Morgunblaðið - 20.09.2000, Qupperneq 22

22 MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Rithöfundarnir sem lásu úr vcrkum sínum á bókarkynningunni, þýð-
endur og útgefendur bókarinnar ásamt sendiherrranum fyrir utan sam-
eiginlegt hús norrænu sendiráðanna í Berlín.
Ljósmynd/Andreas Amann
Frá bókarkynningunni í Berlín þar sem Ingimundur Sigfússon sendi-
herra ávarpaði gesti.
Berlín. Morgnnblaðið.
Bók með verk
um 7 0 skálda
SENDIHERRA Islands í Þýska-
landi, Ingimundur Sigfússon, og út-
gefandi bókmenntatímaritsins die
horen (stundagyðjurnar), Johann P.
Tammen, héldu á dögunum samkom-
una Islenskur skáldskapur í hinu
sameiginlega húsi norrænu sendi-
ráðanna í Berlín. Samkoman var
haldin í tilefni af útkomu safnritsins
Wortlaut Island (íslensk orðun) hjá
bókaforlagi die horen. Ritið inniheld-
ur þýðingar á ljóðum og smásögum
sjötíu íslenskra skálda. Urvalið er
fjölbreytt og spannar allt frá kynslóð
þeirri sem fædd er í upphaíj 20. aldar
til yngri skálda á borð við Ásu Marín
Hafsteinsdóttur (f. 1977). Þýðend-
urnir eru 29 talsins, þ.á m. Jón
Bjarni Atlason, Magnús Diðrik Bald-
ursson, Pétur Behrens, Inga Kol-
beinsdóttir og Jón Laxdal. Ritstjórar
bókarínnar eru Franz Gíslason, Sig-
urður A. Magnússon og Wolfgang
Schiffer en þeir ritstýrðu einnig 143.
hefti tímaritsins die horen sem kom
út árið 1986 og ber yfirskriftina Is-
land - Þegar íshjartað slær. Eftir að
þriðja upplag heftisins seldist upp
ákváðu útgefendur að hefja vinnu við
útgáfu nýs úrvals íslensks skáld-
skapar sem birtist nú eftir langa
fæðingu undir heitinu Wortlaut Is-
land. Vatnslitamyndir eftir Bernd
Koberling skreyta bókina en hann
hefur löngum verið með annan fótinn
á íslandi og myndskreytt nokkrar
þýðingar á íslenskum skáldskap. í
tilefni af útgáfu bókarinnar lásu
Baldur Óskarsson, Einar Kárason,
Gerður Kristný, Sindri Freysson og
Þórarinn Eldjárn úr verkum sínum.
Aður hafa birst þýðingar á ljóðum
Baldurs í ársfjórðungstímaritinu die
horen og auk þess gaf bókaforlagið
árið 1992 út ljóðasafnið Ég heyrði lit-
inn blár. Islensk ljóðlist og ber það
titil samnefnds ljóðs Baldurs. Fyrir
tveimur mánuðum gaf bókaforlagið
Kleinheinrich ennfremur út ljóða-
safn Baldurs Tímaland/Zeitland. Að
loknum upplestri Baldurs las Gerður
Kristný egghvöss ljóð. Sindri Freys-
son rifjaði upp menntaskólaþýskuna
og tvinnaði rangeygð þýskukennara
síns við áralangan aðskilnað Austur-
og Vestur-Þjóðverja. Þórai-inn Eld-
járn kitlaði hláturtaugar viðstaddra
með smásögunni um Töskumálið og
Einar Kárason sömuleiðis þegar
hann las upp úr þýskri þýðingu á
sögu sinni um kaupmanninn á horn-
inu. Einar er búsettur í Berlín og
liggur þrfleikurinn um íbúa bragga-
hverfisins auk bókarinnar Heimskra
manna ráð fyrir í þýskri þýðingu.
Milli upplestra söng Arndís Halla
Asgeirsdóttir lög eftir Pál Isólfsson.
Samkoman vai’ vel sótt og hefur bók-
in fengið góða dóma í þýskum fjöl-
miðlum.
Arsfundur
Félags ís-
lenskra
safnmanna
FÉLAG íslenski-a safnmanna heldur
þriggja daga ársfund sinn á höfuð-
borgarsvæðinu dagana 20.-22. sept-
ember nk.
Fundinn sækja safnamenn af öllu
landinu, hlýða á fyrirlestra og ræða
málefni lista- og minjasafna. Meðal
annars munu starfsmenn mennta-
málaráðunejdisins kynna drög að
nýjum þjóðminjalögum, skoðuð
verða söfn og sýningar á svæðinu og
sýningarnar vegnar og metnar - og
afhent verða í fyrsta sinn safnaverð-
launin, þ.e. valið hefur verið eitt safn
á landinu sem dómnefnd hefur orðið
sammála um að eigi skilið útnefning-
una Safn ársins 2000. Björn Bjama-
son menntamálaráðherra ávarpar
safnamenn fimmtudagsmorguninn
21. september og forseti Islands af-
hendir safnaverðlaunin á Bessastöð-
um í lok fundar föstudaginn 22. sept-
ember.
í Félagi ísl. safnmanna eru um 150
manns, og sækja fundinn nú um 90
manns.
Þjóðminjasafn íslands er gestgjafi
í ár, en fundaraðstaða hefur verið
fengin í Strandbergi í Hafnarfirði og
eru í undirbúningsnefnd starfsmenn
Árbæjarsafns, Byggðasafns og
Listasafns Hafnarfjarðar og Þjóð-
minjasafns.
Formaður nefndarinnar er Sigur-
borg Hilmarsdóttir á Þjóðminjasafni.
talaður textiu
Cuvillés-kvartettinn frá Miinchen og Sigurður Ingvi Snorrason léku á
einhverjum stórkostlegustu kammertónleikum sem Jón Ásgeirsson hef-
ur sótt hér á landi.
Glanni glæpur
Þjóðleikhúsinu
NU ERU að hefjast aftur sýningar á
barnaleikritinu Glanni glæpur í
Latabæ, sem gekk fyrir troðfullu
húsi í Þjóðleikhúsinu allt síðasta leik-
ár. Höfundur verksins er Magnús
Scheving, og gerði hann einnig leik-
gerðina ásamt Sigurði Sigurjónssyni,
sem auk þess leikstýrir verkinu.
Fyrsta sýning á Glanna glæp er
sunnudaginn 24. september og sýn-
ingafjöldi í haust er takmarkaður.
Leikritið er við hæfi barna á öllum
aldri.
--------------
Sýningu lýkur
SÝNINGU í GUK á verkum þýska
myndlistarmannsins Júrgen Witte
lýkur 24. september.
GUK - exhibition place er sýn-
ingarstaður með aðsetur í þremur
löndum; í húsagarði á Selfossi, í
garðhúsi í Lejre í Danmörku og í
eldhúsi í Hannover í Þýskalandi.
Sýningin er opin kl. 16-18 að
staðartíma. Hægt er að sjá myndir
af sýningunni á http://www.sim-
net.is/guk.
--------------
y^M-2000
20. september
Miðvikudagur
LISTASAFN REYKJAVlKUR-
HAFNARHÚS KL. 12-13
cafe9.net
Gestgjafar taka á móti fólki frá kl. 12
en þá hefst KinderCargo, verkstæði
þar sem börn geta unniö efni og
skrifast á við jafnaldra í hinum borg-
unum. Milli 15.40 og 16 er svo hægt
aö fylgjast meö blaöamannafundi
Finnlandsforseta frú Tarja Halonen
ogForseta íslands herra Ólafs Ragn-
ars Grímssonar á heimasíðunni
www.cafe9.net þegar þau sitja fyrir
svörum í cafe9.net í Reykjavík.
www.cafe9.net
www.reykjavik2000.is - wap.olis.is
Sem „
TONLIST
K í r k j ii h v o 11
í G a r fl a b æ
KAMMERTÓNLEIKAR
Cuvillés-kvartettinn lék verk eftir
Haydn, Mozart og Beethoven.
Laugardaginn 16. september.
CUVILLÉS-kvartettinn, sem áð-
ur nefndist Sinnhofer-kvartettinn og
lék sem slíkur átta sinnum hér á
landi fyrir Kammermúsíkklúbbinn
og einu sinni eftir nafnbreytinguna,
er nú hér á landi í tíunda sinn og er
það sem að hitta gamla vini að sjá þá
leika meistaraverk tónbókmennt-
anna í Kirkjuhvoli þeirra Garð-
bæinga, en þeir eru Florian Sonn-
leitner, Aldo Volpini, Roland
Metzger og Peter Wöpke.
Tónleikarnir hófust á strengja-
kvartett í D-dúr op. 20. nr. 4 eftir
Joseph Haydn, sem hóf kvartettgerð
til þeirrar virðingar, að slík tónlist er
að mörgu leyti talin standa sinfón-
ískri tónlist framar að byggingu og
tónrænu innihaldi. Þeir sex kvartett-
ar sem merktir eru op. 20 þykja um
margt marka sérstök tímamót í tón-
skáldskap Haydns, er hafði þá samið
31 kvartett og yfir 50 sinfóníur. í
þessum kvartettum er margbreyti-
leiki verkanna sérlega eftirtektar-
verður og er fyrsti kvartettinn sér-
lega innhverfur, eintal sálarinnar,
annar virðulegur, þriðji „fruntalegur
og klunnalegur", tjórði er það sem
kalla mætti ekta Haydn, fimmti
þunglyndislegur og mesta partinn
tilfinningaþrungin tónlist og sá sjötti
glitrandi rókokkóverk.
Fyrti kaflinn í þeim fjórða er ekta
Haydn; leikandi og lifandi í hryn og
tónferli, og sá þriðji „Un poco Ádag-
io“, er eins konar tilbrigðaleikur um
fallega sönglínu, þar sem 2. fíðla,
selló og 1. fiðla fá að sýna sig sér-
staklega. Haydn átti til að sýna af
sér sérstæða gamansemi og í men-
úett-þættinum má heyi’a skemmti-
legan leik með áherslur, sem Beet-
hoven hefur kunnað að meta.
Verkinu lýkur með glæsilegum
„prestó“-kafla, sem er sérgi’ein
Haydns. Cuvillés-kvartettinn lék
þetta fallega verk einstaklega vel,
þar sem lék í höndum þeirra fínleg
og þokkafull mótun, andstæður í
hryn og styrkleika, svo og fjörleiki,
er gaf tónmáli verksins einstaklega
skýran og fallegan tónblæ.
Klarinettkvintettinn eftir Mozart
var næst á efnisskránni og til liðs við
Cuvillés-kvartettinn kom Sigurður
Ingvi Snorrason. Það verður að segj-
ast eins og það er, að flutningur
þessa listaverks var einstaklega
glæsilegur, bæði af hálfu strengja-
leikaranna en þó sérstaklega Sigurð-
ar Ingva. Þar féll allt að einu; falleg-
ur tónn Sigurðar, þýðleiki í
tónmótun á syngjandi og undurfögr-
um tónhendingum meistarans og
hógvær túlkun, svo að vart verður á
betra kosið, og var t.d. samleikur
Sigurðar Ingva og Florians Sonn-
leitner í hæga kaflanum nokkuð sem
tók til hjartans. Líklega er leikur
Cuvillés-kvartettsins og samleikur
Sigurðar Ingva eitthvað það feg-
usrta sem lengi hefur heyrst á tón-
leikapalli hérlendis, og leikur Sig-
urðar Ingva sérstaklega.
Lokaverk tónleikanna var op. 132
eftir Beethoven, eitt af sex ótrúleg-
ustu kammerverkum tónlistarsög-
unnar, þar sem meistarinn kemur
fram með nýjungar í raddferli, for-
mskipan, tóntegundaskiptum og
notkun mishljóma, er gefur tónmál-
inu í heild sérstætt tematískt inni-
hald og það sem mönnum er enn ráð-
gáta, hversu rík þessi verk eru af
djúpstæðum tilfinningum og sterk-
um og áhrifamiklum tilvísunum til
æðri gilda, eins og kemur sérstak-
lega fram í þriðja þætti verksins, þar
sem Beethoven flytur almættinu ein-
staka þakkargjörð. Það er ekki til-
viljun, að allir þeir sem samið hafa
strengjakvartetta, allt fram á okkar
daga, hafa sótt margt til Beethovens
og má þar nefna Shostakovitsj og
Bartók, er beinlínis töldu Beethoven
lærimeistara sinn. Það er í raun
óþarfi að tína sérstaklega fram ein-
staka staði í þessu meistaraverki, því
mótun Cuvillés-kvartettsins var í
heild sérlega áhrifamikil, spannaði
allt frá því fínlegasta til stórbrotinna
átaka, þar sem sérkennilegt tónmál-
ið var svo skýrlega mótað að allt
heyrðist eins og „talaður texti“ og
voru þetta einhverjir stórkostleg-
ustu kammertónleikar, sem undiirit-
aður man til samanburðai’ úr margra
ára safni tónleikahalds hér á landi.
Jón Ásgeirsson
Heimsljós
í nýrri
utgáfu í
Þýskalandi
STEIDL Verlag hefur gefið út
Heimsfiós eftir Halldór Lax-
ness í Þýskalandi í nýrri þýð-
ingu prófessors Huberts Seel-
ows samkvæmt samningi við
Vöku-Helga-
fell. Þetta er
tólfta bókin í
flokki inn-
bundinna
verka Halldórs
hjá forlaginu
og hefur Hu-
bert Seelow
ýmist þýtt þau
upp á nýtt eða
endurskoðað
eldri þýðingai'. Seelow komst í
úrslitasæti Evrópsku bók-
menntaverðlaunanna í fyrra
fyrir þýðingu sína á Brekku-
kotsannál. Heimsljós kom fyrst
út á þýsku í heilu lagi árið 1955
og var prentað aftur ári síðar en
síðan ekki fyrr en verkið kom í
kilju árið 1987 í sérstaktri aldra-
útgáfu Rowohlt-forlagsins. Nú
er þessi kunna skáldsaga Hall-
dórs Laxness því loksins aftur
fáanleg á þýska málsvæðinu.
Heimsljós kom út í fjórum
hlutum 1937-1940. Verkið hefur
verið þýtt á 19 tungumál og
komið út í um fjörutíu útgáfum
erlendis. Steidl Verlag hefur
annast útgáfu á verkum Hall-
dórs Laxness frá því á níunda
áratugnum. Forlagið hefur nú
gefið út 10 skáldsögur og tvö
smásagnasöfn í innbundnu for-
mi en einnig kiljur auk þess sem
verkin hafa komið í ýmsum
bókaklúbbum í Þýskalandi.
Nýverið gerði Vaka-Helgafell
nýjan heildarsamning við Steidl
Verlag um verk Halldórs Lax-
ness til tíu ára og er það um-
fangsmesti samningur sem
gerður hefur verið um verk
Nóbelsskáldsins á erlendum
vettvangi.