Morgunblaðið - 14.09.2000, Page 41

40 FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Arvakur hf., Reykjavík.
Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson.
Ritstjórar: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ÁLÖGUR Á ELDSNEYTI
Hækkanir á eldsneytisverði
hafa valdið mikilli ólgu í
Evrópu undanfarnar vikur. í
síðustu viku efndu flutningabílstjór-
ar, bændur og leigubílstjórar til að-
gerða í Frakklandi með þeim afleið-
ingum að bíla- og flugumferð
stöðvaðist að miklu leyti. Þá röskuð-
ust samgöngur á milli Bretlands og
meginlandsins í gegnum Ermar-
sundsgöngin. Að lokum lét franska
stjórnin undan og hét því að reyna að
lækka eldsneytisverð.
í þessari viku er röðin komin að
Bretlandi og Belgíu. Hálfgert öng-
þveiti ríkir nú í Bretlandi og mun
ástandið versna verulega með hverj-
um degi ef ekki finnst lausn á málinu.
Bensínsstöðvar eru orðnar uppi-
skroppa með eldsneyti og mótmæl-
endur hafa sett upp vegatálma við
birgðastöðvar til að koma í veg fyrir
að hægt sé að dreifa bensíni um land-
ið.
Reiði manna í þessum ríkjum bein-
ist fremur að stjórnvöldum en ol-
íuframleiðsluríkjunum í OPEC þrátt
fyrir að þau samtök hafi á undanförn-
um misserum þrýst upp olíuverði
með því að draga úr framleiðslu. Bent
er á að stærstur hluti eldsneytisverðs
renni beint til hins opinbera í formi
skatta og gjalda. í Bretlandi er þetta
hlutfall um 80% af verði bensíns. Fyr-
ir hverja krónu er grunnverð á olíu og
bensíni hækkar, hækka skattarnir
um nokkrar krónur því til viðbótar.
Stjórnvöld verja sig með því að
benda á að þessir háu skattar eigi að
stuðla að því að draga úr eldsneytis-
neyslu vegna umhverfissjónarmiða.
Þau virðast hins vegar ekki eiga
neinn hljómgrunn. Svo virðist sem
skattar hafi náð því hámarki er neyt-
endur geta sætt sig við. Þótt menn
séu sammála markmiðum um um-
hverfisvernd og baráttu gegn lofts-
lagsbreytingum er almenningur ein-
ungis reiðubúinn að færa fórnir upp
að ákveðnum mörkum. Og hvað á svo
að gera þegar olíuverð lækkar og
skattar þá að sama skapi? Myndi sú
verðlækkun þá ógna markmiðum
stjórnvalda í umhverfismálum?
Flestir íbúar Bretlands jafnt sem
annarra vestrænna ríkja eru háðir
samgöngum með einkabílum. Fjöl-
margar atvinnugreinar eru sömuleið-
is háðar olíu og öðru eldsneyti.
Hækkun á eldsneytisverði dregur því
úr samkeppnishæfni atvinnulífsins
og skerðir lífskjör almennings.
Islenskir neytendur hafa til að
mynda ekki farið varhluta af þeim
miklu hækkunum er orðið hafa á
bensínverði. Þær hafa þó líklega ekki
orðið eins miklar og ella vegna breyt-
inga á bensíngjaldi er samþykktar
voru á síðasta ári. Þá var horfið frá
því að vörugjald á bensíni væri
ákveðin prósentuálagning ofan á toll-
verð og í staðinn lögð föst upphæð í
krónum á hvern bensínlítra óháð
verði.
Tony Blair hefur lýst því yfir að
ekki verði látið undan kröfum um
lækkun á eldsneytisverði. Haldi að-
gerðirnar áfram verður stjórn hans
hins vegar í erfiðri stöðu. Annaðhvort
verður hún að knýja í gegn eldsneyt-
isflutninga með valdi eða gefa eftir.
Bresk stjórnmálasaga undanfarinna
áratuga sýnir að þeim stjórnmála-
mönnum er oft refsað harðlega sem
ekki geta tryggt að eldsneyti sé til
staðar.
ÚTBOÐ Á REKSTRI HERJÓLFS
Það er ljóst að Vestmannaeyingum
hefur brugðið við að sjá niður-
stöðu útboðs Vegagerðarinnar á
rekstri Herjólfs næstu þrjú árin.Til-
boð Herjólfs hf., sem séð hefur um
rekstur ferjunnar, nam 325 milljón-
um króna, tilboð Samskipa hf. 192
milljónum og kostnaðaráætlun Vega-
gerðarinnar 222 milljónum.
Árni Johnsen, alþingismaður og
formaður samgöngunefndar Alþing-
is, sagði í samtali við Morgunblaðið í
gær: „Ég held, að það hljóti að felast
einhver misskilningur í tilboði Sam-
skipa. Það er of lágt til að vera trú-
verðugt. Ég reikna ekki með að fé-
lagið ætli að borga tugi milljóna með
verkefninu. Vegagerðin situr uppi
með þá ábyrgð hvort tilboðsgjafinn
geti í raun framkvæmt verkefnið.“
Guðjón Hjörleifsson, bæjarstjóri í
Vestmannaeyjum, sagði í samtali við
Morgunblaðið í fyrradag að það væri
mjög bagalegt fyrir Vestmannaeyjar
ef reksturinn færi til Reykjavíkur.
Hér væri um tilfinningamál að ræða
því að Herjólfur væri þjóðvegur
Vestmannaeyinga. „Þessi rekstur
hefur verið í járnum og ef eitthvað er
þá hefur ekki tekizt að sinna því við-
haldi, sem skipið hefur þurft,“ sagði
bæjarstjórinn.
Lúðvík Bergvinsson alþingismað-
ur sagði í samtali við Morgunblaðið í
gær að ef Samskip tækju við rekstr-
inum mundi það hafa miklar breyt-
ingar í för með sér fyrir Vestmanna-
eyinga.
Þótt hér sé um mikið tilfinninga-
mál fyrir Vestmannaeyinga að ræða
er Vegagerðinni og Sturlu Böðvars-
syni samgönguráðherra mikill vandi
á höndum. Hér er um að ræða fjár-
muni skattborgaranna og þeim ber
að fara eins vel með þá og kostur er.
Það er líka skylda þingmanna
Suðurlandskjördæmis.
Á hinn bóginn er nauðsynlegt áður
en ákvörðun er tekin að skýringar
komi fram á þeim mikla mun, sem er
á kostnaðaráætlun Vegagerðarinnar
og tilboði Samskipa annars vegar og
tilboði Herjólfs hf. hins vegar. Þess
vegna á Vegagerðin að gera undan-
tekningu frá þeirri starfsreglu sem
hún hefur sett sér og sýna forráða-
mönnum Vestmannaeyinga þær tölur
sem liggja til grundvallar kostnaðar-
áætlun Vegagerðarinnar. Það er ill-
skiljanlegt af hverju þær upplýsing-
ar geta ekki legið fyrir opinberlega
eftir að tilboð hafa verið opnuð í
reksturinn. Það er mikilvægt að
íbúar Vestmannaeyja geti kynnt sér
þær tölur og sannreynt í hverju mun-
urinn er fólginn. Þeir eru líka skatt-
greiðendur sem vilja að vel sé farið
með fjármuni sína.
FORSETI Finnlands, Tarja Ha-
lonen, kemur í opinbera heim-
sókn til íslands næstkomandi
þriðjudag ásamt eiginmanni
sínum Pentti Arajárvi. Halonen tók í
vikunni á móti íslenskum blaðamönn-
um í bústað sínum í Talludden í Hels-
inki sem er nýlegt hús, stórt og glæsi-
legt og nútímalegt í útliti. Hún var
fyrsj spurð um Islandsheimsóknina.
„Ég er sjálf mjög ánægð með að
sækja ísland heim núna, við höfum
ekki bara verið þar í heimsókn heldur
einnig eytt peningum okkar þár,“ segir
Tarja Halonen og á þar við sig og
mann sinn, Pentti Arajárvi, en þau
giftu sig í byrjun mánaðarins. Hafa þau
með öðrum orðum verið á íslandi bæði
í embættiserindum og sem ferðamenn.
Heimsókn Finnlandsforseta stendur
dagana 19. til 21. september og auk
þess að dvelja í Reykjavík heimsækir
hún Akureyri og heldur þar fyrirlestur
um málefni norðurskautssvæðanna.
Flýgur hún ásamt fylgdarliði sínu beint
þaðan í flugvél sinni til Finnlands á ný.
ísland þriðja landið
Halonen hefur þegar heimsótt bæði
Svíþjóð og Eistland eftir að hún tók við
embætti og Rússland er fljótlega á
dagskrá eins og iðulega hjá nýjum for-
seta Finnlands. ísland segir hún svo
framarlega í röðinni bæði vegna þess
að Ólafur Ragnar Grímsson forseti hafi
boðið sér fljótlega eftir að hún tók við
og að hún hafi þegið það strax.
„Ég var á þingi Evrópuráðsins í
Strasborg og eignaðist þar íslenska
vini sem ég hef verið í sambandi við og
norræna fjölskyldan er Finnum mjög
mikilvæg. Þessi lönd eiga í góðu sam-
bandi og hafa góða reynslu af samstarfi
sínu. Islendingar og Finnar eru
kannski ekki ræðnustu fulltrúarnir á
þingum Norðurlandaráðs, það eru
fremur fulltrúar Svíþjóðar, Danmerkur
og Noregs, en við erum starfsöm og trú
norrænni samvinnu. Þessar tvær þjóðir
eru á jöðrunum og eru mikilvægar.
Löndin eiga einnig náið samstarf á öðr-
um vettvang, til dæmis í Evrópuráðinu,
þar sem Islendingar hafa unnið gott
starf. Finnar eru í Evrópusambandinu
FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 2000 41
✓
Tarja Halonen, forseti Finnlands, um samvinnu Finnlands og Islands
Þátttaka í ólíkum bandalögum
gerir samstarfíð áhugavert
Tarja Halonen, forseti Finnlands, kveðst hlakka
til Islandsheimsóknar sinnar. Hún segir nor-
rænu fiölskylduna mikilvæga Finnum og telur
/
samskipti Finnlands og Islands í góðum farvegi.
Jóhannes Tómasson ræddi við forsetann í Finn-
landi í vikubyrjun svo og Jan-Erik Enestam
varnarmálaráðherra.
og íslendingar í Atlantshafsbandalag-
inu sem eru báðar mikilvægar stofnan-
ir í Evrópu og gerir samstarf landanna
einnig áhugavert,“ segir Halonen og
telur ekki nauðsynlegt öllum þjóðum
að vera aðili að öllum bandalögum.
Menning og
Evrópumálefni
En eru einhverjir nýir áfangar fram-
undan í samvinnu Finna og íslendinga?
„Pólitísk samvinna verður í svipuð-
um farvegi og viðskiptin líka. Við höf-
um sama bragðskyn - þið veiðið síldina
sem okkur þykir góð - en í víðum skiln-
ingi er mikil samvinna á menningar-
sviðinu sem ég mun fjalla um í viðræð-
um við íslenska ráðamenn," segir
Halonen og nefnir til dæmis að hún
hafi séð að Island eigi marga góða sam-
tímamálara. Því má skjóta hér inn að
Halonen hefur í mörg ár sjálf stundað
málaralist í frítíma sínum og kveðst
ætla að sinna því áfram. Þannig var
hún í eins konar málarabúðum í viku í
sumar og hefur hún einkum lagt sig
eftir að mála og teikna myndir af fólki.
Hún kveðst þó aðspurð ekki hafa í
huga að sýna verk sín opinberlega.
„Við munum í viðræðum okkar líka
fjalla um Evrópumál, ekki hvort ísland
gerist aðili að ESB eða hvort Finnland
gengur í Atlantshafsbandalagið, heldur
hvaða þýðingu þessar stofnanir hafa
fyrir meginland Évrópu og þar á ég við
Island líka þótt það sé eyja.“
Við forsetakosningarnar í Finnlandi í
byrjun ársins fengu Esko Aho og
Halonen flest atkvæði. Enginn fram-
bjóðenda fékk hreinan meirihluta í
kosningunum heldur dreifðust atkvæði
mjög og því varð að efna til annarrar
umferðar. I baráttu þeirra Halonen og
Aho var hún fremur talin fulltrúi þétt-
býlisins í suðurhluta landsins en hann
fulltrúi hinna dreifðu byggða í norður-
hlutanum. Úrslitin urðu þau að Halon-
en sigraði með 51,6% atkvæða en Aho
fékk 48,4%.
Þurfum að leggja harðar
að okkur fyrir dreifbýlið
Eftir kosningarnar sagði Halonen að
erfitt yrði að sameina þjóðina og sagð-
ist hún aðspurð vinna að því. Hún sagði
þetta kerfí hafa verið notað aðeins
tvisvar og menn hefðu velt því fyrir sér
hvort beinar kosningar eða kjörmanna-
kosningar væru hentugri. Sagði hún að
þegar enginn frambjóðandi fengi
hreinan meirihluta og kjósa yrði milli
tveggja efstu manna væri ekki hjá því
að landið skiptist í tvennt. Hún kvaðst
sjálf hafa á fáum stöðum fengið meira
en 60% fylgi og sama væri um Aho.
Halonen segir að í stærri borgum og
bæjum landsins sé ástandið gott efna-
hagslega og fólk leitaði þangað sem
tækifærin væru í menntun og störfum
en minnti um leið á að einnig mætti
finna fátækt og erfiðleika í borgunum.
„En við verðum að leggja harðar að
okkur varðandi dreifbýlið, eyða
skuggahliðunum því við viljum sjá vel-
ferðarþjóðfélagið eins og það gerist
best á Norðurlöndunum," segir Halon-
en forseti og er upptekin af því að jafn-
rétti á öllum sviðum verði ráðandi.
„Við þurfum að koma á jafnrétti og
velferð. Finnland hefur verið fátækt
land, sem átt hefur í styrjöldum og við
eigum ekki mikið af hráefnum sem
skapað geta þjóðarauð. Þegar fólk seg-
ir að það sé gott og blessað að geta
Morgunblaðið/jt
Tarja Halonen, forseti Finnlands,
kemur í opinbera heimsókn til ís-
lands næsta þriðjudag.
menntað stúlkur og það muni gerast
þegar við verðum rík, segi ég að við
höfum aldrei verið svo fátæk að hafa
ekki efni á að mennta stúlkur - eða
drengi ef út í það er farið.“
Halonen kvaðst aðspurð hafa verið
orðin þroskuð þegar hún gekk í flokk
jafnaðarmanna, hún hefði byrjað í
stúdentapólitíkinni og fjölskyldan hefði
einnig verið í flokknum. Það hefði þó
ekki ráðið inngöngu hennar heldur
væri það bara heilbrigð skynsemi en
hollusta við flokka hefði tekið breyting-
um á liðnum árum. „Fólk getur gifst og
skilið, það getur yfirgefið kirkjuna en
það hefur ekki getað yfirgefið flokkinn
sinn. En það er að breytast.“
Breyttir hagir
Um persónulega hagi sína sagði Hal-
onen að hún væri vön því að skipu-
leggja störf sín, hún hefði aldrei haft
húshjálp heldur hefði fengið aðstoð
fjölskyldu og vina þau ár sem hún hef-
ur starfað sem þingmaður og ráðherra.
Nú væru hagir hennar mjög breyttir í
nýju embætti og með flutningi í emb-
ættisbústað. Væri svo komið að séð
væri um nánast allt, blómin, matseld
og fleira og viðurkenndi hún að það
væri afskaplega þægilegt og sagði hún
að sér liði stundum eins og hún væri
karlmaður, sífellt spyrjandi hvar er
þetta og hvar er hitt! Hún kvaðst gera
sér ljóst að hún yrði að laga sig að
breyttum háttum, hún væri aðeins á
fyrsta ári í embætti. Hún sagði mikla
hjálp í eiginmanninum og hún henti
jafnframt gaman að því hversu bú-
staður forseta væri stór og rúmgóður
miðað við það sem þau væru vön: Ef
eiginmaðurinn færi til dæmis í eldhúsið ;
að kvöldlagi til að fá sér í svanginn i
væri hann orðinn svangur aftur þegar
hann næði inní svefnherbergið.
Daginn sem íslenskir blaðamenn
ræddu við Halonen átti hún von á hópi
kvenna úr atvinnulífinu til að fjalla um
hvernig skapa mætti ný atvinnutæki-*-
færi og hvetja konur til að stofna fyrir- j
tæki. „Við höfum allt til að bera til að \
efla atvinnuþátttöku kvenna og konur
vita alveg hvað á að gera þegar rekstur ,
er annars vegar. Þær eru mun varkár-
ari, spyrja hvað muni gerast hjá fjöl-
skyldunni ef illa fer í rekstrinum. En 1
þær eru reiðubúnar að vera sjálfstæðir
atvinnurekendur og ég get sem forseti ,
talað fyrir auknum hlut þeirra þar og ;
þannig haft óbein áhrif.“
Halonen segist aðspurð vera þeirrar i
skoðunar að konur eigi erfiðara upp-
dráttar í stjórnmálum en karlar. „Þær
eiga erfitt með að ná háum stöðum.' [
Þær geta orðið þingmenn, en síður ráð-
herrar, en þegar þær ná háum stöðum
er eftir því tekið, til dæmis á leiðtoga-
fundum Sameinuðu þjóðanna. Kjör
Vigdísar til forseta íslands hvatti Ira
til að kjósa konu og þetta hefur haft
áhrif á finnskar konur.
Meiri og betri þróunarhjálp
Þróunarhjálp og mannréttindi hafa
verið Halonen hugleikin og kveðst hún
áfram geta lagt lóð sitt á vogarskálarn-
ar þar. i
„Samkvæmt stjórnarskránni leiðir
forsetinn utanríkismál í samvinnu við
ríkissstjórnina og hún undirbýr málin
og það samstarf hefur gengið vel þótt
meiri reynsla eigi eftir að skapast í*
þessum efnum. Eg vona að við getum
aukið bæði magn og gæði í þróunar- ,
hjálp okkar, menn vita um áhuga minn
í þessum efnum, en ríkisstjórnin ræður
fjárframlaginu. Frjálsu samtökin segja
framlögin ekki næg en ég blanda mér
ekki í þá umræðu. Norrænu þjóðirnar, j
Evrópulönd, og allur hinn vestræni i
heimur eiga að stefna að meiri jöfnuði í
heiminum,“ segir forseti Finnlands að
lokum og segir það málefni sem stjórn- *
völd verði að hafa á verkefnalista sín- i
um. \
TENGSL Finnlands og Rúss-
lands eru góð og það er reglu-
legt samband milli landanna á
ýmsum sviðum,“ segir Jan-
Erik Enestam, vamarmálaráðherra
Finnlands, aðspurður um samskipti
ríkjanna en Enestam er í fylgdarliði
Finnlandsforseta sem sækir ísland
heim í næstu viku. Hann er líka sam-
starfsráðherra Finna í málefnum Norð-
urlandanna.
Enestam var sjálfur nýlega í Rúss-
landi og kveðst hafa átt opnar og upp-
byggilegar viðræður við Ivanov, varnar-
málaráðherra landsins, og Pútín forseta
kvaðst hann hafa hitt á forsætisráð-
herraárum hans. En hvernig hefur
ástand mála í Rússlandi áhrif á Finn-
land?
„Við vitum að ástandið í Rússlandi
gæti verið betra og þar eru mörg
vandamál sem þarf að leysa. Það er
ekki nóg að lýðræði sé komið á eða fólk
kjósi í frjálsum kosningum, það er í
raun ekki til borgaralegt þjóðfélag í
Rússlandi ennþá. Landið er þó á réttri
braut í þróun sinni en hún tekur tíma.
Ég held að Pútín eigi eftir að gera
vel. Hann virðist vera sjálfstæður, heið-
arlegur og vel meinandi stjórnmálamað-
ur sem vill byggja upp gott þjóðfélag
með tilliti til íaga og réttar. Vandamál
þeirra hefur verið spilling og skortur á
löghlýðni. En Pútín er ungur og hraust-
ur og ef rússneskur efnahagur þróast
jákvætt, sem við verðum að gefa honum
nokkurn tíma til, þá er það mikilverð-
asta þróunin í landinu."
Telur framför í
vændum í Rússlandi
Enestam segir augljóslega mörg
verkefni framundan hjá Rússum en
hann kveðst viss um eftir kynni sín af
héruðunum næst Finnlandi að framför
sé í vændum. Til að fá einhverju áorkað
sé hins vegar nauðsynlegt að fá aukið
fjármagn inn í landið. „Hins vegar verð-
ur engin erlend fjárfesting án laga og
réttar,“ segir hann en er bjartsýnn á að
hún muni skila sér.
„Ég sé einnig jákvæðar breytingar í
utanríkismálum þeirra. Rússar hafa nú
samning við Atíantshafsbandalagið og
þeir vita um stækkunarferlið sem fram-
undan er hjá Evrópusambandinu. Ráða-
menn skilja að þeir verða að hafa gott
Jan-Erik Enestam, varnarmálaráðherra Finnlands og samstarfsráðherra
samband við ESB en hins vegar má
segja varðandi Evrópulönd almennt að
mörg þeirra veita Rússum ekki mikla
athygli né hafa þau áhuga á málum
þeirra.
En Pútín er snjall og veit að góð sam-
skipti við ESB eru skilyrði þess að þró-
unin gangi í rétta átt í Rússlandi, líka
varðandi efnahagsmálin.
Viðskiptin í takt við
þróun í innanríkismálum
Finnar eiga í dag margvísleg viðskipti
við Rússa og varnarmálaráðherrann er
spurður hvort hann sjái fram á mikla
aukningu á þeim. „Ekki í náinni framtíð
og viðskiptin munu kannski ekki stór-
aukast en vissulega gætu þau verið
meiri og það mun verða í takt við það
hvernig þróun innanlandsmála verður.
Svíar eru einnig nokkuð uppteknir af
Rússlandi, og kannski fáeinar þjóðir
aðrar, til dæmis Þjóðverjar, og frá þess-
um löndum öllum hefur verið stofnað til
sameiginlegra fyrirtækja með Rússum
sem er meira og minna góð reynsla af.“
Varnarmálaráðherrann var spurður
um afstöðu Finna til Atlantshafsbanda-
lagsins og stækkunar þess í framtíðinni.
„Finnland liggur ekki inni með um-
sókn að Atlantshafsbandalaginu. Ekki í
bili. Ég segi hins vegar ekki að sá
möguleiki geti ekki komið upp ef eitt-
hvað breytist en í dag er engin ástæða
fyrir Finna að ganga í bandalagið. Ör-
yggismálin eru í lagi hjá okkur og það
gildir um Eystrasaltssvæðið líka. Við
verðum að íhuga afleiðingarnar fyrir
Finnland og Eystrasaltslöndin ef Finn-
land sækir um inngöngu og ég sé enga
jákvæða þýðingu slíkrar umsóknar. Við
vitum að Rússar eru andvígir stækkun
Jen-Erik Enestam, varnarmálaráð-
herra Finnlands, verður í fylgdarliði
Halonen, forseta landsins, í Islands-
heimsókninni.
Atlantshafsbandalagsins en vitum ekki
hvernig þeir muni bregðast við og því
verða þetta eingöngu vangaveltur sem
hafa ekki mikla þýðingu meðan rök fyr-
ir umsókn eru ekki fyrir hendi.“
+
Morgunblaðið/jt
Timbur er meðal þess sem Finnar flytja inn frá Rússlandi. Myndin er frá landamærum ríkjanna skammt frá fínnska bænum
Imatra og rússneska bænum Svetogorsk.
Enestam segir Eystrasaltslöndin vita-
skuld ráða hvað þau gera en þau hafa
látið í ljós áhuga á að ganga í Atlants-
hafsbandalagið. Hann segir þau hljóta
að skipa málum sínum í forgang og á
þar við umsóknir um aðild að ESB og
Atlantshafsbandalaginu. „Ráðlegging
mín til þeirra væri sú að setja umsókn
um ESB-aðild í fyrsta sæti því slík aðild
myndi einnig veita þeim ákveðið öryggi
en hins vegar er auðvelt að skilja áhuga
þeirra á Atlantshafsbandalaginu í ljósi
sögunnar."
Þing Norðurlandaráðs verður háð í
Reykjavík í nóvember og Finnar munu
N or ðurlöndin hafa verk að
vinna í Eystrasaltslöndum
l
þar taka við forsæti ráðsins. Enestam f
er spurður hverjar áherslur og helstu
mál verði á þinginu.
„Við munum kynna stefnuna á fund-
inum og mun Lipponen forsætisráð- j
herra hafa það hlutverk með höndum.
Ég get sagt að við munum halda áfram
eftir þeim línum sem starfað hefur verið
eftir að undanförnu og ekki byrja á ,
neinu nýju. Finnar taka líka í haust við
formennsku í Norðurskautsráðinu til !
tveggja ára og eru líka í forsæti á alls-
herjarþingi Sameinuðu þjóðanna. Sam-
eiginlegt með þessum verkefnum verður
að Finnar tala fyrir sams konar stefnu á
þessum stöðum.
Eitt málið sem fjallað verður um á
þingi Norðurlandaráðs snýst um sam-
vinnu Norðurlanda vegna verkefna í
norðurhéruðum Rússlands, svo sem
Kirjálabyggðunum, Múrmansk, Lenin-
grad, Kalíningrad og í Eystrasaltslönd-
unum. Það eru verkefni á sviði umhverf-
ismála, að koma á sjálfbærri þróun, á
sviði heilbrigðismála og fleiri sviðum.
Sýn mín á norræna samvinnu er sú
að einstaklingarnir í hverju landi sjái
tilgang með henni. Það er kannski ekki
alltaf auðvelt í Finnlandi, meðal annars
vegna þess að aðeins 6% þjóðarinnar
tala sænsku, en mér finnst samt ekki
koma til greina að þessi samvinna fari
fram á ensku.“
Aðstoða við uppbyggingu
landaraæraeftirlits
Meðal samskipta við Eystrasaltslönd
nefnir Enestam dæmi um aðstoð Finna
við að byggja upp landamæraeftirlit í
Eistlandi. „Við höfum veitt lögi-eglu-
mönnum og hermönnum frá þeim að- '
gang að skóla í Finnlandi og aðstoðað j
þá við uppbyggingu á landamæraeftirliti
og varnarmálum í víðu samhengi. Nú
eru Eistlendingar sjálfir einfærir um að
kenna hermönnum sínum en við bjóðum
þó áfram yfirmönnum að sækja finnska
herskóla. Óll Norðurlöndin hafa þannif*
einhver tvíhliða verkefni í Eystrasalts-
löndunum og það er líka sameiginleg
stefna þeirra.
Eystrasaltslöndin eru tiltölulega lítil j
ríki og má búast við að hraðar gangi að j
byggja upp nútímaþjóðfélag þar en í j
Rússlandi, en Norðurlöndin munu hafa /
áfram verk að vinna þar.“