Morgunblaðið - 16.10.1999, Síða 49

MORGUNBLAÐIÐ
BJÖRN
SIGURÐSSON
+ Björn Sigurðs-
son fæddist á
Ósi í Skagahreppi
26. aprfl 1913.
Hann andaðist á
Héraðshælinu á
Blönduósi 5. októ-
ber síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru hjónin Sigurð-
ur Jónsson, bóndi,
og Sigurbjörg Jóns-
dóttir. Björn var
næstelstur í hópi
átta systkina. Af
þeim eru þrjú á lífi.
Þau eru Guðrún,
sem dvelur á elliheimilinu á
Sauðárkróki, og Lára og Ást-
valdur, sem eru búsett í
ReyWavík. Fjölskyldan fluttist
frá Osi að Mánaskál í Laxárdal
um 1918. Sigurbjörg, móðir
Björns, lést af barnsburði árið
1922. Eftir lát hennar annaðist
Guðrún, móðir Sigurbjargar,
barnauppeldið, en tvö yngstu
börnin voru send annað.
Eiginkona Björns var Elísa-
bet S. Frímannsdóttur frá Jaðri
á Skagaströnd, f. 16.6. 1913, d.
1.9. 1990. Börn þeirra
eru Ijögur og öll bú-
sett á Skagaströnd.
Þau eru: 1) Sigurður,
f. 1942, trésmiður,
kvæntist Margréti
Haraldsdóttur, þau
skildu. 2) Hallbjörn, f.
1945, rafvirkjameist-
ari, eiginkona hans
er Guðný Sigurðar-
dóttir, bankastarfs-
maður. 3) Guðmund-
ur, f. 1949, gröfumað-
ur. Eiginkona hans er
Þórunn Bernódus-
dóttir leikskólakenn-
ari. 4) Kristín, verkakona, f.
1951. Eiginmaður hennar er
Ágúst Jónsson, lagermaður. Alls
eru barnabörn Björns þrettán og
barnabarnabörnin fimm. Að auki
áttu Björn og Elísabet eina fóst-
urdóttur, Engilráð Guðmunds-
dóttur, f. 1936, sem búsett er í
Hafnarfirði og starfar sem ritari
á St. Jósefsspítala. Hún var gift
Jóni Guðmundssyni. Þau skildu.
Þau áttu tvo syni sem báðir eru
látnir.
Ungur fluttist Björn til Kefla-
Elsku tengdapabbi.
En eitt er það sem aldrei deyr,
aldrei, minningin um þig.
Einhvers staðar að, líklega úr
dægurlagi, koma mér þessi orð í
hug, þegar ég reyni að kveðja þig og
þakka þér samfylgdina í rúm þijátíu
ár. - Þrjátíu ár. - Mér finnst ekki
vera svo langt síðan þú, kíminn með
glettni í augum, horfðir inn í bíl son-
ar þíns, þar sem við sátum, fjórar
kvennaskólastelpur, ég í framsæt-
inu, horfðir á okkur til skiptis, at-
hugull, hugsaðir málið, leist síðan
beint á mig, smástríðni í svipnum
leyndi sér ekki: „Ja, hann er ekki al-
deilis kvenmannslaus drengurinn,“ -
ekkert meira - ekkert minna. Þetta
voru okkar fyrstu kynni og bæði
mundum við þetta litla en þó stóra
atvik, síðast í vor var það rifjað upp,
hlýtt og gott. Okkar kynni hafa ver-
ið ljúf. Þú varst aldrei orðmargur,
lést frekar verkin tala, þúsund þjala
smiðurinn á Jaðri, sem allt lék í
höndum. - Höndum, sem smíðuðu
fallega gripi, - báta - struku borðin,
ekki máttu vera misfellur - leiddu
smáar hendur - klöppuðu á litla
kolla - hlúðu að gróðri - vinnandi
höndum. Þær voru styrkar, svolítið
freknóttar, hugur þinn var styrkur -
frjór - umfram allt opinn - þó veik-
indi síðustu ára settu sitt mark á
þig, áttirðu gnægð hugmynda, tókst
á móti tækninni með gleði, notaðir
fjarstýringuna óspart, talaðir um
tölvur eins og þær hefðu alltaf verið
til. Fiskeldi, skógrækt, útgerð svo
margt og svo margt hugsaðir þú,
sagðir frá, fékkst fólk til að hlusta
og hrífast með. En nú er hugur og
hönd í hvíld, meira gerir þú ekki hér
hjá okkur, en efalaust hefur nú við
endurfundi, styrk og svolítið
freknótt hönd strokið Betu sinni
milt um vanga, hún tekið því fagn-
andi.
Par þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Þín tengdadóttir,
Guðný.
Elsku afi, ég sendi þér mína
hinstu kveðju í dag, þetta ljóð:
Ég sakna þín svo heitt
að svíður hjarta mitt,
sálin þín var þreytt
og gaf upp iífið sitt.
Þú áttir ævi bjarta
og dvaldir lengi hér,
átt stað í mínu hjarta
þar hlýjast ávallt er.
Er sorgir mínar sefast fá
og sárin græða sig,
í huga minn mun safnast þrá
og minningar um þig.
Hvíldu í friði, elsku vinur.
Þín
Birna.
Þeim fækkai- gömlu Skagstrend-
ingunum sem settu svip sinn á bæ-
inn þegar maður var að alast upp.
Það er auðvitað eðlileg framvinda,en
einhvern veginn verður ásýnd
Skagastrandar ekki söm á eftir. Það
koma ný andlit en hugsun manns
leitar áfram til þeirra gömlu og
söknuður situr í hjartanu.
Nú er einn merkm- samborgari
fallinn að velli, eftir mikið ævistarf og
langa eljusögu. Bjöm Sigurðsson frá
Mánaskál var fæddur 26. apríl 1913 og
varð hann skjótt sjálfbjarga með
flest, - á þeim tímum var tvennt til í
málum, að duga eða drepast. Björn
einsetti sér snemma að duga og
braust hann fram til góðra bjargálna
þó ekki væri mulið undir hann í
neinu. Móður sína missti hann níu
ára gamall og má nærri geta að sá
missir hefur verið sár. Hygg ég að
þar hafi treginn varað alla tíð í sonar-
hjartanu. Bjöm fluttist ungur maður
út í Höfðakaupstað, eins og Skaga-
strönd var oftast nefnd þá, því ekki
vom föng á því fyrir hann að setjast
að á Mánaskál. Þar stóð faðir hans
lengi fyrir búi og síðar Torfi bróðir
hans. Ef til vill hefur blundað í Birni
löngun til að verða bóndi, ég veit það
ekki, en ég er viss um það að þar
hefði hann staðið vel í sinni stöðu, því
maðurinn var þannig gerður að hann
skilaði öllu frá sér með prýði. Á
Skagaströnd kynntist Björn mikilli
ágætiskonu, Elísabetu Frímanns-
dóttur, sem var heimasæta á Jaðri
hjá foreldmm sínum Frímanni
Finnssyni og Kristínu Pálsdóttur.
Gengu þau í hjónaband og er óhætt
að fullyrða að það skref hafi verið
báðum til heilla. Björn var traustur
maður og Elísabet að eðlisfari afar
skyldurækin og trú í smáu og stóm.
Þau hjónin byggðu sér hús handan
hlaðs við æskuheimili Elísabetar og
var það nefnt Jaðar.
Þar var heimili þeirra alla tíð, þar
ólust upp börn þeirra, þrír synir og
ein dóttir og era þau öll búsett á
Skagaströnd. Mikil vinna einkenndi
líf þeirra Bjössa og Betu alla tíð, þau
horfðu aldrei í það hvað mikinn tíma
tók að sinna ýmsu kvabbi því bæði
vora hjálpsöm og greiðvikin í besta
máta.
Bjössi Máni, eins og hann var oft-
ast nefndur, var annálaður verk-
snillingur og var sama að hverju
hann gekk. Hann smíðaði jafnt úr
járni og tré og allt verklag hans var
með eindæmum traust og gott. Oft
kom hann hlutum í lag þar sem aðrir
höfðu gengið frá og gefist upp. En
Bjössi gafst ekki upp, það var ekki
MINNINGAR
víkur og vann um tíma í Skipa-
smíðastöðinni þar. Síðar settist
hann á skólabekk og Iærði til
vélsfjóra. Hann kom aftur norð-
ur að námi loknu og settist að á
Skagaströnd. Hann starfaði
fyrst sem vélsljóri í frystihúsinu
og síðar á vélaverkstæði Sfldar-
verksmiðju ríkisins á Skaga-
strönd í tæp þijátíu ár. Hann
vann lengst af við alls kyns
járnsmíði og vélavörslu bæði til
sjós og iands. Auk þeirra starfa
sem fyrr er getið vann hann
talsvert lengi hjá Karli Bernd-
sen í Skipasmíðastöð Guðmund-
ar Lárussonar ásamt lausa-
mennsku ýmiss konar. Björn
var mikill völundur, bæði á járn
ojg tré og afar fær vélvirki.
Ahugamál hans voru fyrst og
fremst landgræðsla, skógrækt
ogjfiskeldi.
f ágúst árið 1990 fékk Björn
heilablæðingu sem olli því að
hann var bundinn hjólastól upp
frá því. Hann bjó á dvalarheim-
ili aldraðra, Sæborg á Skaga-
strönd frá 1991 til 1996, að
hann fékk hjartaáfall. Upp frá
því bjó hann á Héraðshælinu á
Blönduósi.
títför Björns verður gerð frá
Hólaneskirkju á Skagaströnd í
dag og hefst athöfnin klukkan
14. Jarðsett verður í Höskulds-
staðakirkjugarði.
hans háttur, heilastarfsemin fór á
fullt og verkið var unnið þai’, í höfð-
inu, áður en hendurnar tóku til
starfa. Þeir sem unnið hafa með
Bjössa Mána þekkja margar slíkar
sögur og þær segja sitt um þennan
mann sem var ekki hár í loftinu en
þeim mun stærri að innviðum til.
Margt sem Bjössi gerði á sínum bú-
skaparáram var þess eðlis, að ég
held að fáir eða engir hefðu farið þar
í hans spor. Hugurinn var stór og
vandamálin vora til þess að leysa
þau - og þau vora leyst! Úrræðaleysi
var nokkuð sem Bjössi þekkti ekki,
hugkvæmnin var örugg og útsjónar-
semin frábær, verkhyggnina mátti
bóka sem arfgengan öndvegiskost.
Menn vissu því til fulls að það var
mikill mergur í Bjössa Mána og
aldrei brást hann neinu því sem hon-
um var trúað til. Það vora ekki til
svik í þeim manni.
Þótt kali björk og brotni reyr
og björtum fækki vonum,
Bjössa Mána muna þeir
menn sem kynntust honum.
(Kristján Hjartarson)
Mér þótti afar vænt um það að
Bjössi bað mig að vera meðal lík-
manna við útför Guðmundar Pálsson-
ar frá Karlsminni 1976. Þá fann ég
glöggt hvemig Bjössi leit á það að ég
kom nokkuð oft til öldungsins sem
átti skjól til fjölda ára hjá honum og
Betu systurdóttur sinni. Bjössi var
það ræktarsamur sjálfur að hann
kunni manna best að meta ræktar-
semi. Hann var sjálfum sér sam-
kvæmur í því sem öðra, heilsteyptur
og traustur til hinstu stundar. Slíkir
menn sem hann era hetjur hvers-
dagsh'fsins, sannir í eðli og anda.
Undir það síðasta var Bjössi orð-
inn ellimæddur nokkuð og víst er að
hann kveið ekki vistaskiptum. Hann
vissi hvar hvílurúmið var og að fóst-
urjörðin beið hans við gömlu sókn-
arkirkjuna hans á Höskuldsstöðum.
Þar við hlið ástkæn-ar eiginkonu og
í hljóðu samfélagi foreldra, systkina,
sveitunga og vina, sá hann kvíðalaus
fram á kyrrð og ró.
Hvfldin er þeim velkomin sem
mikið hafa unnið og gamli maðurinn
frá Jaðri hefur skilað sínu lífsverki
með miklum sóma. Hann mun ekki
gleymast þeim sem kynntust hon-
um. Allir gamlir samstarfsmenn
munu minnast hans með hlýju. í
hugum þeirra mun geymast dugnað-
ur hans, fágæt ósérhlífni og inngróin
hjálpsemi. Sannir Skagstrendingar
munu því heiðra minningu Bjössa
Mána meðan rækt er lögð við starfs-
legar dyggðir og mannkosti. Ég
kveð Björn Sigurðsson frá Jaðri
með einlægri virðingu og þökk fyrir
góð kynni og votta börnum hans og
öðram ástvinum samúð mína vegna
fráfalls hans.
Rúnar Kristjánsson.
LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 1999
HERMANN
PÁLSSON
+ Hermann Páls-
son, fv. sjómað-
ur og bflsljóri var
fæddur í Vest-
mannaeyjum 23.
janúar 1926. Hann
andaðist á Sjúkra-
húsi Vestmanna-
eyja að morgni 12.
október síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Páll Gunn-
laugsson, f. 11. júní
1895, d. 24. janúar
1930 og Ingveldur
Pálsdóttir, f. 28.
maí 1900, d. 18.
nóvember 1958. Systir Her-
manns var Símonía Valgerður
Pálsdóttir, f. 6. febrúar 1925,
d. 25. febrúar 1978. Hermann
kvæntist 24. desember 1960
eftirlifandi _ eiginkonu sinni
Margréti Ólafsdóttur, f. 11.
desember 1930 og bjuggu þau
allan sinn búskap í Vestmanna-
eyjum. Börn þeirra eru 1) Ólaf-
ur, f. 1. október 1961, kvæntur
Maríu J. Ammendrup. Synir
þeirra eru Páll, f. 9.
aprfl 1987 og Ólaf-
ur, f. 8. nóvember
1996. Þau eru bú-
sett í Garðabæ. 2)
Ingveldur, f. 26.
janúar 1964, sam-
býlismaður Sigurð-
ur M. Jónsson. Syn-
ir Ingveldar eru
Arnór og Daníel
Sigurðssynir, fædd-
ir 2. ágúst 1988.
Þau eru búsett í
Reykjavík. 3) Guð-
björg, f. 4. febrúar
1967, sambýlismað-
ur Bela von Hoffmann. Þau búa
í Gautaborg.
Hermann stundaði sjó um 31
árs skeið, fyrst sem háseti og
síðar sem stýrimaður á ýmsum
bátum frá Vestmannaeyjum, en
var vörubflstjóri hjá ísfélagi
Vestmannaeyja frá 1974-1996.
títför Hermanns Pálssonar
fer fram frá Landakirkju í Vest-
mannaeyjum í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Látinn er í Vestmannaeyjum ást-
kær tengdafaðir minn, Hermann
Pálsson. Aðeins er um mánuður síð-
an tengdaforeldrar mínir komu til
Reykjavíkur til að vera viðstödd út-
för bróður míns. Engan grunaði þá
hvað í vændum var og hversu skjótt
veður skipuðust í lofti.
Hermann fæddist í Sjávarborg í
Vestmannaeyjum 23. janúar 1926,
sonur hjónanna Ingveldar Páls-
dóttur frá Kerlingardal í Mýrdal
og Páls Gunnlaugssonar frá
Uppsalakoti í Svarfaðardal. Ungu
hjónin fengu ekki lengi að vera
samvistum því Páll fórst með vél-
bátnum Ara frá Vestmannaeyjum
árið 1930, þegar Hermann var að-
eins fjögurra ára gamall og systir
hans Símonía rúmu ári eldri. Tekið
var til þess ráðs að senda drenginn
í vist í Kerlingardal til móðurbróð-
ur síns, Andrésar Pálssonar, og
Ástu konu hans og var hann þar til
10 ára aldurs er hann var sendur í
skóla í Eyjum. Hann fór þó austur í
Mýrdal á hverju vori til 16 ára ald-
urs. Sæmdarhjónin í Kerlingardal
gengu Hermanni nánast í foreldra-
stað og hélt hann góðu sambandi
við þau og fjölskyldu þeirra alla tíð
síðan.
Hermann fór á vertíð í fyrsta sinn
aðeins sautján ára gamall á Gull-
toppi VE. Hann var síðan á gamla
Isleifi og ísleifi öðram. Hann var í
10 ár á Erlingi II og III, en var
lengst af með Boga í Laufási á Stíg-
anda VE. Hann lauk stýrimanns-
prófi frá Stýrimannaskólanum í
Vestmannaeyjum 1959.
Hermann kvæntist tengdamóður
minni, Margréti Ólafsdóttur, í Vest-
mannaeyjum 24. desember 1960, en
Margrét er dóttir hjónanna Ólafs
Sigurðssonar frá Butra í Fljótshlíð
og Ingibjargar Tómasdóttur frá
Barkarstöðum í sömu sveit. Börn
Hermanns og Margrétar eru Ólaf-
ur, tæknifræðingur hjá VSÓ-Ráð-
gjöf, Ingveldur, fulltrúi í Sparisjóði
vélstjóra, og Guðbjörg, hárgreiðslu-
meistari í Gautaborg.
Tengdaforeldrar mínir voru sér-
lega samhent og bjuggu börnum
sínum öruggt og gott heimili að
Vallargötu 16. Þau tóku inn á heim-
ili sitt Ingveldi móður Hermanns
síðustu árin sem hún lifði og síðar
Ingibjörgu móður Margrétar með-
an hún hafði fótavist.
Hermann hætti sjómennsku 1974
og keyrði vörubíl hjá ísfélaginu
næstu 22 árin. Hann lét af störfum
rúmlega sjötugur og það er huggun
harmi gegn að hann fékk tækifæri
til að sinna áhugamálum sínum síð-
ustu árin þó að sá tími hafi því mið-
ur orðið allt of skammur. Tengda-
faðir minn bar þess merki að hafa
unnið lengi til sjós. Hann var kvikur
í hreyfingum, vaknaði fyrir allar
aldir á morgnana og fylgdist grannt
með veðurfregnum. Hann bjó
einnig yfir þeim eiginleika að geta
fengið sér kríu að sjómannasið.
Vinnutíminn var langur hjá honum-:.
alla tíð, einnig eftir að hann fór að
vinna í landi. Oft var mæting á
bryggju snemma að morgni og
komið heim seint um kvöld. Ekki
leika margir það eftir að vinna svo
langan vinnudag áram saman,
komnir yfir miðjan aldur. Og ekki
vora margir veikindadagamir á
starfsævinni. Hermann var hag-
leiksmaður, hann hélt húsinu á Vall-
argötunni vel við og var vel liðtæk-
ur við smíðar og bflaviðgerðir.
Þegar ég hitti tengdaforeldra
mína í fyrsta sinn var ég taugaóstyrk*
eins og gengur við slík tækifæri. Ég
komst þó fljótlega að því að þar fóra
einstök öndvegishjón sem tóku mér
opnum örmum. Góð vinátta tókst
með þeim og foreldram mínum og
var haldin hátíð á Háaleitisbrautinni
þegar Vallargötuhjónin komu til
Reykjavíkur. Þau festu kaup á íbúð í
Hraunbænum íyrir nokkram áram
og komu oftar upp á land í seinni tíð
til að hitta böm, bamaböm og aðra
ættingja.
Hermann hafði marga þá mann-
kosti sem sjaldgæfastir og verð-
mætastir era. Hann var sannarlega
vandaður maður, góðhjartaður,
trygglyndur, skapgóður og hógvær.
Hann hallmælti engum og reyndtí’
ávallt að finna jákvæða hlið á
vandamálum. Hann sýndi vel sálar-
styrk sinn og æðraleysi þegar hon-
um var tjáð fyrir nokkram dögum
að hann væri haldinn ólæknandi
sjúkdómi.
Það er erfitt að finna huggunar-
orð á stundum sem þessum, þegar
ástvinur er skyndilega kallaður á
braut. Þegar frá líða stundir er þó
hægt að hugga sig við að Hermann
var sáttur við lífið og taldi sig mik-
inn gæfumann.
Ég kveð tengdaföður minn með
miklum söknuði og þakka honum
samfylgdina.
María J. Ammendrup. . ,
Formáli
miimingar-
greina
ÆSKILEGT er að minningar-
greinum fylgi á sérblaði upplýs-
ingar um hvar og hvenær sá,
sem fjallað er um, er fæddur,
hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka og
böm, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer
fram. Ætlast er til að þessar
upplýsingar komi aðeins fram í
formálanum, sem er feitletrað-
ur, en ekki í greinunum sjálf-
um.