Morgunblaðið - 04.11.2000, Qupperneq 12

12 LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kvennadeild opn-
ar heimilislega
fæ ðingaraðstö ðu
KVENNADEILD Landspitalans -
háskólasjúkrahúss opnaði i gær
Hreiðrið, nýja þjónustu fyrir sæng-
urkonur sem kjósa stutta sængur-
legu í heimilislegu umhverfi og þjón-
ustu ljósmóður að því loknu.
Um er að ræða 8 fjölskylduher-
bergi innan kvennadeildar, þar sem
konur með eðlilega meðgöngu geta
dvalið ásamt aðstandanda. Einnig
geta konur fætt í Hreiðrinu, að því
tilskildu aðfæðingin sé talin verða
áfallalaus. I herbergjunum eru
hjónarúm og að auki tveir heitir
pottar til slökunar í hríðum.
Að sögn Margrétar Hallgrímsson,
sviðsstjóra og yflrljósmóður kvenna-
deildar, eru markmið Hreiðursins
fjölskyldumiðuð hjúkrun með sem
minnstum inngripum, styrking á
tengslamyndun fjölskyldunnar og að
foreldrar geti báðir tekið virkan
þátt í fæðingarferlinu.
Árið 1994 stofnuðu sex ljósmæður
MFS-teymishóp (meðganga-fæðing-
sængurlega) sem byggðist á því að
eftir sem skemmsta legu á fæðmgar-
deild sinntu ljósmæður nýjum mæðr-
um og nýburum sem mest heima.
Vaxandi vinsældir
Siðastliðin tvö ár hefur sókn í
þjónustu MFS-hópsins farið mjög
vaxandi og komust mun færri að en
vildu. Annað MFS-teymi var því sett
á laggimar og í kjölfai' þess var hug-
myndin um Hreiðrið, sem byggist að
nokkru á crlendri fyrirmynd, gerð
að vemleika.
Margrét segir rekstur Hreiðurs-
ins ekki valda viðbótarkostnaði fyrir
kvennadeildina, þar sem dvöl aukins
fjölda sængurkvenna er skemmri en
áður og ekki þarf að bæta við starfs-
fólki. Hreiðrið mun auk þess taka
tvöþúsund króna gjald af feðmm
eða öðmm aðstandendum sem
dvelja í Hreiðrinu, fyrir matarkostn-
aði og aðstöðu.
Hreiðrið var opnað við hátíðlega
viðhöfn að viðstöddum heilbrigðis-
ráðherra og fjölda gesta.
Morgunblaðið/Ásdís
Rósa Guðný Bragadóttir, deildarstjóri í Hreiðrinu, tekur við „lykli“ úr hendi Margrétar Hallgrímsson, yfir-
ljósmóður og sviðsstjóra kvennadeildar, þegar Hreiðrið var opnað að viðstöddum fjölda gesta.
Norðurlandaráðsþing hefst í Reykjavík á mánudag
Mikil uppkaup á greiðslumarki í haust
Um 700 erlendir þátt-
takendur á þinginu
Skipulagning þings Norðurlandaráðs
sem haldið verður hér á landi í næstu
viku er eitt viðamesta alþjóðlega
verkefni Alþingis.
Isóffur Gylfi Jón Baldur
Pálmason Lorange
UM 700 erlendir fulltrúar frá Dan-
mörku, Færeyjum, Grænlandi, Nor-
egi, Finnlandi, Álandseyjum og Sví-
þjóð auk annarra gesta taka þátt í
52. þingi Norðurlandaráðs sem fram
fer í Reykjavík 6.-8. nóvember
næstkomandi. Auk erlendra gesta
verða yfir 100 íslenskir þátttakend-
ur á þinginu. Fimm ár eru síðan
slíkt þing var haldið hér á landi en
líkt og þá fer þingið fram í húsa-
kynnum Háskólabíós. Skrifstofur og
aðstaða fyrir starfsmenn þingsins
verða í Bændahöllinni og á Hótel
Sögu.
Þingmenn á Norðurlandaráðs-
þingi eru 87 talsins en auk þeirra
munu forsætisráðherrar allra land-
anna koma til þingsins, utanríkisráð-
herrar og samstarfsráðherrar. Auk
þess að. sitja þingið að einhveiju
leyti munu ráðherrarnir funda inn-
byrðis um sín málefni.
90 mál tekin fyrir
Núverandi forseti Norðurlanda-
ráðs, Sigríður Anna Þórðardóttir al-
þingismaður, setur þingið mánudag-
inn 6. nóvember klukkan 16.30 en
fundir þingmanna og fulltrúa varð-
andi þingið byija þá strax um morg-
uninn. Alls liggja íyrir þinginu um
90 erindi til umfjöllunar og af-
greiðslu.
Næsti forseti Norðurlandaráðs
verður frá Danmörku og er gert ráð
fyrir að valið standi milli Dorte
Bernetsen sem er jafnaðarmaður og
Sven-Erik Hofman frá hægri
flokknum Venstre, samkvæmt upp-
lýsingum ísólfs Gylfa Pálmasonar.
Þau eru bæði fyrrverandi ráðheríar
í Danmörku.
Á þinginu fara fram almennar
þingumræður, umræður um örygg-
is- og utanríkismál auk þess sem
fyrirspumartími verður með sam-
starfsráðherrum.
Þau mál sem gert er ráð fyrir að
hæst muni bera á þinginu eru m.a.
skýrsla aldamótanefndar um fram-
tíðarsamstarf nor-
rænu ríkjanna, sam-
keppnishæf Norð-
urlönd þar sem leitað
er meðal annars svara
við spumingum varð-
andi upplýsingatækni.
Þá verður lögð fram
skýrsla um siðfræði í
líftækni og öryggi í
framleiðslu matvæla
og að lokum skýrsla um félagsleg og
heilsufarsleg viðfangsefni á Norður-
löndum.
Auk Sigríðar Önnu Þórðardóttur
forseta Norðurlandaráðs em í ís-
landsdeild ráðsins Isólfur Gylfi
Pálmason formaður, Sigríður Jó-
hannesdóttir varaformaður, Sig-
hvatur Björgvinsson, Arnbjörg
Sveinsdóttir, Hjálmar Jónsson og
Steingrímur J. Sigfússon.
ísólfur Gylfi sagðist búast við
miklum umræðum um skýrslu alda-
mótanefndarinnar, einkum um þá
tillögu að Eystrasaltsþjóðimar fái
aðgang að Norðurlandaráði. „Norð-
urlandaráð er að verða 50 ára
gamalt og sumir segja að búið sé að
gera allt sem hægt er en það koma
alltaf upp nýir fletir. Menn hjálpast
að og í gegnum þetta samstarf vinna
menn saman og það er mikil
samsvörun milli manna,“ sagði Isólf-
ur Gylfi um samstarf Norðurland-
anna.
Stærsta verkefni Alþingis
Norðurlandaráðsþingið er stærsta
verkefni sem Alþingi stendur fyrir í
erlendu samstarfi, í öðmm aðildar-
löndum fara þessi þing fram í þjóð-
þingum viðkomandi landa en hér þarf
að taka á leigu húsnæði undir þingið,
að sögn Belindu Theriault, forstöðu-
manns alþjóðasviðs Alþingis. Setja
þarf upp ýmsa þjónustu svo sem
túlkunarkerfi, ljósritunaraðstöðu,
atkvæðagreiðslukerfi auk aðstöðu
fyrir fjölmiðla. Breyta þarf stóra
salnum í Háskólabíó, taka burtu
stóla og koma þar fyrir borðum.
Alls starfa um fjörutíu manns á
vegum Alþingis við þingið áuk þess
sem svipaður fjöldi kemur frá Norð-
urlandaráði. Sex starfsmenn frá
Ferðaskrifstofu Islands vinna við
þingið meðan á því stendur við inn-
ritun ofl. en ferðaskrifstofan hefur
séð um undirbúning varðandi mót-
töku og gistingu fyrir Alþingi.
Á fjárlögum Alþingis er gert ráð
fyrir 33 milljónum króna í þetta
verkefni auk þess sem Norðurlanda-
ráð greiðir fyrir ýmsan annan kostn-
að, s.s skrifstofuhald.
Margir starfsmenn Bænda-
samtakanna til Aþenu
Mikil röskun mun verða á starfi
Bændasamtakanna vegna þingsins,
þriðja hæð Bændahallarinnar er öll
leigð undir þingið ásamt tölvuneti
þess. Tölvunetið telur á fjórða tug
véla ásamt aðgangi að Netinu. Að
sögn Jóns Baldurs Lorange, for-
stöðumanns tölvusviðs Bændasam-
takanna, munu starfsmenn tölvu-
sviðsins aðstoða við rekstur
tölvunetsins meðan á þinginu stend-
ur.
Starfsmenn þriðju hæðar fóru
flestallir í síðbúið sumarfrí í
skemmti- og fræðsluferð til Aþenu
meðan á þingi stendur. Koma þeir
aftur til starfa næstkomandi fimmtu-
dag. Engin röskun verður á störfum
útgáfusviðs, félagssviðs og tölvusviðs
Bændasamtakanna. Hluti leigunnar
íyrir húsnæðið var notaður til að að
styrkja ferð starfsfólksins.
títlit fyrir við-
skiptafrelsi með
greiðslumark 2002
Útlit er fyrír að ríkið
kaupi greiðslumark í
sauðfjárrækt sem nem-
ur 31.600 ærgildum í ár.
„SALA á greiðslumarki í sauðfé
hafði lengi legið niðri og menn ætl-
uðu að stökkva á sölu þegar opnað
var fyrir hana að nýju. En málið er
það að söluandvirðið jafngildir ekki
nema 5 ára beingreiðslum og margir
hafa því dregið umsóknir sínar til
baka eftir nánari umhugsun," sagði
Sveinn Sigurmundsson, fram-
kvæmdastjóri Búnaðarsambands
Suðurlands, aðspurður um viðbrögð
bænda við kauptilboði ríkisins á
greiðslumarki í sauðfé.
Þann 15. október síðastliðinn rann
út frestur til að sækja um sölu á
greiðslumarki í sauðfé fyrir haustið
2000. Búnaðarsambandi Suðurlands
bárust t.d. alls 90 umsóknir sem eru
til vinnslu í landbúnaðarráðuneyt-
inu. Skiptingin milli sýslna á Suður-
landi samkvæmt upplýsingum frá
Búnaðarsambandi Suðurlands er
nokkuð misjöfn. Þannig bárust 10
umsóknir úr Vestur-Skaftafells-
sýslu, ærgildafjöldi 1.009, úr Rang-
árvallasýslu bárust 43 umsóknir,
ærgildafjöldi 3.780 og úr Ámessýslu
bárust 37 umsóknir, ærgildafjöldi
2.537. Samtals er ærgildafjöldinn
7.327.
Ráðuneyti fer yfir umsóknir
Ráðuneytið hefur enn ekki tekið
neinar umsóknir til afgreiðslu, en að
sögn Guðmundar Sigþórssonar, for-
manns framkvæmdaneíhdar bú-
vörusamninga og skrifstofustjóra í
ráðuneytinu, er lokið við að skrá og
yfirfara flestar umsóknir og kanna
gögn sem þeim fylgja, svo sem veð-
bókarvottorð, veðbönd og heimildir
réttra aðila til sölu fullvirðisréttar.
Guðmundur sagði að nú liti út fyr-
ir að keypt yrðu um 31.600 ærgildi á
öllu landinu í ár.
í búvörusamningi um sauðfjár-
framleiðslu er gert ráð fyrir að ríkið
kaupi upp allt að 45 þúsund ærgildi á
árunum 2000, 2001 og 2002 og að
framsal greiðslumarks yrði heimilað
að uppkaupunum loknum, en þó ekki
síðar en 1. janúar 2004. Guðmundur
Sigþórsson segir að vegna þess
hversu vel uppkaupin hefðu gengið,
en útlit er fyrir að þeim ljúki næsta
haust, væri útlit fyrir að fullt við-
skiptafrelsi með greiðslumark tæki
gildi á árinu 2002 í stað 2004.
Tími til kominn að breyta
Mismunandi ástæður liggja að
baki því að bændur eru að selja.
Sumir selja til einföldunar búrekst-
urs, aðrir selja til að hætta og enn
aðrir hættu við að selja vegna
óánægju með aukaverkanir væntan-
legrar sölu.
„Ég var ekki með nema 40 kindur
eða 80 ærgildi og mér fannst tími til
kominn að létta á mér og nágrönnun-
um. En ég fæ að halda 10. og fyrir
þær þarf styttri girðingar en 40.
Sannleikurinn er sá að fjárbúskap-
urinn var aukabúgrein hjá mér því
ég byggi mína afkomu á kúabúskap
og er með 145 þúsund lítra fram-
leiðslurétt í mjólk, sem er mun líf-
vænlegri búgrein en að búa sauðfé,“
sagði Sveinn Ingvarsson, bóndi og
oddviti, í Reykjahlíð á Skeiðum.
Lánasjóður vill sitt af sölunni
Sigríður Steinþórsdóttir, bóndi á
Skagnesi í Mýrdal, sagðist hafa sent
inn umsókn en hætt við vegna þess
„að þegar maður er búinn að skrifa
undir og plaggið er farið þá fer mað-
ur að fá bréf frá t.d. Lánasjóði land-
búnaðarins þar sem þeir áskilja sér
rétt til að fara í greiðsluna og hirða
úr henni eins og þeim líkai' ef maður
er skuldugur við sjóðinn," segir Sig-
ríður.
„Seinna kemur annað bréf þegar
maður er búinn að veita þeim heim-
ild til að fara í greiðsluna, þar sem
greint er frá því að þeir áskilji sér
rétt í framhaldi til að hækka vexti á
eftirstöðvum umsamins láns sem
venjulega er til 25 ára. Þeir telja sem
sagt að framleiðslu sé hætt og því
ganga þeir í greiðsluna eins og hún
sé handa þeim en ekki seljanda.
Þetta var það sem gerði útslagið,
enda á ég ekki nema 75 ærgildi og
næ uppkaupagreiðslunni á þremur
árum,“ sagði Sigríður.