Morgunblaðið - 31.08.2000, Síða 22

22 FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ÚRVERINU
Mikil skuldasöfnun sjávarútvegsins
Nauðsynlegar
fjárfestingar
SKULDAUKNING sjávarútvegs-
ins skýrist af stærstum hluta af
nauðsynlegum fjárfestingum í
framleiðslutækjum, einkum til
veiða og vinnslu á uppsjávarfiski,
að mati forsvarsmanna nokkurra af
stærstu sjávarútvegsfyrirtækjum
landsins. Þeir telja að þótt skuld-
setning sjávarútvegsins sé mikil,
hafi framlegð og hagræðing í
greininni aukist mikið á undan-
förnum árum.
Eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær hafa skuldir sjávar-
útvegsins aukist um nærri 80 millj-
arða á undanförnum 5 árum og er
áætlað að skuldirnar hafi numið
ríflega 175 milljörðum á síðasta ári.
Bryjólfur Bjarnason, fram-
kvæmdastjóri Granda hf., segir
skuldastöðu sjávarútvegsins skýr-
ast að hluta af endurnýjun í fisk-
veiðiflota landsmanna, sem og
framleiðslutækjum á undanförnum
árum. Þá hafi fyrirtækin einnig
keypt til sín aflaheimildir. Hann
segir að nýfjárfestingar í sjávar-
útvegi á undanförnum árum hafi
verið mjög aðkallandi. Hins vegar
sé stór hluti af nauðsynlegum ný-
fjárfestingum í sjávarútvegi kom-
inn fram. „Margar af fjárfestingum
í skipum hafa verið nauðsynlegar,
sérstaklega á skipum til veiða á
uppsjávarfiski, til að geta skilað
gæðahráefni að landi. Eins var
kominn tími til að endurnýja fiski-
mjölsverksmiðjurnar til fram-
leiðslu á hágæðamjöli. Þetta eru að
mínu mati eðlilegar og nauðsynleg-
ar fjárfestingar. Þá er það mín
skoðun að ef rækjuiðnaðurinn hefði
ekki fjárfest í framleiðniaukandi
tækjum á undanförnum árum væri
staða iðnaðarins mun verri en hún
er í dag og jafnvel væri engin
rækjuvinnsla hérlendis."
Brynjólfur segist þeirrar skoð-
unar að á sama tíma og skuldir
sjávarútvegsins hafi hækkað hafi
framlegð fyrirtækjanna aukist.
Hann segist hins vegar ekki
treysta sér til að segja til um hvort
framleiðniaukningin sé nægileg til
að standa undir skuldasöfnuninni.
Hærri skuldir þýði vissulega hærri
fjármagnskostnað fyrir fyrirtækin
en bendir á að fjármagnskostnaður
hljóti að lækka með hagræðingu í
bankakerfinu.
Ekki mikil þörf fyrir
nýfjárfestingar lengur
Guðbrandur Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Útgerðarfélags Ak-
ureyringa hf., segir að á meðan
skuldir sjávarútvegsins hafi aukist,
hafi fjármunamyndun fyrirtækj-
anna einnig vaxið mikið á síðustu
árum. Hann segir að í tilfelli ÚA
hafi skuldir aukist vegna samein-
inga við skuldug fyrirtæki. „Við
höfum ekki farið út í nýfjárfesting-
ar, enda er fjárfestingaþörf fyrir-
tækisins sáralítil. Reyndar tel ég
að nýfjárfestingaþörf greinarinnar
í heild sé ekki mjög mikil í dag.
Segja má að safnast hafi upp ný-
fjárfestingaþörf fram undir miðjan
þennan áratug sem nú er að mestu
lokið. Afkastagetan hefur verið
aukin með til dæmis stærri og full-
komnari mjölverksmiðjum. Eins
hafa fyrirtæki í uppsjávarfiski ver-
ið að bæta skipakost sinn en hann
var orðinn gamall og á síðasta
snúningi. Ég er því þeirrar skoðun-
ar að sjávarútvegurinn hafi meiri
möguleika til að skapa verðmæti
en áður með þeim fjárfestingum
sem lagt hefur verið í á undan-
förnum árum.“
Guðbrandur sér ekki fram á að
landvinnslan standi frammi fyrir
mikilli endurnýjun á komandi ár-
um. Ekki hafi komið fram ný tækni
sem kalli á gagngerar endurbætur
framleiðslutækja, hvorki á landi né
á sjó, ólíkt því sem átt hafi sér stað
í vinnslu og veiðum á uppsjávar-
fiski.
Öryggl rekstrarumhverfi
mikilvægt
Einar Valur Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri Hraðfrystihússins-
Gunnvarar hf. á Isafírði, segir fyr-
irtækið ekki hafa staðið í miklum
fjárfestingum á framleiðslutækj-
um, heldur hafi það tekið yfir önn-
ur skuldsett félög. Þá hafi kvóta-
kaup fyrirtækisins verið fjár-
mögnuð að hluta til með hluta-
fjáraukningu. Hann segist telja að
fjárfestingar sjávarútvegsfyrir-
tækja hafi á undanförnum árum að
mestu einskorðast við fyrirtæki í
veiðum og vinnslu uppsjávarfisks,
auk þess sem fyrirtæki hafi verið
að styrkja kvótastöðu sína til að ná
fram aukinni hagræðingu. „Það
hefur ekki verið mikið um stórar
fjárfestingar í bolfiskgeiranum á
undanförnum árum. Þannig hefur
ekki komið nýtt ísfiskskip til lands-
ins í fjölda ára. Hins vegar sjá
menn nú fram á einhverjar nýsmíð-
ar á ísfiskskipum því vitaskuld þarf
að endurnýja framleiðslutækin."
Einar segir að mikil hagræðing
hafi átt sér stað í sjávarútvegi síð-
asta áratuginn enda hafi rekstur
sjávarútvegsfyrirtækja batnað
verulega á síðustu árum. „Skuldir
sjávarútvegsins eru þó áhyggju-
efni. Greinin þarf hins vegar að
búa við öruggt rekstrarumhverfi
og að því verði ekki breytt í'yrir-
varalítið með stjórnvaldsaðgerð-
um. Fyrirtækin hafa í trausti þess
að kerfið sé komið til að vera
styrkt kvótastöðu sína með sam-
einingum og kvótakaupum," segir
Einar.
Guðmundur Þorbjörnsson, útgerðarmaður Hákons ÞH, Auðbjörg Ingimundardóttir, eiginkona hans, og sonur
þeirra Ingi Jöhann, að iokinni sjósetningunni.
Morgunblaðið/Grímur Gíslason
Frá sjósetningu Hákons ÞH í Asmar-skipasmíðastöðinni í Chile.
Hákon ÞH sjósettur
HÁKON ÞH, nýtt nóta- og togveiði-
skip Gjögurs hf., var sjósett hjá
Asmar-skipasmíðastöðinni í Chile á
þriðjudag. Þrjú skip eru nú í smíð-
um fyrir íslenskar útgerðir í Chile.
Skipið var sjósett með mikilli við-
höfn hjá Asmar-skipasmíðastöðinni
í í Talcahuano í Chile að viðstöddu
fjölmenni. Það var Auðbjörg Ingi-
mundardóttir, eiginkona Guðmund-
ar Þorbjörnssonar útgerðarmanns
skipsins, sem gaf skipinu nafnið Há-
kon. Hinn nýi Hákon ÞH er 76 lang-
ur og 14,40 breiður. Skipið verður
eitt öflugasta nóta- og togveiðiskip
íslenska fiskiskipaflotans og er
stefnt að því að gera það m.a. út á
loðnu, síld og kolmunna. Auk Há-
kons ÞH eru nú tvö önnur íslensk
skip í smíðum hjá Asmar-skipa-
smíðastöðinni, Ingunn AK fyrir
Harald Böðvarsson hf. á Akranesi
og Huginn VE fyrir Huginn ehf. í
Vestmannaeyjum.
NÝSKÖPUNARSJÓÐUR
A T VIN N U L f F.S IN S
($)
impra
PJÓNUSTUMIÐSTðO
frumkvfiAla og fyrlrtmkja
Keidnahottí, 112 Raykjavfk
Hvcrnig gengur rckstur fyrirtœkisins?
Þessi spurning brennur á flestum stjórnendum sem standa í fyrirtœkjarekstri. Þess vegna vill Impra, þjónustumiðstöð frumkvöðla
og fyrirtaekja á Iðntœknistofnun, vekja athygli á verkefni Nýsköpunarsjáðs, Skrefi framar. Verkefninu er aetlað að auðvelda
stjárnendum minni fyrirtcekja að afla sér utanaðkomandi ráðgjafar til að bœta afkomu og stjárnun fyrirtœkjanna og auka veltu
þeirra og arðsemi.
Skrefi framar:
# er opið fyrirtœkjum í öllum starfsgreinum,
aðstoðar stjórnendur við val á ráðgjöf og ráðgjöfum,
* veitir aðhald meðan á ráðgjöf stendur til að hún skili tilœtluðum árangri,
styrkir hluta ráðgjafarkostnaðar. SKREFI FRAMAR
Nánari upplýsingar er að finna hjá Ernu Reynisdóttur, verkefnisstjóra, Impru, þjónustumiðstöð frumkvöðla og fyrirtœkja á
Iðntœknistofnun í síma 570 7100 / 570 7268, netfangi ernar@iti.is, eða á netslóð verkefnisins www.impra.is/skrefiframar.
Þar er einnig umsóknareyðublað vegna verkefnisins. Með umsókninni skal fylgja ársreikningur síðasta árs. Umsóknarfrestur er til
8. september 2000.