Morgunblaðið - 14.09.2000, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
Lögmál í
uppnámi
Það erþví mikið ábyrgðarhlutverk að
vera kennari oghvernig til tekstgetur
skiþt sköpum um framtíð einstaklinga,
hvortþeir verða bankastjórar eða bófar,
ráðherrar eða rummungar.
Lögmálið um framboð
og eftirspurn fær
ekki alltaf að njóta
sín á hinum almenna
vinnumarkaði. Sum
störf þykja þess eðlis að þetta lög-
mál skuli undantekningarlaust
eiga við um þau, en önnur eru
meðhöndluð þannig að ætla mætti
að þau væru yfir lögmálið hafin.
Þetta kemur berlega í ljós hvað
varðar leikskólakennara í Reykja-
vík og víðar. Þegar gengið er fram
hjá leikskólanum Ægisborg þessa
dagana má sjá stóla uppi á borðum
inn um glugga á Fjörudeild þar
sem taka átti á móti yngstu börn-
unum nú í haust. Foreldrum þess-
ara barna hafði verið lofað leik-
skólaplássi en nú verða bömin að
vera heima og
á leikskólan-
um hefur
þurft að loka
heilli deild
VIÐHORF
Eftir Karl
Blöndal
vegna manneklu.
Ætla mætti að brugðist væri við
viðvarandi skorti í lykilstörfum í
þjóðfélaginu með því að reyna að
lokka fólk með einhvers konar
gylliboðum. Sú er hins vegar ekki
raunin þegar leikskólar eru annars
vegar. Ef enginn fæst til starfanna
er það einfaldlega látið gott heita.
Lögmálið um framboð og eftir-
spurn virðist reyndar einnig vera í
nokkru uppnámi þegar ofar er lit-
ið. Mikið fjaðrafok varð þegar
greint var frá launum Bjama Ár-
mannssonar og annarra forkólfa
Fjárfestingarbanka atvinnulífsins,
sem nú er genginn í eina sæng
með Islandsbanka. í ljósi þess að
nóg framboð hlýtur að vera á
mönnum til að koma í stað Bjama
og félaga mætti ætla að það mætti
nota til að þrýsta launum þeirra
niður. Svo er þó ekki. Þannig skap-
ast vítahringur efst og neðst í
launastiganum þar sem lögmál
lenda í limbói og þeir sem þar
lenda verða einfaldlega að sætta
sig við hlutskipti sitt eða fara ann-
að.
Það er ávallt erfitt að bera sam-
an störf. Vissulega fylgir því mikil
ábyrgð að fara með fjármuni, eink-
um fjármuni annarra, oggangráð-
ur heimsins er um þessar mundir
mataður á peningum. Leikskóla-,
gmnn- og framhaldsskólakennar-
ar hafa hins vegar einnig mikinn
auð milli handanna. Sá auður er
ekki eign kennaranna frekar en
peningamir í bankanum em eign
bankastjórans. Það er því mikið
ábyrgðarhlutverk að vera kennari
og hvernig til tekst getur skipt
sköpum um framtíð einstaklinga,
hvort þeir verða bankastjórar eða
bófar, ráðherrar eða mmmungar.
Vandræðagangurinn með að
manna kennarastöður er árviss
viðburður og nákvæmari mæli-
kvarði á haustkomuna en nokkrir
duttlungar í veðri. Það er heldur
ekkert launungarmál að fleira am-
ar að íslensku skólakerfi en svo að
skella megi allri skuldinni á lqör
kennara. En það getur hins vegar
ekki verið uppörvandi fyrir ungl-
inga sem era að ljúka grannskól-
anámi að vera með kennara sem
aðeins hefur grannskólapróf eins
og dæmi era um.
Skólar era ekki geymslustofn-
anir og böm eiga ekki að fá það á
tilfinninguna að kastað sé til hönd-
unum á skólagöngu þeirra. Mitt í
allri umræðunni um mildlvægi
menntunar og nauðsyn eigi ein-
staklingurinn að fá notið sín í sam-
félagi nútímans má þessi þáttur
ekki verða útundan.
Hér verður ekki farið út á þann
hála ís að kveða upp úr um það
hvað mikið sé nóg. Kannski væri
ráð að leita svarsins við þeirri
spurningu með því að styðjast við
lögmálið sem nefnt var í upphafi.
Samkvæmt kenningum hagfræð-
innar er það nefnilega þannig að
víxlverkan lögmáls og eftirspumar
leitar ávallt uppi ákveðið jafnvægi
þar sem allir era ánægðir. Þannig
verður til dæmis verð á vöra til.
Varan má ekki vera það dýr að
enginn vilji kaupa hana, en ekki
það ódýr að ekki svari kostnaði að
framleiða hana.
Um þessar mundir er gangverð-
ið á bankastjóram það hátt að fáir
hafa efni á að borga fyrir þá en
laun kennara það lág að það svarar
ekki kostnaði að framleiða þá.
Annars staðar í þjóðfélaginu
hefur lögmálið um framboð og eft-
irspum rífandi áhrif, meira að
segja þar sem um er að ræða störf
sem ekki krefjast neinnar mennt-
unar. Þannig heyrist að verslunar-
keðjur bjóði fólki við lagerstörf og
afgreiðslu umframþóknun ef það
skuldbindur sig til að starfa í
ákveðinn tíma. Slík störf era jafn-
vel betur borguð en starf leik-
skólakennara, sem þó hafa á bak
við sig menntun á háskólastigi.
Ekki era fá dæmi um að fólk hrek-
ist úr starfi í leikskólum eftir
nokkur ár vegna launanna, þótt
það hafi varið nokkrum áram ævi
sinnar í nám.
Víða á landsbyggðinni hafa bæj-
ar- og sveitarstjómir orðið að
bregðast við kennaraskortinum
með því að hækka launin. Það hef-
ur reyndar ekki alltaf dugað til, en
á endanum tekist að manna allar
stöður. Hjá því verður enda ekki
komist þar sem ekki er hægt að
senda börn á grannskólaaldri
heim til sín fyrir þá sök eina að
ekki fáist kennari. Það virðist hins
vegar vera hægt á leikskólum þótt
þeir séu komnir inn á námskrá.
A tímum samdráttar er ef til vill
hægur vandi að komast upp með
aðhald í launamálum. En þegar
uppgangur er verður það flóknara
vegna þess að fólk leitar þangað
sem launin er að fá. Síðan er til
þess að h'ta að erfitt er að meta ár-
angur hjá kennuram með sama
hætti og hjá bankastjóram. Skólar
era undantekningarlaust reknir
með tapi hér á landi ef notuð er
mælistika bankastjórans og hefur
meira að segja þurft að grípa til
opinbers fjármagns til að reka
einkaskóla.
Mælistikan á gæði skóla er ár-
angur þeirra sem þar læra og
hvernig þeim mun ganga að fóta
sig í lífinu. Hvernig fólk fæst til að
tryggja góða útkomu veltur á því
hvaða kjör því bjóðast. Þegar kjör-
in era orðin þannig að ekld er nóg
með að faglært fólk hafi ekki
áhuga á starfinu heldur fáist eng-
inn til að sinna þeim er ljóst hvers
virði það er. Á meðan það verður
ekki endurskoðað verða stólar
áfram uppi á borðum í Fjöradeild
á Ægisborg og lögmálið um fram-
boð og eftirspurn í uppnámi.
GUÐMUNDUR
RÚNAR
BJARNLEIFSSON
Guðmundur
Rúnar Bjarn-
leifsson fæddist í
Reykjavík 28. maí
1945. Hann lést á
líknardeild Land-
spítalans 6. septem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru María Guð-
björg Jóhannesdótt-
ir húsmóðir, f. 21.
janúar 1920, d. 4.
september síðastlið-
inn, og Bjarnleifur
Bjarnleifsson ljós-
myndari, f. 21. mars
1915, d. 6. mars 1987. Systkini
Guðmundar eru Erla, Soffía
Hallgerður, Bjarn-
leifur Árni og Olafía
Kristín.
Guðmundur kvænt-
ist Ásu Sólveigu Þor-
steinsdóttur 3. októ-
ber 1969. Foreldrar
hennar voru Þor-
steinn Jónsson verka-
maður, f. 6. ágúst
1917, d. 6. júlí 1980,
og Áslaug Einars-
dóttir verkakona, f.
17. desember 1920, d.
24.11. 1994. Börn
Guðmundar og Ásu
eru María, f. 1969,
Áslaug, f. 1971, og Guðlaugur, f.
1976. Barnabörnin eru fjögur.
Guðmundur var háseti á Nept-
únusi og Uranusi tímabundið á
árunum 1961-’69. Hann lauk
sveinsprófi í stálsmíði 1972 og
síðar hlaut hann meistararéttindi
í sömu grein. Að iðngrein sinni
starfaði hann hjá Landssmiðj-
unni og Stálsmiðjunni og hjá
Stálvík hafði hann umsjón með
ákvæðisvinnukerfum. Hjá Iðn-
tæknistofnun starfaði Guðmund-
ur sem kennari og ráðgjafí í
málmsuðu og hjá ísaga sem sölu-
stjóri á tækjum til málmiðnaðar.
Síðustu misserin starfaði hann
hjá Húsasmiðjunni við sölu og
ráðgjöf vegna tækja í málmiðn-
aði. Guðmundur var í stjórn Fé-
lags járniðnaðarmanna í Reykja-
vík 1972-’82. Hann var virkur
félagi í Alþýðubandalaginu þar
sem hann gegndi ýmsum trúnað-
arstörfum og síðar í Samfylking-
unni. Félagi í Rótarýklúbbi
Breiðholts frá stofnun hans 1983.
Utför Guðmundar fer fram frá
Bústaðakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Elsku pabbi, nú er stuttri en erfiðri
baráttu þinni lokið. Aðeins liðu tveir
sólahringar á milli þín og mömmu
þinnar sem kvaddi þennan heim á
undan þér. Manni verður orða vant
þegar ungur maður í blóma lífsins
kveður þennan heim, en þannig var
því háttað með þig. En margs er að
minnast frá undanfómum áram.
Ætla ég ekki að tíunda það allt hér af
því að sumt af því geymi ég fyrir
sjálfa mig og deili því með fjölskyldu
minni. En samt vil ég minnast ferð-
anna sem við fóram saman í, eins og í
sumarbústaði, hvort sem var um
páska, að sumri eða vetri, eða ferðim-
ar sem við fórum saman með stór-
fjölskyldunni inn í Þórsmörk þar sem
við dvöldum í skálanum inni í Básum.
I öllum þessum ferðum naustu þín til
fullnustu með okkur öllum og þá sér-
staklega með barnabömunum þínum
sem gáfu þér svo mikið og þú þeim
ennþá meira. Því að di-engirnfr þínir
sem nú era orðnir fjórir, munu muna
eftfr afa hver á sinn hátt en sérstak-
lega munu stóra strákarnir minnast
allra sundferðanna í Breiðholtslaug-
ina og ferðanna í sveitina ásamt því
sem afi gerði með þeim. Þeir munu
segja litlu kútunum frá afa sem þeir
náðu ekki að kynnast eins mikið og
þeir.
Síðasta ferðin sem við fóram í var í
Freysnesið um síðustu hvítasunnu-
helgi, þá tókst þú upp á því að bjóða
okkur öllum í helgarferð, á hótelið
þar. Það var eins og þú vissir að þetta
yrði síðasta ferðin sem við færam öll
saman í. Þetta var einhver sú
skemmtilegasta helgi sem við áttum
saman og lifum við á henni svo lengi
sem við lifum. Þú naust þín svo vel í
sveitinni því að þú varst svo mikill
göngugarpur, við gengum mikið sam-
an í Breiðholtinu með mömmu að ég
tali nú ekki um göngutúrana sem við
fóram inn I Þórsmörk, minnisstæðast
er mér þegar ég var ófrísk að Guð-
mari og þú dreifst mig í gönguferð
upp að álfakirkjunni í Mörkinni, á
leiðinni varðst þú að dæla í mig
þrúgusykri svo að ég héldi kröftum í
þeirri göngu, þar sem ógleðin var við
völd hjá mér. En þú hugsaðir vel um
mig í þeirri göngu, eins og þú hugsað-
ir um okkur öll. Elsku pabbi, ég stóra
stelpan þín, Valur og strákamir þínir
Guðmar, Mummsa strákur og Hauk-
ur Andri afastrákur kveðjum þig með
bæniimi hennar ömmu og þökkum
þér samfylgdina í gegnum tíðina.
Vertu Guð faðir, faðir minn,
ífrelsaransJesúnafni,
hönd þín leiði mig út og inn
svo allri synd ég hafni.
(H.Pét.)
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji guðs englar saman í hring
sænginniyfirminni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Megi guð varðveita þig og ömmu
þar sem þið erað saman með afa.
Einnig bið ég guð að varðveita okkur
sem eftir eram og syrgjum, þá sér-
staklega mömmu sem hefur misst svo
mikið. Minning þín lifir í hjarta okk-
ar, megir þú hafa þökk fyrir allt sam-
an.
Þín dóttir
María.
Þú komst til að kveðja í gær.
W kvaddir og alltvarð svo hljótt
Á glugganum frostrósin grær.
- Eg gat ekki sofið í nótt.
Hvert andvarp frá einmana sál,
hvert orð, sem var myndað án hljóms,
nú greinist sem gaddfreðið mál
í gervi hins lífvana blóms.
Er stormgnýrinn brýst inn í bæ
með brimhljóð frá klettóttri strönd
- en reiðum og rjúkandi sæ
hann réttir oft ögrandi hönd -
ég krýp hér og bæn mína bið,
þá bæn sem í hjartanu er skráð:
„0, þyrmd’ ’onum, gefð’ ’onum grið!“
- Hver gæti mér orð þessi láð?
(Freymóður Jóhannsson.)
Kæri tengdapabbi. Þá er ferðin þín
MARIA GUÐBJORG
JÓHANNESDÓTTIR
+ María Guðbjörg
Jóhannesdóttir
fæddist í Reykjavík
21. janúar 1920. Hún
lést á Skjóli 4. sept-
ember siðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Soffía Hallgerð-
ur Ólafsdóttir og Jó-
hannes Ái-nason.
Hálfbróðir Maríu,
samfeðra, er Hafliði,
f. 1938. Uppeldisbróð-
ir hennar er Guðlaug-
ur Guðmundsson.
María giftist, Bjarn-
leifí Bjarnleifssyni
(jósmyndara 28. júm' 1941. Bjam-
Ieifur var fæddur 21. mars 1915, d.
6. mars 1987. Foreldrar hans voru
Ólafía Rristín Magnúsdóttir og
Bjamleifur Ámi Jónsson sjómaður.
Kæra amma! í dag kveð ég þig, þú
varst mér og fjölskyldu minni mjög
kær. Það var alltaf gaman að heim-
sækja þig. Þú dekraðir mikið við mig
þegar ég var barn enda kallaði ég
þig góðu ömmu í Gnoðó.
Það sem ég minnist þín fyrir er
Ijúfmennska og kærleikur sem lýsti
af sér. Það vora fastir liðir þegar ég
kom í heimsókn að fá Cocoa Puffs og
ís með rjóma sem þú alltaf settir
sykur útí og jarðaber en ég máþti
líka setja Cocoa Puffs út á ísinn. Ég
mátti líka búa til klaka úr kóki. Ég
mátti allt hjá þér og fékk líka allt hjá
þér. Ég minnist líka góðra stunda
Áður var María heit-
bundin Einar Ölveri
Guðmundssyiú en
haim lést 21. júlí 1939.
Þau áttu dótturina
Erlu. Börn Maríu og
Bjamleifs eru Guð-
mundur Rúnar, látinn
6. september síðast-
liðinn, Soffía Hall-
gerður, Bjarnleifúr
Arni og Ólafi'a Krist-
ín. Bamabömin em
tólf og langömmu-
bömin em einnig tólf.
María var húsmóð-
ir en í um tuttugu ár
starfaði hún í verslun Mjólkursam-
sölunnar á Langholtsvegi 174.
Útför Maríu fór fram í kyrrþey
frá Langholtskirkju 13. september
að ósk hinnar látnu.
með þér og afa þegar þið buðuð mér
að borða með ykkur fisk. Já, amma,
ég kom aldrei að tómum kofunum
hjá þér og fór heldur aldrei með tóm-
an maga frá þér. Þú lagðir mikið
uppúr því að ég hefði það gott,
spurðir alltaf hvernig allt gengi hjá
mér og minni fjölskyldu.
Þú gafst þér alltaf tíma til að spila
við mig og þú kenndir mér öll spilin
sem ég kann enda naust þú þín best
við að spila.
Já, elsku amma, þú varst svo glöð
og ánægð í brúðkaupinu mínu um ár-
ið, þú talaðir oft um hvað þú
skemmtir þér vel og var það okkur
hjónum sönn ánægja að rifja það upp
með þér. Þú hafðir líka mikinn áhuga
á að vita allt um börnin mín, þú varst
svo mikil barnagæla. Börnin mín
þekktu þig líka sem góða ömmu sem
gaf þeim alltaf gott og þau máttu
borða eins mikið af því og þau vildu.
Þér fannst þeim ekkert veita af smá
sætindum. Þú varst alvöra amma og
allir ættu að eiga svona ömmu eins
og þú varst, því ætla ég að láta fylgja
með smálýsingu á ömmum.
„Amma er kona sem sjálf á ekki
börn svo hún lætur sér þykja vænt
um drengi og stúlkur sem annað fólk
á. Ommur hafa ekki neitt að gera,
þær era bara til, þær segja aldrei
flýt þér nú eða haltu áfram. Flestar
ömmur eru feitar en þó ekki svo feit-
ar að þær gæti ekki reimað skóna
manns. Þær geta sagt manni allt
sem mann langar til að vita, eins og
af hverju hundar hata ketti og af
hverju guð er ekki giftur. Ef þær
lesa fyrir okkur hlaupa þær aldrei
yfir neitt. Ömmur era þær einustu
sem hafa tíma fyrir aðra. Allir ættu
að eiga ömmu.“
Guð blessi minningu þína, elsku
amma mín.
Þórdís og fjölskylda.
Þegar sólin hugsar heim minnumst
við þín
þó lífið væri stormasamt og öryggisleysi
sótti á
þá varst þú alltaf söm, í Ijósi kærleikans
leiddir þú ungana þína til eldmóðs og
styrks.
Elsku María. Þakka þér fyrir alla þá
blíðu sem þú sýndir mér og mínum.
Guð blessi þig.
Þín vina,
Lilja.