Morgunblaðið - 18.05.2000, Blaðsíða 50

50 FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
SPEEDO,
Réttur eða óréttur?
Versíunin
/144RKID
Ármúla 40 • Símar 553 5320 / 568 8860
mbl.is
_ALLTAH e/TTHVAÐ tJÝTT
LÖGIN sem veita
samkynhneigðum rétt
til stjúpættleiðingar
voru samþykkt á Al-
þingi nýverið. Þeir sem
mest hafa tjáð sig um
þetta mál, halda því
fram að lögin tryggi
börnum samkyn-
hneigðra aukin rétt-
indi, eða svo kölluð
sjálfsögð réttindi.
Mér er spurn hvort
þingheimur hafi hugsað
dæmið til enda varð-
andi hugsanlegar af-
leiðingar laganna?
Blessuð börnin sem hér
um ræðir hafa nú þegar
nákvæmlega sömu réttindi og öll
önnur börn sem fæðast á Islandi,
þ.e.a.s. bamið á föður og móður og
erfðarétt samkvæmt þeim lögum
sem ríkja í landinu. Allir vita að við
getnað eiga öll böm pabba og
mömmu, einnig erfðarétt samkvæmt
því.
Breytingin gefur barninu engan
rétt sem þau höfðu ekki fyrir. Þess
vegna er ekki hægt að tala um aukin
réttindi barnsins. Það er nær lagi að
þau beri skarðan hlut miðað við það
sem áður var. Við ættleiðingu þar
sem lesbísk móðir ættleiðir með ann-
arri konu, glatar barnið t.d. þeim
sjálfsagða rétti að eiga föður og öll
tengsl rofna við hann. Bamið fær að-
eins aðra persónu sem verður for-
sjáraðili með mömmunni í lesbísku
sambandi. Bamið glatar að sjálf-
sögðu erfðarétti frá föður og fær í
stað þess erfðarétt hjá nýjum for-
sjáraðila.
í annarri umræðu á þingi sagði ein
þingkonan að kynforeldri yrði að
vera „látið, horfið eða týnt til að
stjúpættleiðing sam-
kynhneigðra sé mögu-
leg“. Það er rangt. Það
kemur hvergi fram í
ættleiðingarlögunum.
Þvert á móti segir í 11.
gr. laganna: „Leita skal
umsagnar þess foreldr-
is sem ekki fer með for-
sjá bams, ef unnt er,
áður en afstaða er tekin
til ættleiðingarumsókn-
ar.“ Með öðmm orðum
er möguleiki sam-
kvæmt ættleiðingar-
lögunum að ættleiða án
samþykkis kynforeldr-
is.
Nú hefur háttvirtur
þingheimur breytt lögum fyrir mjög
lítinn hóp. Samkvæmt Hagstofu ís-
lands em eingöngu skráð 57 samkyn-
hneigð pör í staðfestri sambúð frá því
að lögin tóku gildi 12. júní 1996. Tvær
þingkonur sögðu í annarri umræðu á
þingi að lögin ættu við 1.000 böm.
Það er hins vegar ekki fræðilegur
möguleiki að 57 staðfestar sambúðir
eigi svo mörg böm. Það er með ólík-
indum að umræddir þingmenn geti
leyft sér að halda fram röngum upp-
lýsingum og blekkt þannig þjóðina.
Lögin gilda eingöngu um þessar 57
staðfestu sambúðir.
Einnig sagði önnur þessara þing-
kvenna í annarri umræðu að verið
væri að samræma lögin við lög ná-
Börn
Þetta mál kemur allri
þjóðinni við, segír Helga
S. Sigurðardóttir. Það
er mikill yfirgangur og
---------------7-----------
óvirðing við Islendinga
að láta þessi lög ganga
í gildi án víðtækari
umræðu í þjóðfélaginu.
grannaþjóðanna. Þarna var einnig
farið með rangt mál. Lögin hafa ein-
göngu gengið í gildi hjá einni ná-
grannaþjóð okkar, Dönum, 1. júlí
1999. Andstaðan var meiri við af-
greiðslu laganna í Danmörku en hér
á landi. Lögin voru samþykkt með 61
atkvæði gegn 48. Á íslandi vora 46
samþykkir gegn 1 atkvæði og sýndi
sá þingmaður mikla djörfung og á
hann heiður skilinn fyrir það.
Hvað gerist við framkvæmd lag-
anna? Börnin verða látin bera þær
byrðar sem lögin fela í sér. Alla ævi
verða þau að svara þeirri spurningu
sem allir era spurðir aftur og aftur í
þessu lífi. Hverra manna ert þú?
Hvað heita foreldrar þínir? Hverju
svarar barnið? Það getur t.d. sagt
„ég á mömmu sem heitir Anna, síðan
er það hún ...hún hvað? Ekki er það
önnur mamma, né amma, systir,
frænka. Hverju á bamið að svara?
Það er ekki til orð í íslenskri tungu
sem talist getur fullnægjandi svar
hjá barninu. Allir vita, og þar með
talið börnin, að þetta er allt gervi,
þ.e.a.s tilbúningur af mannavöldum.
Tvær konur eða tveir karlar geta
ekki átt barn, svo einfalt er það. Það
þarf enga doktorsgráðu til að skilja
það og þetta vita bömin líka. Þvílík
byrði og þvílík sorg að ætla sér að
láta yndisleg saklaus börn bera
þessa byrði. Það má spyrja sig hvort
það verði ekki bannað í framtíðinni,
eða þeim hugsunarhætti komið að
hjá fólki að það megi ekki spyrja
hverjir séu foreldramir.
Telst það til réttinda að eiga bam?
Eiga allir kröfu á barni héðan í frá?
Ætlar þingheimur að tryggja öllum
sem svo óska sér þennan svokallaða
„rétt“? Væri ekki nær að tryggja
bömunum réttinn til að eiga bæði
móður og föður?
Þetta mál kemur allri þjóðinni við.
Það er mikill yfirgangur og óvirðing
við íslendinga að láta þessi lög ganga
í gildi án víðtækari umræðu í þjóðfé-
laginu. Engin rannsókn um lang-
tímaáhrif laganna á íslenskt þjóðfé-
lag liggur fyrir.
Höfundur er móðir og er í áhuga■
mannahópi um velferð bama.
Munntóbak - óvirk
tímasprengja?
Helga S.
Sigurðardóttir
Mikið úrval af vönduðum ítölskum gönguskóm
4'xmon ✓/>/»

SKEIFUNNI « • Slml S33 44S0
itolnttð 8. Júnl 1188
sem henta fyrir lengri og styttri gönguferðir
gildir aðeins í 3 daga!
SEQLAGERÐIN
ægir
Eyjarslóð 7 Reykjavlk Sfmi 511 2200
DR. ÁSGEIR R.
Helgason svarar grein
minni frá 11. maí í blað-
inu hinn 13. maí. Yfir-
skrift greinar hans er:
Er munntóbakið tíma-
sprengja? Svarið er
stutt: Nei.
Það er komin 250 ára
reynsla á það og því er
naumast hægt að tala
um tímasprengju. Ef
snus væri jafn hættu-
legt og sumir vilja ætla,
væri Svíþjóð land
krabbameina sem og
hjarta- og æðasjúk-
dóma. Sú er ekki raun-
in.
Starfsfólki í heilbrigðisgeiranum
er tamt að ætla skaðsemi munn-
tóbaks, kannski siðferðisins vegna.
Það er ekki hægt að mæla með einu
tóbaki umfram annað, því allt tóbak
er vont. Með svona etík bindur það
ráð sitt við refshala, því þá kemur
það í veg fyrir að mikill hluti fólks
geti minnkað hættuna við tóbaks-
neyslu um 98%.
Ásgeir minnist á nitrosaminer
(krabbameinsvaldandi efnasam-
bönd) og polonium (geislavirkt
grann-efni) í snusi. Það er hárrétt
hjá honum en ég held að margir
myndu missa matarlystina í grill-
veislunni ef ég stillti mér upp á ver-
öndinni og héldi fyrirlestur um nitr-
osaminer í matvælum. Það bannar
okkur samt enginn að borða mat.
Snus er mikið rannsakað. Undan-

www.exo.is
farin ár hafa rann-
sóknir hallast æ meir í
þá átt að snus sé álíka
hættulegt og kaffi.
Einn harðasti krossf-
ari gegn munntóbaks-
notkun í Svíþjóð, dr.
Gunilla Bolinder, vildi
sanna hættuna á
munntóbaksnotkun og
árið 1997 réðst hún í
doktorsritgerð um efn-
ið. Niðurstöður þeirrar
doktorsritgerðar era
þær sem ég lýsti í
grein minni hinn 11.
þessa mánaðar og geri
enn. Ásgeir segir eng-
ar rannsóknir hafa
verið gerðar á snusi og krabba-
meinshættu í meltingarvegi. Þetta
er rangt og vil ég benda honum á
nýlega rannsókn frá dr. Jesper Lag-
ergren og aðra rannsókn um sama
efni frá dr. Freddi Lewin, en báðir
starfa við Karolinska sjúkrahúsið í
Stokkhólmi, Svíþjóð. Báðar þessar
rannsóknir sýna sannanlega sam-
hengi milli reykinga og áfengis-
neyslu og krabbameina í meltingar-
vegi, en ekki notkun munntóbaks.
Um áhrif munntóbaksnotkunar á
hjarta- og æðakerfi skal ég ekki
neita því að það hefur í för með sér
hraðari púls og hækkaðan blóðþrýst-
ing að snusa. Þetta era áhrif nikótíns
á líkamann, rétt eins og með koffein
sem má finna í kaffi, te og kóla-
drykkjum. Engum dettur í hug að
banna orkudrykki sem nú tröllríða
öllu, en þeir era fullir af koffeini, gin-
seng og gurana og það eru allt efni
sem hraða á líkamsstarfseminni.
Snus framkallar hins vegar ekki
æðakölkun og safnar ekki fitu innan
á æðaveggi eins og gerist við tóbaks-
reykingar. Hvað viðkemur hjarta-
áfalli eða skyndilegri hjartastöðvun
er hættan hjá þeim sem snusa jafn
mikil og þeirra sem ekki nota tóbak
samkvæmt rannsókn dr. Fritz
Huhtasaari við sjúkrahúsið í Luleá-
Boden í Svíþjóð.
Sem betur fer er til það starfsfólk
í heilbrigðisgeiranum sem sættir sig
við staðreyndir og ráðleggur reyk-
ingafólki að snúa sér að munntóbaki.
Segja má sem svo að hér sé um að
ræða tvo ókosti þar sem annar er
sannaður stórhættulegur á meðan
hinn er sannaður slæmur, en ekki
beinlínis hættulegur. Þarna er ég
t.d. að tala um dr. Brad Rodu
prófessor í munnholslækningum við
háskólann í Alabama, BNA og dr.
Dean Edell heilsuráðgjafa hjá
Healthcentral.com í BNA. Auðvitað
hafa þeir verið gagnrýndir fyrir sín-
ar skoðanir, rétt eins og ég fyrir
mínar og kemur þar áðurnefnd etík
eflaust við sögu, en það breytir ekki
því að samkvæmt vísindalega sönn-
uðum staðreyndum er 98% hættu-
minna að snusa en reykja. Hvers
vegna má ég þá ekki velja þann kost-
inn?
Ég var ekki sáttur við að Ásgeir
skildi líkja mér við þá sem hafa dreg-
ið rannsóknir um skaðsemi reykinga
Snus
Snus er mikið
rannsakað, segir
Víðir Ragnarsson.
Undanfarin ár hafa
rannsóknir hallast
æ meir í þá átt að
_______snus sé álíka________
hættulegt og kaffí.
í efa og kallar þá skoðanabræður
mína. Ég hef aldrei dregið þær rann-
sóknir í efa og þess vegna kappkosta
ég að halda mitt reykbindindi þó
mér sé gert erfitt fyrir sökum for-
ræðishyggju stjórnmálamanna sem
byggja sínar skoðanir á ósönnuðum
fordómum. Heldur er það þvert á
móti, ég fagna öllum nýjum upplýs-
ingum sem frá vísindasamfélaginu
koma. Það ætti Ásgeir líka að gera.
Greinarhöfundur mælir engan
veginn með notkun sænsks munn-
tóbaks við þá sem ekki era þegar
háðir nikótíni. Viljirðu hins vegar
hætta að reykja er þetta tilvalin leið
til þess að minnka hættuna við
tóbaksneyslu um að minnsta kosti
98%.
Höfundur er grafískur hönnuður.
Víðir
Ragnarsson