Morgunblaðið - 23.10.1999, Qupperneq 48

MORGUNBLAÐIÐ
48 LAUGARDAGUR 23. OKTÓBER 1999
UMRÆÐAN
Um meinta lækningu
á samkynhneigo
1 KJOLFARIÐ á
skrifum á síðum blaðs-
ins um samkynhneigð,
og þá fyrst og fremst
um aðgang samkyn-
hneigðra að þjónustu
ríkisstofnunar þeirrar
er hefur með stjórnar-
skrárbundna ríkistrú
landsmanna að gera,
diafa fylgt greinar þar
sem höfundum hefur
verið mikið í mun að
ræða orsakir samkyn-
hneigðar og einnig um
meinta „lækningu“ til
handa samkynhneigð-
um. Nokkrar rang-
færslur hafa komið
þar fram sem undirritaður telur sér
skylt að svara.
Því hefur verið haldið fram að
engar rannsóknir liggi fyrir um að
samkynhneigð sé meðfædd. Slíkar
rannsóknir eru reyndar til þótt ef-
ast hafi verið um réttmæti þeirra
niðurstaðna sem þar koma fram.
Meðal annars er um að ræða rann-
'.póknir sem sýna mun á stærð ein-
stakra hluta heilans hjá samkyn-
hneigðum og gagnkynhneigðum!
Tekið skal fram að engar óyggjandi
niðurstöður hafa fengist sem sýna
fram á að samkynhneigð sé annað-
hvort áunnin eða ásköpuð, því at-
huganir á áhrifum uppeldisað-
stæðna eða annarra
umhverfisþátta á tilurð samkyn-
hneigðar hafa ekki leitt í ljós neinar
viðunandi niðurstöður.
Kannanir meðal sam-
kynhneigðra (þeirra
sem komið hafa úr fel-
um) sýna að viðkom-
andi telja sig flestir
hafa áttað sig á því
frekar snemma á ungl-
ingsárum eða jafnvel
fyrr að með þeim
bærðust tilfinningar
til einstaklinga af
sama kyni. Slíkar upp-
götvanir virðast ekki
tengdar því hversu
fljótt viðkomandi
koma úr felum og þora
að játa eiginleika sína
fyrir nánasta um-
hverfi sínu. Margir samkynhneigð-
ir reyna að falla inn í heim hinna
gagnkynhneigðu með því að stofna
til sambands við einstakling af
gagnstæðu kyni og bæla tilfinning-
ar sínar langt fram eftir aldri, því
samfélagið býður einfaldlega ekki
ennþá upp á þau sjálfsögðu mann-
réttindi að fólk geti lifað venjulegu
lífi í fullkomnu öryggi og sátt við
umhverfi sitt óháð kynhneigð. Aðr-
ir koma aldrei úr felum, heldur
bera þá vitneskju ævilangt með sér
sem sitt einkamál, í tilheyrandi
vanlíðan, að hafa aldrei getað veitt
sínum heitustu og sönnustu tilfinn-
ingum útrás. Hér er um að ræða
þann aðferðafræðilega vanda að
taka úrtak úr þýði sem að stærst-
um hluta er í felum. Engin rann-
Kynhneigð
Kynhneigð snýst ein-
faldlega ekki um tísku-
bylgju, segir Matthías
Matthíasson, og því ekki
unnt að snúa neinum til
samkynhneigðar eða
gagnkynhneigðar.
sókn er möguleg á því hvort sam-
kynhneigð er meðfædd eða ekki á
meðan einungis lítill hluti hóps
samkynhneigðra er sýnilegur.
Réttmæti slíkra mælinga getur
vart verið mikið. Draga má í efa þá
staðhæfingu mína að einhverjir
samkynhneigðir séu í felum ennþá,
en sé miðað við nokkrar þær kann-
anir sem gerðar hafa verið, m.a.
könnun Alfreðs Kinseys í Banda-
ríkjunum á kynhegðun karlmanna
(og síðar könnun sama aðila á kyn-
hegðun kvenna), sem og aðrar sam-
bærilegar kannanir, og síðan tekin
millitala úr þeim þá er ljóst að sam-
kynhneigðir eru um 10% mannkyns
(svo fremi sem unnt er að álykta
um allt mannkyn út frá kynhegðun
vesturlandabúa). Látum 10%liggja
milli hluta og notum nokkru lægri
hlutfallstölu, s.s. þá tölu sem Ólafur
Þ. Stephensen notar í ágætri
Matthías
Matthíasson
rabbgrein sinni í Lesbók Morgun-
blaðsins hinn 4. september sl., en sú
grein kom umræðunni, einmitt af
stað. Hlutfall það sem Ólafur notar
er 5% og það þýðir að á Islandi eru
um 14 þúsund samkynhneigðir ein-
staklingar. Það er nokkuð öruggt
að frekar stór hluti þeirra er ennþá
í felum.
Sú staðhæfing að „margir hafi
losnað undan samkynhneigð“ er
hins vegar ekki byggð á könnunum,
enda engar til sem renna stoðum
undir þann skilning. Fram að þessu
hefur ekki þurft „lækningu" eða
kraftaverk til að koma fólki í felur.
Aðstæður samkynhneigðra í sam-
félaginu hafa dugað fyllilega. Vill
undirritaður minna á í þessu sam-
hengi að samkynhneigð er ekki
skilgreind sem sjúkdómur og að
engin viðurkennd lækning er til,
enda gerist þess ekki þörf. Banda-
rísku geðlæknasamtökin námu
samkynhneigð af lista sínum yfir
geðsjúkdóma árið 1973, einfaldlega
fyrir þær sakir að samkynhneigð
kemur á engann hátt í veg fyrir að
viðkomandi einstaklingar geti lifað
venjulegu og innihaldsríku lífi, svo
fremi sem samfélagið sé í stakk
búið að sætta sig við fjölbreytileika
einstaklinga innan þess. Af þessum
sökum hefur meginþorri sálfræð-
inga og geðlækna ekki gefið sig út
fyrir að stunda slíkar „lækningar“,
enda er sú skoðun almenn innan
fræðanna að þau snúist um vísinda-
leg og fagleg vinnubrögð^ en ekki
kreddur eða kraftaverk. I Banda-
ríkjunum er reyndar unnt að finna
sjálfstyrkingarhópa fyrrverandi
„læknaðra", þ.e. þeirra sem hafa
orðið fyrir svokallaðri „lækningu"
og komist að því að um enga slíka
var að ræða heldur leið til þess að
þurfa ekki að glíma við þann sjálfs-
myndarvanda sem oft getur fylgt
því að takast á við eigin kynhneigð
og fordóma samfélagsins á sama
tíma.
Ýmsum verður tíðrætt um „lífs-
stfl“ eða „lífsmáta" lesbía og
homma og er þá mögulega átt við
að samkynhneigð sé val þess fólks
sem hana „stundar“ og þurfi því
einfaldlega að fara í kyngreiningu
sbr. litgreiningu til þess að víkja frá
villu síns vegar og hætta að bera til-
finningar til einstaklinga af sama
kyni. Kynhneigð snýst einfaldlega
ekki um tískubylgju og því ekki
unnt að snúa neinum til samkyn-
heigðar eða gagnkynhneigðar.
Samkynhneigðir búa við jafn fjöl-
breyttar lífsskoðanir og lífsmynst-
ur og aðrir, enda er það einungis
kynhneigðin sem er sameiginlegt
einkenni.
Þar sem einhverjir hafa lýst yfir
áhyggjum um að þeir sem ritað
hafa jákvætt um málefni samkyn-
hneigðra í dagblöð að undanförnu
séu að reyna að hefta tjáningar- og
jafnvel skoðanafrelsi vill undirrit-
aður minna á þessi atriði: Að sjálf-
sögðu er öllum frjálst að tjá skoð-
anir sínar, en ljóst er að öllum
réttindum fylgja ábyrgð og skyld-
ur, hvort heldur sem það er réttur
til tjáningar eða gjörða. Lesbíur,
hommar og tvíkynhneigðir eiga
sama rétt og aðrir hópar á því að
ekki séu notuð smánandi eða hæð-
andi orð um hópinn eða einstakl-
inga innan hans. Um það meginat-
riði hefur gagnrýnin á framkominn
málflutning snúist, auk þess sem
haldið hefur verið uppi gagnrýni á
þá röksemdafærslu að mannrétt-
indi eigi að ráðast af túlkunum á
heilagri ritningu. En eftir stendur
að orðum fylgir ábyrgð.
Höfundur er formaður Samtakanna
’78 ogmeð BA-prófí sálfræði.
herbalife.is
Stimpilklukkukerfi
SKERFISÞRGUN HF.
Fákafeni 11 • Sími 568 8055
www.islandia.is/kerfisthroun
Húsgögn, ljós
og gjafavörur
<
ai
rj
>
i-
'3
Munið
brúðargjafalistann
MORKINNI 3
SÍMI 588 0640 • FAX 588 0641
Gamlar kreddur kirkjunnar
SVOLITIÐ hefur
verið ritað og rætt um
afstöðu kirkjunnar til
samkynhneigðar und-
anfarið og sýnist sitt
hverjum. Eftirtektar-
verðast við þessa um-
ræðu er þó það að ekk-
ert hefur heyrst frá
biskupsstofu eða
þjóðkirlqunni sem
slíkri. Hvað er að? Er
það, sem ég hef hér að
segja frá virkilega
stóru sannindin á bak
við hugmyndafræði
þjóðkirkjunnar? Er til
of mikils ætlast að
þjóðkirkjan, sem
æðsta andlega yfirvald landsins láti
heyra í sér og viðri skoðanir sínar
tæpitungulaust og á málefnalegan
hátt? Eða ætlar þjóðkirkjan bara að
þegja þunnu hljóði og ríghalda í
Ragnar
Ragnarsson
rGinknnnrn
Sérver&lun með
silkitré & Ailkiblóm
Laueaveai 6e.
Laugavegi 63, Vitattígtmegin »ímt 551 2040
skoðanir löngu látinna
„miskristinna“ manna,
sem þó höfðu ekki
minnstu hugmynd um
evangelísk-lúterska
kirkju, hvað þá, að mér
virðist, kærleiksboð-
skap Jesú Krists.
Vor andlegi leiðtogi,
formaður heilagrar
kirkju, herra Karl,
með Guðs náð biskup
yfir Islandi, stattu nú
upp og verðu trú vora.
Trúna sem við flest
hér á landi höfum látið
skírast til og berum
hvað mesta virðingu
fyrir. Trúna sem
landsins hörðustu heiðingjar leita
til þegar allt annað bregst. Trúna
sem ALDREI bregst okkur. Trúna
sem þú hefur svarið að verja. Trúna
okkar allra.
Andstyggð kirkjunnar þjóna á
samkynhneigð hefur nefnilega akk-
úrat ekkert með Biblíuna að gera
þegar grannt er skoðað. Þetta er
trúlega allt löngu látnum „mis-
kristnum" mönnum að kenna. Því
hefur ekki þjóðkirkjan sýnt sóma
sinn í því að upplýsa okkur um þó
ekki væri nema örítið brot úr ævi
nokkura þessara „miskristnu“
manna? Þeir eru þó höfundar þeirr-
ar andstyggðar sem þjónar þjóð-
kirkju Islendinga, enn í dag, hafa á
samkynhneigð. Það læðist stundum
að manni sá óskemmtilegi grunur
hvort þeir séu virkilega einnig
máttarstólpar siðfræði kristinnar
kirkju enn þann dag í dag. Við því
VERÐUR þjóðin að fá svar. Kirkj-
an getur ekld þagað lengur.
Nú skulum skoða nokkra af þess-
um „miskristnu" mönnum og við
byijum á Fílóni (Philo Judæus 20
f.k. - 50 e.k.), heimspekingi frá Al-
exandríu. Hann vildi, að sjálfsögðu,
hegna samkynhneigðum með
dauðadómi og viti menn, það varð
síðan afstaða klerkastéttarinnar
eftir þetta. Hann var meðal fyrstu
„kristinna" manna til þess beinlínis
að tengja frásögnina um eyðingu
Sódómu og Gómorru við samkyn-
hneigð. I Biblíunni er hins vegai’
ekkert minnst á kynhneigð yfir höf-
uð í þessari sögu, heldur er talað um
hórdóm og ógestrisni. Hvaða sama-
semmerki er milli þess og samkyn-
hneigðar? Þá leit Fflón á líkamann
sem fangelsi andans og mælti með
umskurði því það taldi hann minnka
ánægju samlífis til muna. Hann lét
ekki þar við sitja þessi góði maður.
Ætli hann sé ekki líka einn af upp-
hafsmönnum kynjamisréttis kirkj-
unnar. Hann bar ógnarhatur til
kvenna þar sem fall aldingarðsins
Edens var þeim að kenna og fyrir
það hefur kvenþjóðin þurft að líða í
2000 ár. 2000 ár! Kærleiksboðskap-
ur kirkjunnar tekur engan enda.
Skrif Fílóns höfðu gífurleg áhrif á
þróun kristinnar hugmyndafræði
Samkynhneigð
Hér leita ég til
kirkjunnar, segir Ragn-
-----------------7------
ar Ragnarsson. Eg þarf
á skýrum svörum að
halda.
og eru einn af hinum stóru áhrifa-
völdum í kristinni siðfræði.
Svo var það hann Klemenz (Titus
Flavius CÍemens 150-215), þeirra
tíma kiistinfræðikennari, ef svo má
að orði komast, og siðferðisbetrun-
arpostuli í Alexandríu. Hann hefur
löngum verið nefndur „ein mesta
vitsmunavera frumkristninnar".
Eins og svo margir í þá daga var
Klemez litli fæddur „heiðinn“ en
snúið til kristni nokkru fyrir tvítugt.
Sá var heldur ekkert að skafa af því.
Samkynhneigð dugði honum ekki
þótt hún væri allra verst. Nei, hann
fordæmdi alla kynlífshegðan manna
og kvenna og tilburði þar um, hvort
heldur var sjálfsfróun eða samlífi og
hann kunni öll heitin, sama hver at-
höfnin var. Hann sagði klæðnað og
allt útlit, göngulag, hárgreiðslu og
jafnvel augnaráð samkynhneigðra
sakfella þá og fordæma sjálfkrafa.
Þá taldi hann meira að segja að
sæði væri maðurinn í frummynd
sinni og að sóa því í annað en að
auka kyn sitt jafngilti mannsmorði.
Snemma byrjaði það og er víða í
fullu gildi ennþá.
Þá var það heilagur Jóhannes
(John Chrysostom 347-407) erki-
biskup af Konstantínópel. Hann
sagði samkynhneigð vera „alvarleg-
ustu plaguna... nýjan og óþolandi
glæp“. I predikunum hans var sam-
kynhneigð sögð, og takið eftir því að
hann verður að vera meiri en for-
verarnir, enn verri en mannsmorð.
Hann taldi meira að segja sítt hár
túlka spillingu og hvatti foreldra til
að klippa hár sona sinna. Þessi kyn-
lausi maður var heldur ekkert fyrir
konur gefinn. Enda þurfti ekki að
skerða hár þeirra. Þær voru aftur á
móti „nauðsynleg illska, eðlileg
freisting, eftirsóknai*verð óham-
ingja, banvænn unaður, vondur
skapnaður". Karlinn sagði meira að
segja að lesbíur væru snökt um
verri en hommar en samkynhneigð
átti í þá daga aðallega við karlmenn.
Og nú kemur gullmoli sem hefur
verið hluti af boðuðum siðum krist-
innar kirkju, bæði kaþóskri og lút-
erskri allt til dagsins í dag: Þessi
heilagi maður fordæmdi líka dans,
því dans æsti upp ómannlegar til-
finningar. Og hann sagði leikhús,
meðal annars, af hinu illa því það
túlkaði undifrerli, rógburð og guð-
last og þar á ofan afvegaleiddi leik-
húsið annars siðprúðustu menn. Þá
vitum við það, ástæðan fyrir því að
ekki má dansa á páskum er fundin.
Þarf ég að minnast á fleiri? Hvað
með heilagan Ágústínus (354^430).
Hann var að eigin sögn haldinn
óseðjandi kynlífsþorsta. Hann tók
reyndar ekki kristna trá fyrr en 33
ára gamall. Og hvað gerði hann? Jú,
hann sór eið að skírlífi! Predikaði
meira að segja að kynlíf hjóna væri
syndsamlegt því það hefði í för með
sér losta og héldi við hringiðu
blygðunar mannsins, sem byrjaði
hjá Adam og Evu.
Hér læt ég staðar numið. Ég ætla
ekki að skrifa um gömlu páfana,
ekki um hór.
Höfundur er framkvæmdasíjóri
Samtakanna ’78.