Morgunblaðið - 14.09.2000, Qupperneq 30

30 FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Tveir menn handteknir í Noregi
Játar á si g
morð á stúlkum
Þrándheimi. Morgunblaðið.
TVEIR ungir menn, 19 og 21 árs að
aldri, hafa verið handteknir í Noregi,
grunaðir um morðin á tveimur stúlk-
um í bænum Kristiansand í maí fyrr
á þessu ári. Annar þeirra hefur játað
á sig morðin en hvorugur mannanna
hefur áður fengið dóm.
Lögreglan í Kristiansand sem
rannsakað hefur morðin á stúlkun-
um, Stine Sofie Sorstronen, sem var
átta ára, og Lenu Slogedal Paulsen,
tíu ára, greindi frá þessu á blaða-
mannafundi í gær. Mennirnir tveir
era frá Kristiansand og hafa áður
verið yfirheyrðir vegna málsins eftir
vísbendingu sem barst lögreglu.
Sá sem játað hefur á sig morðin
fullyrðir að hann hafi ekki verið einn
að verki. Mennirnir voru handteknir
í kjölfar DNA-rannsóknar sem leiddi
í ljós að erfðaefni úr hári sem fannst
á morðstaðnum passaði fullkomlega
við DNA-sýni sem tekið var úr öðr-
um unga manninum. DNA-sýni voru
tekin úr öllum þeim sem að málinu
komu á einn eða annan hátt og einnig
úr mörgum góðkunningjum lög-
reglunnar sem ekki höfðu fjarvistar-
sönnun að kvöldi 19. maí þegar
morðin voru framin. Þar sem annar
mannanna hefur játað á sig morðin
bendir allt til þess að eitt hræðileg-
asta morðmál, sem upp hefur komið í
Noregi.sé nú að mestu upplýst.
Tilræði í
Djakarta
SPRENGJA, sem komið hafði ver-
ið fyrir í bfl í skýli undir kauphöll-
inni í Djakarta í Indónesiu, varð í
gær 13 manns að bana og minnst
27 slösuðust. Sprengingin kom af
stað eldsvoða og sprengingum í
mörgum bflum á staðnum og
þykkan, svartan reykjarmökk
lagði út á aðalgötu borgarinnar.
Fjöldi fórnarlamba tilræðisins lok-
aðist inni í húsinu og reyndist erf-
itt að bjarga sumum. Mörg
sprengjutilræði hafa verið gerð í
Indónesíu að undanförnu en eng-
inn hefur lýst ábyrgð á þeim á
hendur sér. Á myndinni sést einu
fórnarlambanna hjálpað burt af
staðnum.
Einokun
afnumin
París. AFP.
FRANSKA stjórnin tilkynnti í gær
að hún hygðist afnema einokun
France Telecom á staðarsímtölum
frá 1. janúar á næsta ári og gera
keppinautum símafyrirtækisins
kleift að bjóða viðskiptavinum sínum
slíka þjónustu og beinan aðgang að
Netinu.
I tilkynningu stjórnarinnar kom
ekki fram hversu mikið keppinaut-
arnir ættu að greiða France Telecom
fyrir afnot af símkerfum fyrirtækis-
ins. Chrístian Pierret iðnaðarráð-
herra sagði þó á mánudag að gjöldin
yrðu að vera eins lág og nokkur kost-
ur væri til að stuðla að aukinni net-
notkun í Frakklandi.
Áður hafði stjórnin afnumið einok-
un France Telecom á langlínusam-
tölum en keppinautar fyrirtækisins
kröfðust þess að þjónusta á sviði
staðarsímtala yrði einnig opnuð fyrir
samkeppni til að þeir gætu keppt við
fyrirtækið á netmarkaðnum sem er í
örum vexti í Frakklandi.
Reuters
Mótmælendur ganga um miðborg Melbourne til að mótmæla alþjóðavæðingu í tilefni af ráðstefnu Alþjóðaefna-
hagsstofnunarinnar (WEF) sem haldin var í borginni.
Mótmælendur trufla
efnahagsráðstefnu
Melbourne. Reuters, AFP.
ÁTÖK hafa blossað upp milli mót-
mælenda og lögreglumanna á götum
Melbourne í Astralíu vegna þriggja
daga ráðstefnu Alþjóðaefnahags-
stofnunarinnar (WEF) sem lauk í
gær.
Fyrstu tvo daga ráðstefnunnar
umkringdu allt að 2.000 manns bygg-
ingu í miðborginni þar sem ráðstefn-
an var haldin og reyndu þannig að
trufla hana. Um 200 af 800 ráðstefnu-
gestum komust ekki inn í bygginguna
á mánudag vegna mótmælanna og
aðrir voru fluttir þangað í þyrlum og
bátum.
Mótmælendurnir afléttu umsátr-
inu í gær og gengu um miðborgina til
að mótmæla alþjóðavæðingu í efna-
hags- og viðskiptalífinu.
Lögregla sökuð um hörku
Talsmaður lögreglunnar sagði að
alls hefðu tólf manns verið handtekn-
ir vegna mótmælanna. Nokkrir
þeirra hefðu verið ákærðir fyrir
árásir á lögreglumenn og skemmdar-
verk. 25 lögreglumenn og 18 mótmæl-
endur særðust í átökunum. Nokkiir
mótmælendanna hafa hótað að höfða
mál gegn lögreglunni sem þeir saka
um að hafa beitt of mikilli hörku til að
stöðva mótmæhn. Talsmaður lög-
reglunnar vísaði þeirri ásökun á bug.
Utanríkisráðherrar Ástralíu og
Japans sögðu á ráðstefnunni að slík
mótmæli gegn alþjóðavæðingunni
gætu magnast og ógnað friði og efna-
hagslegum stöðugleika ef ráðamenn
tækju ekki á vandanum. Þeir hvöttu
til þess að ekki yrði orðið við kröfum
andstæðinga hnattvæðingarinnar og
sögðu þær leiða til efnahagslegrar
þjóðemishyggju og útlendinga-
hræðslu. Þeir nefndu þó enga lausn á
vandanum.
Urskurður hæstaréttar í Rússlandi í máli gegn umhverfíssinna
Nikitin sýknaður endan-
lega af njósnaákæru
Alexander
Nikitin
Moskvu. Reuters, AFP.
HÆSTIRÉTTUR Rússlands hafnaði
í gær beiðni saksóknara um að fyrir-
skipa ný réttarhöld yfir Rússanum
Alexander Nikitin
sem hafði verið
sýknaður af
ákæru um njósnir
. og landráð vegna
upplýsinga sem
hann veitti norsku
umhverfisvernd-
arhreyfingunni
Bellona um kjam-
orkuúrgang í
Norðuríshafi.
EkM er hægt að áfrýja úrskurði dóm-
stólsins og Nikitin hefur því verið
sýknaður endanlega.
„Málinu er nú loksins lokið eftir
fimm ára þrautagöngu og ég er mjög
ánægður í dag,“ sagði Nildtin við
fréttamenn.
Nikitin er 46 ára fyrrverandi flota-
foringi og rússneska öryggislög-
reglan FSB handtók hann í febrúar
1996 fyrir að veita Bellona upplýsing-
ar um geislamengun í Norðuríshafinu
af völdum kjamorkuúrgangs og kaf-
bátaslysa. Hann var ákærður fyrir
landráð en leystur úr haldi eftir tíu
mánaða fangelsisvist gegn því skil-
yrði að hann færi ekki frá Rússlandi
fyrr en réttarhöldunum lyki.
Herdómstóll í Sankti Pétursborg
fjallaði um málið fyrir luktum dymm
og sýknaði Nikitin. Hæstiréttur
Rússlands staðfesti sýknudóminn í
apríl en ríkissaksóknari landsins
áfrýjaði úrskurðinum og óskaði eftir
því að málið yrði tekið upp aftur.
Forsætisnefnd hæstaréttar hafn-
aði þeirri beiðni í gær og málaferlun-
um er því lokið. Er þetta í fyrsta sinn
sem Rússi er sýknaður af ákæru um
landráð eftir að hafa verið handtekinn
af FSB eða sovésku öryggislög-
reglunni KGB.
Oryggislögreglan
ekki ósigrandi
Nikitin lét Bellona í té upplýsingar
um öryggiskerfi kjamakljúfa af sömu
gerð og notaðir vom í rússneska
kjamorkukafbátnum Kúrsk sem
sökk í Barentshafi fyrir mánuði.
Hann veitti einnig ýtaríegar upplýs-
ingar um kjamorkuúrgang sem los-
aður var í hafið á ámnum 1965-89 og
kjamorkuslys sem tengdust kafbáta-
flota Sovétríkjanna.
Rússnesku saksóknaramir sögðu
þetta jafngilda landráðum en Nikitin
og Bellona sögðu að upplýsingamar
hefðu mikla þýðingu fyrir umhverfis-
vemd og rússnesk lög um ríkisleynd-
armál næðu ekki til slíkra upplýsinga.
Frederic Hauge, formaður Bellona,
sagði að úrskurður dómstólsins sýndi
að stjómarskráin gæti kveðið örygg-
islögregluna í kútinn. „Við höfum sýnt
ungum Rússum að þeir geta sigrað
öryggislögi-egluna ef þeir berjast. Og
þeir þurfa að sjá það í þessu landi.“
Nikitin rakti málaferlin til hags-
munahópa sem hefðu ekki enn áttað
sig á því að Sovétríkin heyrðu sögunni
til. „Það em enn öfl í þessu landi sem
láta sér ekki segjast. Þetta em menn
sem lifa í fortíðinni, vilja ekki veita
upplýsingar um mál sem hafa áhrif á
umhverfið og heilsu okkar,“ sagði
hann.
Nikitin kvaðst ætla að búa í Rúss-
slandi og halda áfram umhverfis-
vemdarbaráttunni með Bellona.
Hauge sagði að hreyfingin myndi
fylgja eftir kvörtun sem Nikitin sendi
Mannréttindadómstól Evrópu í
Strassborg vegna málsins.
Manm'éttindahreyfingin Human
Rights Watch fagnaði lyktum málsins
og sagði að kjamorkukafbátsslysið í
síðasta mánuði færði heim sanninn
um nauðsyn þess að upplýsingum um
hættuna á kjamorkuslysum yrði ekki
haldið leyndum. „Við fögnum þessari
ákvörðun, hún hefði átt að koma
miklu fyrr, og vonandi er þessum
sorglega kafla í sögu Rússlands eftir
hmn kommúnismans nú loksins lok-
ið,“ sagði Malcom Hawkes, rannsókn-
armaður Human Rights Watch í
Moskvu. „Menn eins og Alexander
Nikitin, sem þora að tala opinskátt
um þessi mál, ættu að vera heiðraðir
fyrir hugrekki en ekki sóttir til saka.“
Handtökur á Spáni
Grunuð um
aðstoð við ETA
Madrid. AP.
HUNDRUÐ lögreglumanna réðust í
gærmorgun inn í skrifstofur aðskiln-
aðarsinna Baska á Spáni og heimili
fólks sem grunað er um að veita að-
skilnaðarsinnum hjálp. Vom alls 19
handteknir, sakaðir um að hafa ýtt
undir óeirðir og aflað fjár fyrir
hryðjuverkahreyfinguna ETA.
Að sögn yfirvalda tókst að „sundra
að mestu“ skipulagi svonefnds EK-
IN-hóps en hann tengist ETA og
hefur hrósað sér af því að samræma
aðgerðir allra hópa sjálfstæðissinna
meðal þjóðarbrotsins. Lögreglan
lagði ennfremur hald á skjöl og önn-
ur gögn í aðgerðunum sem fóm fram
um allt Baskaland og í Madrid.
Sumir af þingmönnum Baska mót-
mæltu árásunum á skrifstofur sjálf-
stæðishópanna. Rafa Larreina er
háttsettur félagi í baksneska þjóð-
emisflokknum Eusko Alkartasuna
sem fordæmir ofbeldisaðgerðir
ETA. Larreina sagði innrás lög-
reglumanna í skrifstofur flokksins
Herri Batasuna í Bilbao, sem styður
ETA, valda áhyggjum í lýðræðisríki
vegna þess að Herri Batasuna væri
löglegur flokkur.
ETA lýsti yfiir vopnahléi í septem-
ber 1998 en aflýsti því í desember í
fyrra eftir að friðarviðræður sam-
takanna og stjórnvalda fóm út um
þúfur. Síðan hafa samtökin orðið 11
manns að bana í tilræðum, flestum í
sumar.