Morgunblaðið - 27.01.2000, Blaðsíða 12

12 FIMMTUD AGUR 27. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Dómsmálaráðherra og öll sýslumannsembættin
hafa gert árangursstjórnarsamning
Landlæknir segir gagnagrunn geta
verið mikilvægt rannsóknatæki
Samskiptin mark-
vissari um leið og
sjálfstæði eykst
Morgunblaðið/RAX
Rúnar Guðjónsson, sýslumaður í Reykjavík, og Sólveig Pétursdóttir
dómsmálaráðherra eftir undirritun árangursstjórnarsamningsins.
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra og Rúnar Guðjónsson,
sýslumaður í Reykjavík, undirrituðu
í gær árangurstjórnarsamning milli
dómsmálaráðuneytisins og Sýslu-
mannsembættisins og hefur ráðu-
neytið þá gert slíkan samning við
alla sýslumenn landsins, alls 26.
Við undirritun samningsins sagði
dómsmálaráðherra að samningar af
þessu tagi hefðu gefið góða raun.
Starfsramma embættisins væri lýst
og stefnt að markvissari samskipt-
um þess og ráðuneytisins. Hún sagði
einnig að með því að skilgreina hlut-
verk sýslumannsins og samskipti
hans við ráðuneytið væri sjálfstæði
hans, um stjómun og rekstur emb-
ættisins, fest í sessi.
í samningnum felst að sýslumað-
ur geri áætlun til þriggja ára um
helstu verkefni, forgangsröðun og
áherslur, sem ráðuneytið fer svo yfir
og samþykkir. Jafnframt skal gerð
ársáætlun og ársskýrsla þar sem
markmið og árangur eru borin sam-
an.
Rúnar Guðjónsson, sýslumaður í
Reykjavík, sagði samninginn marka
tímamót í samskiptum ráðuneytisins
og embættisins og benti á að góður
árangur í stjórn stofnana og fyrir-
tækja væri eðlileg krafa nútímans.
Hann sagði samninginn mjög í anda
nýs stjómskipulags sýslumannsem-
bættisins sem tekið var upp í ár-
sbyrjun 1999, þar sem áhersla er
lögð á að embættið komi fram sem
heildstæð eining og að viðskiptavin-
um sé veitt góð þjónusta og móttaka
þeirra og afgreiðsla gerð aðgengileg.
Rúnar benti á að fólksfjöldi í um-
dæminu hefði aukist um 9% frá ár-
inu 1992 og væri nú liðlega 120.000
manns. Því hefði málum hjá sifja- og
skiptadeild fjölgað, sem og hjóna-
vígslum, umgengnis- og meðlags-
málum, lögræðismálum og málum
sem tengjast dánarbúum.
Hann benti einnig á að þinglýstum
skjölum hefði fjölgað úr rúmlega
49.000 árið 1994 í tæplega 58.000 ár-
ið 1999 og það væri bæði vegna
fólksfjölgunarinnar og einnig vegna
þenslu á fasteignamarkaðnum.
Nauðungarsölum á fasteignum hefði
hins vegar fækkað úr 365 árið 1994 í
162 árið 1999 og sagði hann það
væntanlega skýrast af bættu efna-
hagsástandi sem geri fólki auðveld-
ara að standa í skilum.
Stækkun flugstöðvar Leifs Eiríkssonar
Lægsta tilboð 86%
af kostnaðaráætlun
DANSKA fyrirtækið Hpygaard og
Schults og Miðvangur ehf. áttu
lægsta tilboðið eða 86% af kostnað-
aráætlun í fyrsta áfanga stækkunar
á Flugstöð Leifs Eiríkssonar. Is-
lenskir aðalverktakar hf. áttu
lægsta tilboð í flughlöð við bygging-
una eða 75% af kostnaðaráætlun.
Áætlaður kostnaður við fyrsta
áfanga, uppbyggingu og frágang ut-
anhúss, er rúmur 1,1 milljarður og
kostnaður við flughlöð 113,4 milljón-
ir króna. Byggingin verður á tveim-
ur hæðum, um 6.900 fermetrar að
stærð. Gert er ráð fyrir að þessum
verkþætti verði lokið í desember nk.
Að sögn Ómars Ingvarssonar að-
stoðarflugvallarstjóra hefur flug-
vélastæðum þegar verið fjölgað við
flugstöðina vegna stækkunarinnar
og verða þau tekin í notkun í vetur.
Stæðin liggja meðfram byggingar-
svæðinu við suður- og austurenda
núverandi landgangs. „Það er í raun
búið að steypa upp flugvélastæðin
ásamt olíudreifíngarkerfinu,“ sagði
hann.
Tíu stæði eru við flugstöðina þar
af fjögur án beinnar landgöngu og
er farþegum ekið í sérstökum rút-
um, sem teknar voru í notkun í nóv-
ember sl. frá flugstöðinni að vélun-
um. „Yfirleitt eru það minni
vélamar sem eru úti á vellinum en
þær stærri leggja að flugstöðinni,"
sagði hann.
V arnarmúr
um persónu-
vernd fólks
SIGURÐUR Guðmundsson land-
læknir segir enn vera skiptar skoð-
anir um ágæti gagnagrunns á heil-
brigðissviði og það hafi ekki breyst
þrátt fyrir að Islensk erfðagreining
hafi nú fengið rekstrarleyfi. Nokkr-
ir læknar hafa lýst þeirri skoðun
sinni að þeir muni ekki afhenda
upplýsingar í gagnagrunninn nema
sjúklingar samþykki skriflega, en í
rekstrarleyfinu er gert ráð fyrir að
leyfishafí semji við heilbrigðisstofn-
anir og sjálfstætt starfandi heil-
brigðisstarfsmenn um afhendingu
gagna.
„Gagnagrunnurinn getur verið
mjög mikilvægt rannsóknatæki og
mjög spennandi sem slíkur og ef vel
tekst til getur hann verið mjög
áhugaverður til faraldsfræðilegra
rannsókna, lýðheilsurannsókna og
ættartengsla sjúkdóma," segir
landlæknir og minnir á að búið sé
að setja mjög háar girðingar um-
hverfis grunninn til persónuvernd-
ar. „Ég held að óvíða hafi jafn mikl-
ar girðingar verið settar og mikill
varnarmúr reistur um persónu-
vernd fólks,“ segir hann ennfremur.
Landlæknir sagði ekki í ráði að
embættið fengi sérstakt lögfræðiál-
it um afhendingu upplýsinga, fólk
hefði þann rétt að segja sig í grunn-
inn og úr honum. Landlæknir segir
lækna áður hafa lýst þessum skoð-
unum að þeir muni ekki afhenda
upplýsingarnar og bendir á að í
reglum um sjúkraskrár sé kveðið á
um ábyrgð yfirlæknis á aðgangi
rannsóknarmanna að sjúkraskrám.
Varsla sjúkraskráa sé í höndum
stofnana en yfirlæknir, lækninga-
forstjóri eða yfirlæknir deildar eða
sviðs, beri ábyrgð á þessum að-
gangi. „Það er skilningur manna að
það sé stjórn stofnunar sem fari
með umboð til samninga um upp-
lýsingar í grunninn. Gert er ráð fyr-
ir samráði framkvæmdastjórnar
viðkomandi stofnunar um þetta mál
við fagfólk," segir Sigurður Guð-
mundsson og bendir á að í tilviki
Ríkisspítala sitji lækningaforstjóri
og hjúkrunarforstjóri í fram-
kvæmdastjórn. „Það verður að telj-
ast mjög ólíklegt að framkvæmda-
stjórn gangi í berhögg við vilja og
skoðanir þessa fagfólks í þessu
máli, ég sé varla fyrir mér að það
geti gerst.“
í rekstrarleyfinu er gert ráð fyrir
að sjúklingur geti óskað eftir því að
upplýsingar um hann verði fluttar í
gagnagrunninn þrátt fyrir að heil-
brigðisstofnun eða sjálfstætt starf-
andi heilbrigðisstarfsmaður hafi
ekki samið um slíkan flutning upp-
lýsinga. Skal hann þá senda land-
lækni þessa ósk og segir Sigurður
að embættið muni sjá til þess að
þeirri ósk verði mætt. Segir hann
sérstakt eyðublað í smíðum vegna
þessarar óskar og það verði jafn að-
gengilegt og eyðublað sem nota má
til úrsagnar úr gagnagrunninum.
Vakti landlæknir athygli á því að
enginn lokadagur væri á úrsögnum
og myndi embættið auglýsa það
sérstaklega á næstunni. Þá sagði
hann að allmargir mánuðir myndu
líða þar til vinna við flutning upp-
lýsinga í gagnagrunninn hæfist.
„Það skiptir máli að okkur takist
að setja niður þessar deilur og leita
lausna. Við erum að leita leiða til
þess. Friður verður að ríkja um
rannsóknatæki sem þetta og það
verður að ríkja friður um vísindi og
það er á ábyrgð okkar að leita
lausna,“ segir landlæknir.
Formaður Læknafélagsins segir að sátt
verði að nást um gagnagrunninn
Leita mætti
eftir opnu sam-
þykki sjúklinga
FORMAÐUR Læknafélags ís-
lands, Sigurbjörn Sveinsson, segir
að engin samtök séu meðal lækna
né á vegum Læknafélagsins um að
fara í hugsanlegt dómsmál um rétt
lækna til að neita að afhenda upp-
lýsingar um sjúklinga sína í gagna-
grunn á heilbrigðissviði. Hann seg-
ir nauðsynlegt að leita sátta í
málinu og ein leiðin geti verið sú að
fá hér eftir nokkuð opið samþykki
sjúklinga fyrir því að upplýsingar
um þá megi fara í gagnagrunninn.
Vonandi verður unnt
að fara sáttaleið
Sigurbjörn segist vita til þess að
læknar hafi rætt saman og athugað
ýmsa fleti á málsókn, rætt við lög-
fræðinga og reynt að meta hver
kostnaður af þvi gæti orðið. For-
maðurinn segir lækna vera í þeirri
klemmu að vera annars vegar lög-
hlýðnir borgarar og hins vegar að
brjóta ekki trúnaðarskyldu sína við
sjúklinga. Læknar hefðu búið við
að þurfa að afhenda upplýsingar
um sjúklinga ef dómari krefjist.
Hann sagði lögin um réttindi sjúkl-
inga kveða á um að skylt sé að afla
samþykkis sjúklinga vegna afhend-
ingar upplýsinga en því hafi i
grundvallaratriðum verið breytt
með lögunum um gagnagrunn.
Sigurbjörn kvaðst vona að unnt
verði að fara sáttaleiðina og sagði
Læknafélagið ekki vera í krossferð
gegn gagnagrunninum. Hann sagði
unnt að tryggja eðlilegri og vand-
aðri vinnubrögð ef sátt næðist og
benti á að hætt væri við að upp-
lýsingar yrðu ekki nákvæmlega
færðar í sjúkraskrár ef menn vissu
að þær færu í gagnagrunninn og
hvert gagn væri þá að slíkum
gagnagrunni. Hann sagði lausmna
hugsanlega felast í því að leitað
yrði framvegis eins konar opins
samþykkis sjúklinga þess efnis að
upplýsingar um þá og jafnvel
lífsýni mætti nota í rannsóknar-
skyni og setja í gagnagrunninn.
Þar væri þá ekki um upplýst sam-
þykki að ræða fyrir einni sérstakn
rannsókn heldur opin heimild, að
sjúklingurinn fengi að ráða.