Morgunblaðið - 09.01.2000, Blaðsíða 40

40 SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
SESSELJA
SVAVARSDÓTTIR
+ Sesselja Svavars-
dóttir var fædd á
Akranesi 31. ágúst
1922. Hún lést á
Blönduósi 4. janúar
síðastliðinn. Hún var
dóttir hjónanna Svav-
ars Þjóðbjömssonar,
bónda á Neðra-
Skarði í Leirársveit,
Bjömssonar, bónda á
Brúshóli í Flókadal,
og eiginkonu hans,
Guðrúnar Finnsdótt-
ur í Efra-Sýmparti á
Akranesi, Gíslasonar.
Bæði vom þau hjón,
foreldrar Sesselju, Borgfirðingar
aftur í ættir.
Sesselja naut venjulegs bama-
og unglinganáras á Akranesi, en
um tvítugsaldurinn sótti hún nám-
skeið í Húsmæðraskóla Suður-
lands á Laugarvatni. Tæplega
tvítug að aldri lagði hún leið sína
norður í Vatnsdal og gerðist
kaupakona hjá Runólfi Bjöms-
syni, bónda á Komsá, og konu
hans, Ölmu Jóhannsdóttur Möller.
Þannig urðu kynni þeirra Gríms
Gíslasonar í Saurbæ í Vatnsdal er
þar var heima í föðurgarði.
Þau Sesselja og Grímur gengu í
hjónaband 25. okt. árið 1941 og
hófu búskap í Saurbæ vorið eftir,
1942. Bjuggu þau þar til vorsins
1969, tvö síðustu árin í sambýli við
dóttur þeirra og
tengdason. Eftir að
búskap þeirra hjóna
lauk í Saurbæ og þau
vom flutt til Blöndu-
óss, starfaði Sesselja
um skeið á Sauma-
stofu Pólarpijóns á
Blönduósi og Hér-
aðshælinu meðan
starfsorka leyfði.
Hún annaðist heimili
þeirra hjóna, með
frávikum vegna
veikinda, til æviloka.
Börn þeirra Sesselju
og Gríms em, talin í
aldursröð: 1) Sigrún, húsmóðir og
bóndi í Saurbæ í Vatnsdal, gift
Guðmundi Guðbrandssyni og eiga
þau fjögur böm. 2) Katrín, hús-
móðir og bóndi að Steiná 3 í Svart-
árdal, gift Sigurjóni Stefánssyni
og eiga þau tvo syni. 3) Sæunn
Freydís, húsmóðir og skrifstofu-
maður í Reykjavík, gift Guðmundi
Karli Þorbjörnssyni og eiga þau
tvö böm. 4) Gísli Jóhannes, bóndi
og bókari á Efri-Mýrum í Engi-
hlíðarhreppi, kvæntur Sigurlaugu
Höllu Jökulsdóttur og eiga þau
fimm böm. Baraabarnabörnin em
ríflega hálfur annar tugur.
Utför Sesselju verður gerð frá
Blönduósskirkju á morgun, mánu-
daginn 10. janúar, og hefst athöfn-
in klukkan 14.
„Hver á þá að baka afmælistert-
una handa langafa?" sagði Sara Líf,
fjögurra ára, þegar hún heyrði að
Sella langamma hennar yrði jarðsett
á afmælisdegi Gríms langafa. Aður
var stúlkan búin að biðja Guð að hafa
nú allt í góðu lagi í Himnaríki fyrir
- langömmu sína og passa hana vel.
Hún amma okkar hefði örugglega
átt afmælisköku handa afa, hún átti
alltaf eitthvað með kaffinu og tók
ekki annað í mál en að gestir þægju
veitingar af einhverju tagí. Heimili
þeirra afa hefur oft verið eins og um-
ferðarmiðstöð, húsráðendur vildu
vita af sínu fólki og fannst slæmt ef
eitthvert okkar átti leið um Blönduós
og kom ekki í heimsókn. Það þurfti
ekki endilega að stoppa lengi, bara að
þiggja kaffibolla eða mjólkurglas og
spjalla svolítið.
Hversu samhent sem hjón eru get-
ur farið svo að ekki séu þau á einu
máli og stundum voru „konurnálin"
rædd í eldhúsinu en afi gekk snúðugt
^ til stofu, þó glottandi í laumi. Það var
nefnilega oft svo gott að tala við
ömmu um svoleiðis mál, en eðlilega
voru þau ekki á áhugasviði afa. Það
voru kannski ekki heldur útsaumaðir
stólar, borð og myndir sem bera vitni
um handavinnuáhuga ömmu, allar
lopapeysurnar, eða postulínsgripirn-
ir sem hún vann handa börnum sín-
um og barnabömum, en hann rétti
henni hjálparhönd ef með þurfti, virti
verk hennar og var stoltur af þeim.
Lengi var það venja að stórfjöl-
skyldan kæmi saman hjá afa og
ömmu til að fagna áramótum, og var
það ávallt mikið tilhlökkunarefni
okkar bamabarnanna. Eftir því sem
fólkinu fjölgaði þurfti meiri undir-
búning en helst vildi amma sjá um
allt sjálf. Þau afi vildu láta gestum
sínum líða vel og lögðu mikið á sig til
að svo mætti verða. En okkur fannst
það dapurlegt að vegna sykursýkinn-
ar mátti amma ekki borða nema
sumt af góðgætinu sem hún bauð
okkur.
I veikindum ömmu hefur afi ann-
ast hana af mikilli alúð og umhyggju.
Það tíðkaðist ekki í hans ungdæmi að
karlmenn ynnu heimilisstörf, allt
slíkt lærði hann á efri áram til að
geta auðveldað henni lífið, en stund-
um þótti henni nú óþarfi að hann
tæki af henni verkin. Hún amma var
nefnilega þrjósk, svo mjög að einni
okkar systra varð einu sinni að orði
að ef einhver gæti dáið úr þrjósku þá
væri það amma. Helst kom þrjóskan
í ljós þegar henni fannst við ekki vilja
þiggja það sem hún vildi fyrir okkur
gera, eða við vilja gera of mikið fyrir
hana.
En amma var ekki bara það sem
þegar hefur verið nefnt. Hún var ág-
ætlega hagmælt þótt ekki gerði hún
mikið úr því sjálf og líklega hafa fáir
fengið að sjá vísumar sem hún orti.
Söngelsk var hún, kunni mikið af lög-
um, var læs á nótur og miðlaði því til
þeirra sem áhuga höfðu. Þannig
kenndi hún bæði Sigrúnu móður okk-
ar og Sesselju fyrstu nótumar og
lagði þar með grann að atvinnu
þeirra. Hún fylgdist líka stolt með og
hvatti mjög þá mörgu afkomendur
sem stunda hljóðfæraleik og söng.
An stuðnings ömmu hefði afi heldur
ekki getað sinnt svo mikið og vel
sönglífi og félagsstarfi sem hann
gerði, bæði í Vatnsdalnum og á
Blönduósi.
Við kveðjum ömmu og tökum und-
ir orð Svanhildar langömmustelpu að
nú geti amma borðað „Sörur“ og
hlaupið um staflaus.
Saurbæjarsystur hinar yngri;
Sesselja, Halla og Guðný Sif.
Látin er góð kona sem minnst er
með söknuði.
Mörg era árin síðan leiðir okkar
Sesselju lágu fyrst saman, líkast til
rúmlega fimmtíu ár. Sem ung kona
fluttist hún að Saurbæ í Vatnsdal, en
þai- á bæ bjuggu þá móðurafi minn og
-amma, Gísli og Katrín, í félagi við
Grím móðurbróður minn. Hún og
Grímur vora þá nýgift, ég var smá-
stelpa í fóstri hjá afa og ömmu.
Ungt barn hefur óljósar hugmynd-
ir um hugarástand annarra en allra
nánustu, en geta má þess til að það
hafi verið nokkur viðbrigði fyrir Sellu
eins og hún var jafnan kölluð í fjöl-
skyldunni, að flytjast norður yfir
heiðar og hefja störf við búskap. En
hún var úr stóram systkinahópi, bor-
in og barnfædd á Akranesi.
Þegar afi og amma bragðu búi
fluttist ég með þeim til Reykjavíkur.
Var ég síðan svo gæfusöm að komast
til Gríms og Sellu í sveit á sumrin, en
þau höfðu tekið við búi í Saurbæ. Þar
var í mörgu að snúast, og skemmtileg
skyldustörf biðu bamanna. Mest
vora það útistörf, að gefa hænunum,
moka fjósið, sækja og fara með kýr
og hesta; vonandi hef ég einhvern tí-
mann komið að gagni við að þvo upp
eða snúa kleinum, þótt ekki hafi verið
meira! Grímur og Sella höfðu þó
sennilega ýmsar áhyggjur sem við
bömin höfðum ekki skilning á. Fram-
farahugur var í þeim hjónum, en tím-
arnir vora einfaldlega aðrir en nú:
heimilistæki vora fá eða engin,
brauðbakstur, eldamennska og
þvottar gerðu vinnudaginn oft ærið
langan. Yfirleitt vora Sella og Grím-
ur ein fullorðinna við búið, þó að
bragðið gæti út af því.
Tvö yngri bömin af fjóram fædd-
ust á sveitadvalaráram mínum í
Saurbæ. Enn man ég vel þegar Sella
kom heim frá Blönduósi með Sæunni
litlu og síðar með Gísla Jóhannes.
Birta og hamingja ríkti á heimilinu,
bömin vora hvert öðra mannvæn-
legra og móðurhlutverkið átti vel við
Sellu. Sella var hávaxin og myndar-
leg kona, dökk í brún og brá.
Síðastliðin ár höfum við fjölskylda
mín oft notið hinnar miklu gestrisni
Sellu og Gríms. Sesselja var slyng í
matreiðslunni og óþreytandi í að
framreiða ljúffengar krásir, hvort
sem það var á matar- eða kaffiborð.
Frá hlýlegu heimili þeirra hjóna á
Blönduósi, seinast að Garðabyggð 8,
á ég margar góðar minningar um
samtöl við Sellu. Til dæmis var hugur
hennar mikið við bömin og þeirra
fjölskyldur. Sagði hún mér frá þeim
og þeirra viðfangsefnum og við skoð-
uðum saman myndimar sem prýða
veggina í stofu þeirra Gríms. Sella
hafði sérstakan skilning á bömum og
unglingum, hún tók þau eins og þau
vora og fylgdist af einlægni með
þroska þeirra. Hún sagði frá með
djúpri og breiðri rödd sinni, skýr og
hiklaus í tali og framsetningu, frá-
sögn hennar endaði oft með góðlát-
lega hlátri.
Þá er eftir að geta hæfileika henn-
ar sem sauma- og hannyrðakonu.
Fyrr á áram saumaði hún allt á börn-
in og tók jafnvel saumaskap að sér
fyrir aðra, ef ég man rétt. Hún var
líka afkastamikil í prjónaskap; hver
veit tölu á öllum þeim lopapeysum
sem hún pijónaði. Á seinustu áram
var hún jafnan með alls konar hluti
sem hún var að gera í höndunum.
Hún vann alltaf eins og sá sem veit
nákvæmlega hvað hann er að gera,
jafnvel þótt hún væri að læra nýja
fónduraðferð með nýju efni, svona
var verksvit hennar og reynsla.
Sella var gædd sérstökum dugnaði
og úrræðasemi. Hún var ákveðin og
fylgin sér. Langvarandi veikindi þar
sem sifellt reyndi á nýjan leik á kjark
og úthald hafa eflaust eflt þessa eig-
inleika. En í veikindum sínum stóð
hún ekki ein. Grímur sýndi henni
stöðuga umhyggju og hafði í raun ná-
ið eftirlit með ástandi hennar. En
sykursýki var áratugum saman föra-
nautur hennar. Sá sjúkdómur er
prófsteinn á tvennt: á sjálfsagann og
á umönnun aðstandenda. Það er því í
rauninni afrek að ná sjötíu og sjö ára
aldri.
Að lokum sendum við hjónin, börn
okkar og fjölskyldur þeirra Grími og
öllum aðstandendum innilegar sam-
úðarkveðjur. Blessuð sé minning
Sesselju Svavarsdóttur.
Jóhanna Jóhannesdóttir.
Amma þín dó í nótt.
Svolítil setning sem þó flytur svo
óskaplega sáran boðskap. Það var
alltaf gott að koma til ömmu. Hjá
henni fengum við alltaf hlýtt faðmlag
og góðan koss.
Sem unglingar höfum við systkina-
börnin dvalið hjá ömmu og afa sum-
arlangt og unnið okkar sumarvinnu
eða jafnvel hluta vetrar á Blönduósi.
Þá var alltaf gott að koma heim í há-
deginu, maturinn beið á borðinu en
þannig var það reyndar alltaf þegar
hún átti von á okkur sama hvenær
sólarhringsins það var. Síðdegis var
hún gjaman búin að steikja kleinur,
vöfflur eða jafnvel baka pönnukökur.
Langömmubömin höfðu alltaf nóg
að gera hjá ömmu og afa. Þau gátu
ætíð gengið að skápnum góða sem
innihélt kubba og annað dót. Lang-
amma átti ekki gott með að hreyfa
sig en alltaf var pláss á hné hennar og
hlustaði hún jafnan af miklum áhuga
þegar bamabarnabömin sögðu henni
frá hvað hefði á dagana drifið.
Eli'n Sesselja, Brynjar og synir.
Grímur, Jóhanna og synir.
Mig langar til að minnast mætrar
konu, hennar Sellu, sem kvaddi þetta
jarðneska líf svo skyndilega. Við
höfðum spjallað saman stundu eftir
að nýja árið gekk í garð og var hún þá
svokát og hress.
Ég kynntist þeim sæmdarhjónum
Grími og Sellu fyrir nokkrum áram,
eða þegar sonur minn Sævar tengd-
ist þessu sómafólki.
Mikið var notalegt að koma í heim-
sókn til þessara mætu hjóna, Sella
sitjandi í stólnum sínum, annaðhvort
með pijónana sína eða útsaum, og
Grímur stjanandi við okkur.
Sonarsonum mínum var hún ynd-
islega góð og vil ég þakka henni það.
Anna systir mín kynntist þeim
einnig og tekur hún heilshugar undir
mín orð. Ég er alveg viss um að Sella
er sammála okkar ástkæra skáldi:
Þá ég hníg í djúpið dimma
Drottinn, ráð þú hvemig fer
þótt mér hverfi heimsins gæði
hverfi allt, sem kært mér er.
Æðri heimur, himnafaðir
hinumegin fagnar mér.
(M. Joch.)
Hvfl í friði, kæra Sella.
Elsku Grímur, við vottum þér,
börnum og öllum afkomendum
dýpstu samúð.
Guðrún og Anna.
DAGBJÖRT
KRISTJÁNSDÓTTIR
+ Dagbjört Krislj-
ánsdóttir fæddist
á Hlíðarhúsum á
Snæfjallaströnd
hinn 6. janúar 1904.
Hún lést 1. janúar
síðastliðinn á Hrafn-
istu í Hafnarfirði.
Foreldrar Dagbjart-
ar voru Arnfríður
Benediktsdóttir og
Kristján Kristjáns-
son á Nauteyri. Hálf-
systkin hennar voru
Guðmunda, Vigfús
og Hallfríður sem öll
eru látin.
Dagbjört ólst upp á Nauteyri
til 1924 en þá fluttist hún til
Skálavíkur í Vatnsfjaröarsveit
Elsku Dagga mín, þú kvaddir okk-
ur á fyrsta degi ársins, aðeins fimm
dögum fyrir 96. afmælisdaginn þinn.
Við vissum að hveiju stefndi, svo það
kom okkur ekki á óvart þegar við
fengum fréttimar. Innst inni gladdist
ég fyrir þína hönd, þar sem þetta var
búið að vera ósk þín svo lengi, elsku
frænka.
Mig langar að minnast þeirra daga
4 þegar ég kom til þín fyrst í Skálavík.
og stóð fyrir búi Ól-
afs Ólafssonar
bónda þar í yfir 40
ár. Hún fluttist frá
Skálavfk 1973 og
fór þá til Axels Pét-
urssonar gullsmiðs í
Reykjavík. Hélt
heimili með honum
til ársins 1986. Á af-
mælisdaginn sinn
1988 fluttist hún á
Hrafnistu í Hafnar-
firði og bjó þar til
dauðadags.
títför Dagbjartar
fer fram frá Bú-
staðakirkju á morgun, mánudag-
inn 10. janúar, og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Það var mikið á sig lagt til að komast
í sveit. Fyrsta sinn sem ég kom vest-
ur var ég sjö ára gutti, sigldi með
Esjunni með viðkomu á ýmsum stöð-
um áður en til ísafjarðar var komið.
Þar tóku á móti mér Guðmunda syst-
ir þín og Hermann maður hennar. Að
öllum ólöstuðum held ég að þau séu
hjartahlýjustu hjón sem ég hef
kynnst.
Þegar ég kom svo í Skálavík vora
allir mér ókunnir og ég svo langt að
heiman og aleinn. En þá komst þú,
elsku frænka, tókst mig í faðm þinn-
og leyfðir mér að sofa í herberginu
hjá þér.
Þær voru margar dýrmætar og
lærdómsríkar fyrir mig, stundirnar
sem við sátum saman og spjölluðum.
Elsku frænka, þú varst allt í öllu,
varst á símstöðinni, eldaðir mat,
þvoðir þvotta, í heyskapnum og svo
öll börnin, sem þú hugsaðir um.
Þessi sumur sem ég var hjá þér
era dýrmæt í minningu minni. Þú og
Ingi frændi vorað mér svo góð og ef
það kom upp heimþrá í lítinn gutta þá
kunnuð þið leið út úr því.
Þú kenndir mér margt um lífið og
eitt versið baðstu mig að muna alla
daga, ég held að þú hafir haft þetta að
leiðarljósi sjálf.
Vertu, Guð faðir, faðir minn
ífrelsaransJesúnafni.
Hönd þín leiði mig út og inn
svoallrisyndéghafni.
(Hallgr. Pét)
Elsku frænka, ég gæti sagt svo
margt fallegt um þig, að það kæmist
ekki fyrir í heilu Morgunblaði, en ég
geymi það allt með mér. Mikið þótti
mér vænt um núna síðustu árin, þeg-
ar þú hringdir í mig bara til að spjalla
°g spyrja frétta, og ég tala nú ekki
um þegar þú hringdir til að skamma
mig fyrir að vera einn á sjó. Þetta
þótti mér vænt um.
Ég reyndi að heimsækja þig eins
og ég gat á Hrafnistu en það var
aldrei nógu oft. Ég kveð þig, kæra
frænka, með þökk fyrir allt og allt og
vona að þið systkinin hafið fundið
hvert annað hjá Guði.
Guð blessi þig.
Þór.
Hún Dagga okkar er látin. Mín
minning af Döggu byijar að mestu
árið 1970 þegar ég fór fyrst í sveit í
Skálavík þá 10 ára gömul, ég hafði jú
oft hitt hana áður en ég kynntist
hennar góðu persónu fyrst eitthvað
að ráði. Dagga var alveg svona ekta
amma allra bamanna í Skálavík, svo
hlý og góð og naut ég þess alveg í
botn þar sem ég hafði aldrei átt
ömmu á lífi. Hún var alltaf að gera
eitthvað í höndunum hvort sem það
var að prjóna, hekla eða sauma og
naut ég góðs af því hvort sem það
vora vettlingar eða sokkar eða eitt-
hvað annað. Mína fyrstu dúnsæng
fékk ég frá Döggu sem hún tíndi dún-
inn í sjálf. Var það alveg yndisleg gjöf
eins og gefur að skilja. Dagga flutti
síðan suður í kringum 1973 og gerðist
hún ráðskona hjá Axel Péturssyni
gullsmið.
Árið 1977 tók ég þátt í samkomu í
Neskirkju og vora þá góð ráð dýr; í
hverju átti ég að vera? Þá spurði
þessi elska hvort ég væri ekki til í að
prufa upphlutinn hennar. Ég sagðist
nú halda að ég myndi ekki komast í
hann þar sem hún væri svo grönn. En
viti menn, ég var aðeins 46 kg sjálf
þarna þannig að upphlutinn fékk ég
að láni og ég held ég hafi aldrei verið
eins stolt af sjálfri mér eða fundist ég
eins fín og þennan dag og hún var svo
glöð fyrir mína hönd, þessi yndislega
hlýja og góða kona. Þegar Axel dó
flutti Dagga heim til foreldra minna
upp í Hraunbæ og þá endurnýjuðust
okkar kynni mikið, ég nú flutt heim
frá Svíþjóð og búin að eignast mitt
fyrsta bam. Dagga var ein hjarta-
hlýjasta og besta manneskja sem ég
hef kynnst. Hún kvartaði aldrei und-
an neinu og sá alltaf björtu hliðamar
á öllum málum. Alltaf var þessi fal-
lega gamla kona sem vildi ávallt vera
fín og vel tilhöfð með nýlagt hár, það
var bara nauðsyn hjá henni. Það var
ekki fyrr en undir það síðasta sem
hún var hætt að fylgja manni í sam-
ræðum enda orðin háöldrað kona.
I síðasta skipti sem ég sá hana á lífi
sagðist hún ekki skilja hann þama
uppi að halda sér svona lengi héma í
þessum heimi, hún væri nú orðin ansi
gömul og þetta væri nú orðið gott.
Sem betur fer þurfti hún ekki að bíða
mikið lengur og fékk hún sína hvfld
sem hún var búin að bíða eftir ansi
lengi en þó án þess að kvarta.
Elsku Dagga mín, ég kveð þig að
sinni en ég kviði því ekki að það verði
ekki vel tekið á móti þér þarna uppi
því ég veit að hann faðir minn mun
taka þér fagnandi.
Þín frænka,
Fríða.