistan og þannig stefnt lífi hans
og annarra farþega í hættu. Atvik-
ið átti sér stað á miðvikudag
skömmu áður en valdaránið var
framið. Sharif forsætisráðherra
hafði fyrr um daginn rekið Mush-
arraf úr embætti yfirmanns hers-
ins en hann var þá staddur á Sri
Lanka og á leið í flugvél aftur til
Pakistans. Að sögn blaða í Pakist-
an átti vélin aðeins eftir eldsneyti
til að halda sér á lofti í 10 mínútur
þegar hún fékk loks að lenda á
flugvellinum í Karachi, í suður-
hluta Pakistan. Þá höfðu yfirmenn
hersins gripið í taumana og ákveð-
ið að taka völdin af ríkisstjóminni.
Þegar vélinni var meinað að
lenda leitaði flugmaðurinn eftir
ráðum Musharrafs, að sögn hers-
höfðingjans sjálfs. Hershöfðinginn
hafði þá samband við yfirmann
hersins í Karachi og skömmu síðar
var flugvöllurinn í Karachi her-
numinn. Eitt dagblaða í Pakistan
segir að lítill hópur hermanna hafí
blekkt 300 manna lögreglulið sem
statt var á flugvellinum til að af-
henda vopn sín með því að segja að
flugvöllurinn væri umkringdur.
Herstjómin hefur tilkynnt að at-
vikið verði rannsakað ofan í kjölinn
og ákæmr hugsanlega gefnar út á
hendur Sharif fyrmm forsætisráð-
herra.
Þingforseti bjartsýnn á endur-
reisn lýðræðis
Musharraf, sem leiðir uppreisn
hersins í Pakistan, tiikynnti í gær
að hann hefði tekið æðstu stjórn
landsins í sínar hendur. Samtímis
hóf hann að skipa herforingja í
helstu valdastöður í landinu. I yfir-
lýsingu snemma morguns í gær
lýsti Musharraf yfir neyðarástandi
og leysti upp þing landsins. Hermt
er að þær aðgerðir hafi bundið
enda á vonir manna um að takast
mætti að snúa landinu fljótlega
aftur til lýðræðislegra stjórnar-
hátta.
Sendiherra Bandaríkjanna í
Pakistan átti í gær viðræður við
Musharraf og sagði að þeim lokn-
um að hershöfðinginn hefði ekki
gefið neinar vísbendingar um að
þess væri að vænta að lýðræði yrði
endurreist í landinu. Hins vegar
lýsti forseti hins uppleysta þings
landsins, Illahi Soomro, því yfir að
hann væri sannfærður um að
takast myndi að koma lýðræði á að
nýju. Soomro er staddur á ráð-
stefnu samtaka þjóðþinga (IPU)
sem nú stendur yfir í Berlín og við-
urkenndi að hann hefði áhyggjur af
ástandinu í landi sínu en ætlaði
samt sem áður að snúa þangað aft-
ur að lokinni ráðstefnunni. „Við er-
um að halda inn í nýtt árþúsund og
ég hélt að atburðir af þessu tagi
væm ekki mögulegir nú á dögum,
en mér skjátlaðist," sagði þingfor-
setinn.
Herstjórnin hefur ákveðið að
frysta þankainnstæður háttsettra
stjórnmálamanna í landinu vegna
gruns um skattsvik. Talið er að
þessar ráðstafanir séu hluti af
áformum herstjórnarinnar að ráð-
ast gegn spillingu í landinu.
Bretar hafa á sama hátt ákveðið
að frysta þróunaraðstoð til Pakist-
an en hún nemur um 33 milljónum
bandaríkjadala á ári, jafnvirði um
2,4 milljarða íslenskra króna.