Morgunblaðið - 31.08.2000, Síða 42

42 FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Tilkynning
um glæp
Saksóknaraembættinu í Kína barst í
júní tilkynning um glœp ogkrafa um að
Li Pengyrði sóttur til saka vegna blóð-
baðsins á Torgi hins himneska friðar.
Ekkert svar hefur borist.
Hakka Li Peng, forseti
kínverska þingsins,
heiðrar ísland með
nærveru sinni nú
um helgina. í Dag-
bl'dði alþýðunnar, sem gefið er út í
Peking, er haft eftir heimOdai'-
mönnum, sem vel þekkja tál, að Li
Peng sé mikið góðmenni. Hann sé
vingjamlegur, auðvelt að nálgast
hann og hann eigi auðvelt með að
afla sér vina. í æviágripi í blaðinu
segir að Li Peng sé „fyrirmyndar-
eiginmaður" og eitt sinn hafi birst
af honum ljósmynd þar sem hann
var að stoppa í frakkann sinn. „Li
Peng sýnir ekki minnstu merki
þess að vera karlremba," hefur
blaðið eftir Zhu Lin, konu hans.
„Ávalit þegar
VIÐHORF
Eftir Karl
Blöndal
hann hefur
haft lausa
stund hefur
hann hjálpað
til við húsverkin, bæði þegar hann
var óbreyttur embættismaður og
eftir að hann varð ráðherra og
meira að segja forsætisráðherra"
Li Peng er reyndar ekki aðeins
þekktur fyrir að taka til hendinni á
heimilinu. Fyrir rúmum áratug
fyrirskipaði hann hersveitum að
láta tii skarar skríða gegn mót-
mælendum, sem setið höfðu í sex
vikur á Torgi hins himneska ft-iðar,
og var lífið murkað úr saklausum
borgurum fyrir það eitt að hafa
skoðanir.
Um miðjan áttunda áratuginn
fór að bera á ólgu í Kína vegna
þeirra efnahagsumbóta, sem Deng
Xaoping hleypti af stokkunum í lok
sjöunda áratugarins. Ungt fólk í
Kína var farið að aðhyllast vestræn
gildi í stjómmálum, en eldri kyn-
slóðinni leist ekki á þau áhrif sem
umbæturnar höfðu, og þar á meðal
voru ýmsir forystumenn landsins.
Li Peng var þá varaforsætis-
ráðherra og einn helsti andstæð-
ingur efnahagsumbóta í foryst-
unni. Lýsti hann því yfir að
stúdentar skyldu vara sig því að
stjómin hygðist ekki hleypa inn í
landið „kapítalískum hugmyndum
um gildi og úrkynjaða lífsháttu,
vegna þess að slíkt er í mótsögn við
okkar sósíalíska kerfi“.
Mótmælunum linnti hins vegar
ekki og ólgan fór vaxandi. Sumarið
1989 var mælirinn fullur að mati
kínverskra stjórnvalda og 30. maí
greip Li Peng, sem þá var orðinn
forsætisráðherra, til þess ráðs að
setja herlög. Tveimur dögum áður
hafði Li Peng verið niðurlægður í
sjónvarpi er hann gekk til fundar
við Wuer Kaixi, 21 árs gamlan
námsmann, sem var í hungurverk-
falli og hundskammaði forsætis-
ráðherrann fyrir að vera seinn fyr-
ir.
3. júní lét Li Peng til skarar
skríða. Sveitir úr kínverska þjóð-
frelsishemum sóttu að Torgi hins
himneska friðar úr öllum áttum og
skutu á kínverska borgara úr byss-
um sínum. I þeirri atlögu létu milli
700 og 2.700 manns lífið í Peking
og 10.000 særðust, mörg hundmð
manns vora tekin af lífi utan höfuð-
borgarinnar og 30 þúsund manns
vora hneppt í fangelsi. Þeir sem
neituðu að snúa baki við lýðræðis-
hreyfingunni vora dæmdir í allt að
13 ára fangelsi. Enn hefur ekki
verið gerð grein íyrir örlögum
margra þeirra sem vora myrtir,
særðust eða vora handteknir í að-
gerðum öryggissveitanna 1989.
Nokkram dögum eftir árásina var
Li Peng svo ósvífinn að halda því
fram að hermennimir hafi orðið
að skjóta vegna þess að þeir áttu
ekki nógu mikið af táragasi.
A Vesturlöndum héldu sumir
því fram að kínversk stjórnvöld
hefðu orðið að bregðast við vegna
mótmælanna á Torgi hins himn-
eska friðar. Hæst lét Henry Kiss-
inger, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sem hélt
því fram að „engin ríkisstjóm í
heiminum hefði þolað að tugþús-
undir manna legðu undir sig aðal-
torgið í höfuðborginni í átta vikur
og heftu aðgang að helstu stjórn-
arbyggingunni". Með þessari rök-
semd beindi Kissinger sjónum
manna frá því hvernig kínverskir
ráðamenn fóra að og lét ósvarað
þeirri spumingu hvort aðrar ríkis-
stjómir í heiminum hefðu sömu-
leiðis kvatt til heri sína til að hefja
skothríð á mótmælendur.
Þessir atburðir breyttu ímynd
Kína. Li Peng, sem verið hafði
helsti skotspónn mótmælanna,
hélt hins vegar velli, sumir segja
vegna þess að hefði honum verið
steypt hefði falist í því viðurkenn-
ing á að gerð hefðu verið mistök
með því að kæfa mótmælin með
valdi. Aðeins þremur áram eftir
blóðbaðið á Torgi hins himneska
friðar sat Li Peng skælbrosandi
andspænis George Bush Banda-
ríkjaforseta í New York. Honum
hafði tekist að gera Kínverja
gjaldgenga á ný.
Li Peng myndi sennilega seint
vinna vinsældakosningu heima
íyrir. Fjölskyldur fórnarlamba
hans, og nokkrir þeirra sem særð-
ust, hafa krafist þess að hann
verði sóttur til saka, nú síðast í
sumar. Segja þeir að aðgerðimar
hafi verið ólöglegar. Ekki hafi ein-
ungis verið brotið gegn stjórnar-
skrá Kína með því að slátra sak-
lausum mótmælendum og
borguram heldur alþjóðlegum
skuldbindingum fullvalda ríkja
gagnvart mannkyni. Það sé skylda
sérhvers borgara að tilkynna
glæpi og skylda saksóknara-
embættisins að rannsaka þá. Gildi
einu hversu háttsettir einstakling-
ar eigi í hlut. Ekkert svar hefur
borist.
Þessi fyrirmyndarborgari kín-
verska alþýðulýðveldisins kemur
ekki til íslands í krafti þess hvað
hann er duglegur að taka til heima
hjá sér, hvorki í óeiginlegri né eig-
inlegri merkingu.
I fyrra voru liðin 50 ár frá því að
kínverska alþýðulýðveldið var
stofnað og var þeim merkisvið-
burði fagnað. Talið er að 65 millj-
ónir manna hafi orðið þessu fyrir-
myndarríki að bráð. Sannarlega
ástæða til að fagna.
Með heimsókn Lis Pengs er
verið að endurgjalda ferð Salóme
Þorkelsdóttur til Peking árið 1995
er hún var forseti Alþingis. Sú
spuming hlýtur að vakna hvers
vegna verið sé að efna til slíkra
heimsókna til lands þar sem böðl-
ar ráða ríkjum, á hvaða for-
sendum slíkt sé ákveðið og hvaða
gildismat búi að baki.
+ Vilhjálmur Jón
Sveinsson fædd-
ist á Góustöðum í
Skutulsfirði (við ísa-
fjarðarkaupstað) 17.
desember 1919.
Hann lést 23. ágúst
síðastliðinn. Hann
var sonur hjónanna
Sveins Guðmunds-
sonar, f. 27. aprfl
1887, d. 4. febrúar
1960 og Guðríðar
Magnúsdóttur, f. 12.
ágúst 1891, d. 15.
mars 1975. Vilhjálm-
ur átti sjö bræður
sem eru: 1) Guðmundur Sveinsson,
f. 9. aprfl 1913, d. 9 aprfl 1987,
maki Bjarney Ólafsdóttir f. 20
október 1923. 2) Vilhjálmur Valdi-
mar Sveinsson, f. 15. aprfl 1916, d.
17. nóvember 1916. 3) Magnús
Sveinsson, f. 19. desember 1917, d.
29. jan 1938. 4) Sigurður Sveins-
son, f. 11. nóvember 1921, maki
Gerður Pétursdóttir,
f. 19. mars 1927. 5)
Gunnar Sveinsson, f.
10. mars 1923, maki
Fjóla Sigurbjörnsdótt-
ir, f. 6. febrúar 1930.
6) Þorsteinn Sveins-
son, f. 2. maí 1924,
maki Ásta Magnús-
dóttir, f. 13. ágúst
1926, d. 15. júni 1974.
7) Ólafur Sveinsson, f.
3. september 1927,
maki Ásta Karlsdótt-
ir, f. 22. desember
1929.
Vilhjálmur giftist.
eftirlifandi eiginkonu sinni Ásdísi
Pétursdóttur 8. aprfl 1950, þau
bjuggu lengst af í Bröttukinn 15,
Hafnarfirði. Vilhjálmur og Ásdís
eignuðust tvö börn þau eru: a)
Oddur Reynir, f. 24. ágúst 1950,
maki Þórdís Ólafsdóttir eiga þau
tvö börn Ólaf Örn og Ásdísi Petru.
b) Elínborg Guðfinna, f. 27. júlí
1956, maki Eiríkur Stefán Eríks-
son, þeirra börn eru Vilhjálmur
Sturla, Tinna Rún og Sunna. Fyrir
átti Vilhjálmur einn son, Sigur-
bjöm Trausta, f. 6. ágúst 1943,
maki Jóhanna Cardenas þau eiga
tvær dætur Claudiu og Helgu
Irmu.
Vilhjálmur var í Reykholtsskóla
í Borgarfirði í tvö ár, síðan lærir
hann bifvélavirkjun á Akranesi og
fór t.il Svíþjóðar til að fullnuma sig.
Árið 1947 flutti hann til Hafnar-
íjarðar og gerðist verkstjóri á
Bflaverkstæði Hafnarfjarðar þar
til hann stofnaði Bflaverkstæði
Vilhjálms Sveinssonar sem hann
rak í yfir 20 ár, þá söðlaði hann um
og breytti bifreiðaverkstæðinu í
fiskverkun, fyrst uppi á Flata-
hrauni, síðan við Strandgötuna og
loks í Hvaleyrarbraut. Hann lét af
störfum 77 ára að aldri. Vilhjálm-
ur var einn af stofnendum Fram-
sóknarflokksins í Hafnarfirði og
gegndi ýmsum trúnaðarstörfum
innan flokksins. Einnig var hann
um tíma formaður klúbbsins Ör-
uggur akstur.
Utför Vilhjálms fer fram frá
Fríkirkjunni í Hafnarfirði í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
VILHJALMUR JON
SVEINSSON
í dag kveð ég vin minn og tengda-
fóður, Vilhjálm Sveinsson. Fáum
mönnum hef ég kynnst á lífsleiðinni,
sem ég hef borið meiri virðingu fyrir,
og það er við hæfi að þakka samfylgd-
ina í rúman aldarfjórðung.
Vilhjálmur fæddist á Góustöðum í
Skutulsfirði skammt fyrir innan Isa-
fjarðarkaupstað. Hann var kominn af
fátæku alþýðufólki en vel hygg ég að
foreldram hans hafi tekist uppeldi
Vilhjálms og bræðra hans því leitun
er að öðram eins drengskapar- og
gæfumönnum, hvort heldur sem er í
staríí eða einkalífi. Vilhjálmm- átti
ekki kost á langri skólagöngu frekar
en margir jafnaldrar hans en hann
sótti sér menntun í Héraðsskólanum í
Reykholti í Borgarfirði. í framhald-
inu lærði hann bifvélavirkjun og
starfaði hann við þá iðn um árabil,
fyrst á Akranesi og síðar í Hafnar-
firði. Meðal viðskiptavina Vilhjálms
var íslenska ríkið og mér hefur verið
sögð sú saga að mörgum starfs-
bræðra hans hafi þótt hann lélegur í
að skrifa reikninga. Ef það tók fjóra
tíma að gera við bílinn þá var skrifað-
ur reikningur fyrir fjóram tímum.
Það kom mörgum á óvart þegar
Vilhjálmur söðlaði um, þá kominn á
miðjan aldur, og breytti bifreiðaverk-
stæðinu í fiskverkun. Ekki veit ég
hvort þetta var köllun hans í lífinu en
það átti vel við tengdaföður minn að
starfa í sjávarútvegi. Hann starf-
rækti lengi saltfiskverkunarfyrir-
tæki, fyrst uppi á Flatahrauni en síð-
ar við Strandgötuna og loks í
nýbyggingu við Hvaleyrarbraut. Um
nokkurra ára skeið gerði hann einnig
út eikarbátinn Önnu HF 39. Það var
sama hvaða verk Vilhjálmur tók sér
fyrir hendur. Hann var forkur dug-
legur og ósérhlífinn við alla vinnu.
Vilhjálmur var mikill fjölskyldu-
maður og gæfumaður í einkalífinu
þrátt fyrir langvinn og erfið veikdndi
Ásdísar (Ástu) eiginkonu hans. Það
mótlæti hefði bugað flesta menn en
hjá Vilhjálmi kallaði það fram hans
bestu kosti. Hann var vakinn og sof-
inn við umönnun eiginkonu sinnar
allt þar til að heilsa hans brast á síð-
asta ári. Ást þeirra hjóna var einstök
og til þeirra var gott að leita.
Vilhjálmur Sveinsson var reglu-
maður og framsóknarmaður af gamla
skólanum. Hann mátti ekkert aumt
sjá og aldrei heyrði ég hann leggja illt
orð til nokkurs manns með þeirri
undantekningu þó að hann gat verið
óvæginn í umræðu um pólitíska and-
stæðinga. Það rjátlaðist þó af honum
og hann varð umburðarlyndari í
skoðunum eftir því sem árin færðust
yfir. Á ævikvöldi sínu var hann sáttur
við Guð og menn.
Elsku Ásta. Megi góður Guð
styrkja þig í sorg þinni. Þú kveður í
dag ástkæran eiginmann og ég er
viss um að minning hans mun lifa.
Það verður mér heiður að fá að halda
undir homið hjá honum og fylgja
honum síðustu skrefin.
Eiríkur St. Eiríksson.
Elsku afi, það er erfitt til þess að
hugsa að þú sért nú farinn frá okkur.
Það má með sanni segja að þar hafi
sannkallaður „Vestfjarðameistari"
skilið við okkur í bili. Eitt er það þó
sem mun ekki skilja við okkur en það
era þær fjölmörgu ánægjulegujninn-
ingar sem þú lætur eftir þig. Eg var
svo lánsamur að fá að vera mikið hjá
ykkur ömmu í „Bröttó“ þegar ég var
yngri, en þær minningar eru einar
þær bestu sem ég á. Við barnabömin
þín vorum svo sannarlega heppin að
eiga jafngóðan afa og þig. Þú gerðir
svo mikið með okkur af skemmtileg-
um hlutum. Við fengum að vinna hjá
þér niðri á „stöð“ í fiski og kynnast
þar spennandi hlutum sem jafnaldrar
okkar gátu einungis látið sig dreyma
um. Það er einnig alltaf jafneftir-
minnilegt að rifja upp allar þær
skemmtilegu ferðir þegar við barna-
bömin fórum með þér og ömmu uppj
sumarbústað við Þingvallavatn. í
þeim ferðum var mikið fjör.
Mig langar að þakka þér, afi, fyrir
árin sem ég fékk að njóta með þér.
Þér á ég mikið að þakka því að betri
fyrirmynd er vart hægt að hugsa sér.
Eg veit að þú ert nú kominn á betri
stað þar sem aðrir fá að njóta lífsgleði
þinnar. Mér finnst viðeigandi að
kveðja þig með þeim orðum sem þú
sagðir svo oft við mig þegar við
kvöddumst en þau eru: „Keyrðu
hægt en vertu fljótur."
Vilhjálmur S. Eiríksson.
Láttu nú ljósið þitt
logaviðrúmiðmitt.
Hafðuþarsessogsæti,
signaði Jesú mæti.
(Höf. ók.)
Sunna.
Elsku afi.
Það er sárt að hugsa til þess að þú
verðir ekki áfram hér hjá okkur en ég
get huggað mig við allar þær góðu
minningar sem ég á um þig.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta,
þá sælteraðvitaafþví
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þínverölderbjörtáný.
(ÞórunnSig.)
Tinna Rún.
„En tíminn líður og senn er gatan í
svefm“ (Tómas Guðmundsson,
Stjömur vorsins).
Hlutskipti okkar allra er að kveðja
þennan heim. Nú er afi farinn frá
okkur. Eftir sitjum við með ótal
margar og góðar minningar. Það var
alltaf gott að koma í heimsókn í
Bröttukinn. Alltaf var til ís í frysti-
kistunni og ófáar voru ferðirnar út í
búð til að kaupa snúð með kaffinu þó
að í seinni tíð hafi verið lögð áhersla á
hagldabrauð. I sumarbústaðnum í
Grafningnum áttum við góðar stund-
ir með ömmu og afa. Þar var enda-
laust nóg að gera hvort sem það vora
homsílaveiðar, fótbolti, dytta að eða
fá að keyra niður að vatni.
Elsku afi, það verða viðbrigði að
heyra þig ekki fara með vísur lengur,
hvort heldur sem er heima, í bílnum
eða bara í Samkaup.
Við munum sakna þín en við vitum
að þú verður alltaf með okkur. Við
þökkum þér fyrir allt sem við höfum
lært af þér um lífið og tilverana. Það
hefur verið okkur þroskandi og ómet-
anlegt.
Elsku amma, guð verndi þig og
blessi og gefi þér styrk í söknuðinum.
Við munum hjálpast að og styðja
hvert annað nú sem endra nær.
Farþúífriði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Guð blessi minningu afa.
Ólafur Örn og Ásdís Petra.
Einnerhverávegi
þó með öðrum fari.
Einn í áfanga
þómeðöðrumsé.
Einn með lífsreynslu
einn um minningar,
enginnveitannarshug.
Því skai þér bróðir
þessi kveðja
alshugarsend
þó orðfá sé
þvi skulu þér
þökkuð bróðir,
öllhinliðnuár.
(Guðm. Böðvarsson.)
Viltu brauð Villi minn? Nei. Viltu
steiktan silung? Nei. Viltu.....? Nei.
Það var auðséð að hinn 12 ára gamli
mjólkurpóstur í Tungu var reiður.
Hann vildi ekkert þiggja af hinni
mætu konu Kristínu, húsmóðurinni í
Tungu. Hann hafði fengið ávítur fyrir
að vera of lengi í ferðum með mjólk-
ina út á Isafjörð. Honum fannst það
ósanngjamt því hann hafði ekkert
slórað.
Þannig var Villi, ef honum fannst
ómaklega að sér vegið talaði hann
hreint út og var ekkert að skafa af
því. En stutt var í brosið og glettnina
ef svo bar undir og hann hafði gaman
af að gantast, sérstaklega ef rætt var
um pólitík.
Það era margar minningar sem
koma fram í hugann að leiðarlokum.
Það var gaman og lærdómsríkt að al-
ast upp í stóram bræðrahóp þar sem
sjö strákar vora og oft bættust við
nokkrir af næstu bæjum. Þá var oft
glatt á hjalla í fótbolta og öðram leikj-
um. Villi var þriðji elstur af okkur
bræðrum. Þótt fyrir honum ætti að
liggja að vinna við bílaviðgerðir og
fiskverkun, og það yrði lífsstarf hans,
varð hann fljótlega mesti bóndinn af
okkur. Þó svo að hann ætti tvo eldri
bræður lenti það meira á honum en
öðrum af okkur bræðrum að hugsa
um búskapinn á Góustöðum og hjálpa