Morgunblaðið - 12.11.2000, Síða 39

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR12. NÓVEMBER 2000 39
MINNINGAR *
+ Hákon Elías
Kristjánsson,
trésmíðameistari
frá Tröð í Önundar-
firði, síðast til heim-
ilis í Þverholti 30,
Reykjavík, fæddist
23. júlí 1924. Hann
lést á Landspítala -
háskólasjúkrahúsi í
Fossvogi aðfaranótt
7. nóvember síðast-
liðins. Foreldrar
Hákonar voru Krist-
ján Bergur Haga-
línsson, bóndi í Tröð
í Önundarfírði, f.
1888, d. 1973, og Sigríður Jóns-
dóttir húsmóðir, f. 1898, d. 1953.
Hákon var fjórði í röð sjö systkina
en þau voru: Sólveig, fv. kennari,
búsett í Kópavogi, f.
1918, gift Ólafi H.
Kristjánssyni, fv.
skólastjóra Reykja-
skóla. Þau eiga Ijóra
syni; Jófríður hús-
móðir, f. 1920, d.
1995, gift Bjarna
Jónssyni (látinn),
bónda í Haga í Þingi,
A-Hún. Þau eignuð-
ust sex börn; Sigríður
Margrét, iðnverka-
kona í Reykjavík, f.
1923, d. 1996, gift Jó-
hannesi Bjarnasyni
verslunarmanni (lát-
inn). Þau áttu tvær dætur; Haga-
lín Þorkell, trésmiður í Reykja-
vík, f. 1926, ókvæntur ög
barnlaus; Jens, byggingaverka-
maður, búsettur á Sauðárkróki, f.
1929, var kvæntur Margréti Guð-
mundsdóttur húsmóður en hún
lést siðastliðið vor. Þau eignuðust
fjögur börn; Páley Jóhanna
læknaritari, búsett á Patreksfirði,
f. 1945, gift Vigfúsi Þorsteinssyni
verkamanni. Þau eiga tvö börn.
Hákon var ókvæntur og barn-
laus.
Hákon lauk gagnfræðaprófi frá
Héraðsskólanum á Núpi í Dýra-
firði og stundaði trésmíðanám við
Iðnskólann i Reykjavík og hlaut
siðar meistararéttindi í þeirri
grein. Hann rak um árabil, ásamt
frænda sinum Kristjáni Guð-
mundssyni, Trésmiðju Hákonar
og Krisfjáns í Auðbrekku 14,
Kópavogi. Hákon gegndi trúnað-
arstörfum fyrir Trésmiðafélag
Reykjavfkur og sat í sljórn þess á
árunum 1955 og 1956.
Utför Hákonar fer fram frá
Kópavogskirkju mánudaginn 13.
nóvember og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
HAKON ELIAS
KRISTJÁNSSON
Komið er að vegamótum. Hákon
móðurbróðir minn hefur lokið jarð-
vist sinni. Ljúft er mér að minnast
hans á þeim tímamótum og þakka
honum samfylgdina. Sérstaklega vil
ég þakka honum hversu ljúfmann-
lega hann tók því að vera meistari
að húsi er ég byggði, en þá var
hann um það bil að ljúka starfsævi
sinni. Hygg ég að hús mitt hafi ver-
ið það síðasta sem hann stóð fyrir
að byggja. Betri mann hefði ég
ekki getað fengið. Kom þá sem fyrr
vel í ljós hversu úrræðagóður,
vandvirkur og duglegur maður
Hákon var. Þó aldur og lúi langrar
starfsævi væri farinn að segja til
sín gaf hann yngri mönnum ekkert
eftir í krafti og úthaldi. Hann hlífði
sér hvergi fremur en endranær.
Ekki einungis var Hákon frábær
verkmaður, hann var einnig mjög
skemmtilegur maður í umgengni.
Hákon var samt ekki allra, hann
var fremur seintekinn, hógvær og
lítillátur og flíkaði ekki tilfinningum
sínum. Raungóður var hann. Hann
hafði gaman af skoðanaskiptum og
tók jafnan virkan þátt í umræðum
um þjóðfélagsmál þegar þau bar á
góma, sem og margt annað. Hann
hafði ákveðnar skoðanir, var víðles-
inn og fjölfróður. Enginn kom að
tómum kofanum hjá Hákoni. Hann
kunni þvílík ókjör af sögum, kvæð-
um og vísum sem hann hafði á
hraðbergi við hvers konar tækifæri.
Vitnaði hann oft í fornsögumar
þegar það átti við. Öfundaði ég
hann af því stálminni sem hann
hafði lengst af.
Hákon var skarpgreindur. Lang-
skólanám hefði legið vel fyrir hon-
um, en efnin leyfðu það ekki. Ein-
hverju sinni spurði ég hann hvað
hann hefði langað að leggja fyrir
sig hefði langskólanám staðið til
boða. An umhugsunar svaraði hann
því til að verkfræði hefði orðið fyrir
valinu. Þar hefði hann notið sín og
fengið tækifæri til að stunda skap-
andi starf. Þessa náms var ekki
kostur og varð trésmíðin fyrir val-
inu. Hákon naut þess að sjá verkin
eftir sig og mörg voru húsin sem
hann byggði.
Það var eftirtektarvert hversu
góður íslenskumaður Hákon var.
Þar kom auðvitað til greind hans og
lestraráhugi. Hann las allt milli
himins og jarðar. Á síðari árum
lagði hann sig eftir að læra tungu-
mál. Var þar um sjálfsnám að ræða.
Náði hann það góðum tökum á t.d.
dönsku, ensku og þýsku, að hann
las sér til gagns og gamans á þeim
málum, auk þess sem sú kunnátta
kom sér vel á þeim fjölmörgu ferð-
um sem hann fór í á síðari árum til
framandi landa í góðra vina hópi.
Fyrstu kynni mín af Hákoni voru
þegar ég, tólf ára dreifbýlispiltur,
kom til Reykjavíkur og dvaldi hjá
móðursystur minni þar sem Hákon
bjó einnig. Hann hefur þá verið 32
ára gamall. Er mér í minni bifreið
hans, en dyr hennar opnuðust á
annan veg en almennt var. í bifreið
þessari ók hann mér um borgina og
sýndi mér það sem honum þótti
markverðast að skoða. Við fórum
m.a. í Tívolí sem þá var í Vatns-
mýrinni og í mini-golf í Hljóm-
skálagarðinum. Næst hittumst við
ekki fyrr en eftir að fjölskyldan
fluttist vestan af fjörðum að Reykj-
um í Hrútafirði þar sem faðir minn
tók við skólastjórn.
Þegar uppbygging hófst á Reykj-
um undir forystu foreldra minna
var leitað til Hákonar og hann
fenginn til að standa fyrir bygg-
ingaframkvæmdum á staðnum. Var
það vel ráðið og óumdeilanlegt. Veit
ég að það létti mjög á foreldrum
mínum að hafa Hákon við stjóm
þessara verka og þau hafa ævinlega
verið honum þakklát fyrir störfin
þar nyrðra og margt fleira.
Þá má ekki gleyma þætti Hákon-
ar við að reisa foreldrum mínum
hús í Kópavogi um miðjan sjöunda
áratuginn, þar sem þau hafa átt
heima eftir að starfsævinni lauk á
Reykjum. Hákon var hvatamaður
að því að það hús var reist.
Eins og ég gat um fyrr var Hák-
on óhemju duglegur og samvisku-
samur maður og hann var einnig
mjög ósérhlífinn. Hann hafði í æsku
fengið lömunarveiki og var annar
fótur hans visinn, grennri og styttri
en hinn. Dáðist ég oft að því að
hann skyldi geta starfað við iðn
sína útivið hvemig sem viðraði í
stað þess að vinna verkstæðisvinnu.
Þessu réði að Hákon þoldi betur að
vera á ferðinni, uppi í stigum, verk-
pöllum og þökum, en að vinna á
verkstæðisgólfi. Allt það álag sem
þessu starfi fylgdi setti síðan mark
sitt á Hákon á síðari ámm. Hann
var orðinn útslitinn af vinnu.
Ég vil að leiðarlokum þakka
Hákoni frænda mínum samfylgdina
og það traust sem hann ævinlega
sýndi mér, ekki síst nú á síðustu
mánuðum ævinnar er heilsu hans
var svo komið að hann treysti sér
ekki til ýmissa nauðsynlegra verka
sem hann bað mig að annast fyrir
sig.
Far í friði, kæri frændi, við hitt-
umst síðar.
Kristján Ólafsson.
Á morgun ó og aska hí og hæ
og ha og uss og pú og kanski og seisei
og korriró og amen, bí og bæ
og bðsl í hnasli, sýsl í rusli og þeyþey.
Hákon móðurbróðir minn er mér
mjög minnisstæður. Ég var um
fermingu þegar ég kynntist honum
að ráði. Þá vann ég í byggingavinnu
heima á Reykjaskóla en Hákon
hafði umsjón með byggingafram-
kvæmdum þar um árabil. Hann var
með afbrigðum góður yfirmaður og
leiðbeinandi. Hákon var vinnusam-
ur og ósérhlífinn og gerði einnig
kröfur til annarra en var aldrei
ósanngjarn. Hann var vel lesinn og
hafsjór fróðleiks, kunni að segja
sögur, fara með vísur og kvæði og
hafði tilvitnanir í bókmenntir á
hraðbergi. Þannig fór hann oft með
vísuna eftir Halldór Laxness, sem
er í upphafi þessarar minningar-
greinar, en hana lærði ég af Hákoni
sem unglingur. Hákon hafði ríka
kímnigáfu og kunni að segja frá
ýmsu spaugilegu. Hann sagði okkur
strákunum margt skemmtilegt og
lagði fyrir okkur gátur. Þannig var
vinnan hjá Hákoni bæði lærdómur
og skemmtun. Utan vinnunnar var
ýmislegt minnisvert gert sem Hák-
on tók fullan þátt í, svo sem að
veiða, róa um fjörðinn eða skjóta í
mark úr riffli sem hann átti. Hann
predikaði aldrei yfir okkur en hafði
lag á að segja sína skoðun á hlutun-
um þannig að mark var á tekið.
Á þessum árum dvöldu Hákon og
Hagalín bróðir hans stundum hjá
foreldrum mínum um jól. Það var
ætíð tilhlökkunarefni að fá þá
bræður í heimsókn. Þá var bæði
teflt og spilað, stundum fram undir
morgun.
Hákon var hjálpsamur öllum sem
til hans leituðu, jafnt innan fjöl-
skyldunnar sem utan hennar. Hann
var mér ætíð innan handar ef á
þurfti að halda og fyrir það verður
seint fullþakkað. Hann ætlaðist
ekki til þakklætis, var Iítillátur og
vildi að sem minnst væri fyrir sér
haft. Þannig veit ég að þeir sem
þekktu Hákon minnast hans.
Á þjóðveginum b'ður líf vort skjótt
og löndin bruna hjá með tuma og hallir.
Sumarið hefur sagt þér góða nótt
og sólskinsdagar þínir munu allir.
(Halldór Laxness.)
Blessuð sé minning Hákonar
Kristjánssonar.
Þórður Ólafsson.
VQdngur átt þú að vera,
víkingur komandi dags,
velja þér vorhugans merki
vormenn til fóstbræðralags.
Sáttfús þú skalt, ef þú sigrar
sanngjam um frið og um laun,
fóstbróðir félaga þinna,
fastur og tryggur í raun.
Þetta er hluti úr ljóði sem Guð-
mundur Ingi, kennari og frændi
okkar Hákonar, orti á fermingar-
kort til hans vorið 1938. Ég, undir-
ritaður, sem var náinn samstarfs-
maður Hákonar á fjórða áratug,
get vitni um það borið að Hákon
var góður fóstbróðir félaga sinna,
fastur og tryggur í raun. Það var
um vorið 1945 sem ég kom til
Reykjavíkur til trésmíðanáms.
Sumarið eftir kom Hákon suður
sömu erinda. Á þeim árum var erf-
itt að fá leigð herbergi í höfúð-
staðnum. Ég hafði nægilega stórt
herbergi fyrir okkur báða, þar sem
ég leigði, á Grenimel 4. Nú gátum
við rifjað upp gömul og góð kynni,
frá bamaskólaárum okkar og frá
ungmennafélagsstarfi ágætu, sem
var undir traustri forustu frænd-
fólks okkar á Kirkjubóli, Guðmund-
ar Inga, Halldórs og Jóhönnu. Eftir
um það bil tvö ár rættist svo úr
með húsnæði hjá Hákoni.
Það mun hafa verið í byrjun árs
1955 sem við Hákon, ásamt Reyni
B. Pálssyni, hófum samvinnu á tré-
smíðaverkstæði. Fyrstu húsakynni
okkar voru gamla fjósið hans Sig-
urðar í Görðunum (við Ægisíðu).
Eftir nokkurra mánaða viðdvöl þar
fluttum við tæki okkar og tól í fyrr-
verandi hænsnahús, sem var þar,
sem þá hét Bústaðarblettur 12.
Hinn 1. mars 1956 stofnuðum við
þremeningarnir formlegt félag um
þessa starfsemi okkar og kölluðum
Trésmiðjuna Ösp. Hinn 1. apríl
1959 var þessu ágæta samstarfi
slitið, þar sem rífa átti verkstæðis-
húsið. Næsta skref hjá okkur Há-
koni var að flytja verkfærin okkar í
70 fermetra bílgeymslu á Þinghóls-
braut 13. Svo gerðist það í janúar
1963 að við fengum bréf frá bæjar-
stjóra Kópavogs, Hjálmari Ólafs-
syni, þar sem sagði að bæjarráð
gæfi okkur kost á lóð í Auðbrekku,
undir trésmíðaverkstæði. Hafist
var strax handa við að byggja, og í
kjölfar þess varð til Trésmiðja
Hákonar & Kristjáns sf., sem við
starfræktum í hálfan þriðja áratug.
Eina litla sögu langar mig að segja
hér þó að málið sé mér skylt. Hún
hefur, ásamt fleiri slíkum, yljað
okkur Hákoni um hjartarætur. Inn-
anhússarkitekt ágætur, Finnur P.
Fróðason, hafði mikil og góð við-
skipti við okkur Hákon. Nú vorum
við búnir að smíða og setja upp inn-
réttingu í nýbyggingu fyrir hjón
ein. Finnur sagði við okkur: - „Ég
hitti frúna og spurði hvort ekki
hefði allt gengið eftir áætlun.“ -
Konan sagði: „Það dróst nú dálítið
að við gætum flutt, það stóðst ekki
alveg áætlunin hjá smiðunum.“
Finnur: „Hvað segirðu, á ég að trúa
því að það hafi ekki gengið eftir
sem þeir Hákon og Kristján lof-
uðu?“ Þá kom ,jólaljósablik“ í augu
konunnar, og hún sagði: „Ekki
þeirra verk, það kom á umsömdum
tíma og er handbragðið allt óað-
finnanlegt.“
„Sanngjarn um frið og um laun,“
sagði Guðmundur Ingi í fermingar-
kvæðinu hans Hákonar. Ekki var
það lítill hluti launa að sjá ,jóla-
ljósablik" í augum viðskiptavinar-
ins.
Nú var þessi verkstæðisrekstur
ekki nægur starfsvettvangur fyrir
Hákon. Tekið var höndum saman
við Magnús Baldvinsson múrara-
meistara á ofanverðum 7. áratugn-
um, og farið að gera tilboð í ýmis
byggingaverkefni. Samstarf Magn-
úsar og Trésmiðju Hákonar &
Kristjáns gekk með ágætum. Nefni
ég hér aðeins fjögur verkefrú sem
þessir samstarfsaðilar glímdu við:
Frímúrarahúsið við Skúlagötu,
Glæsibæ við Alfheima, Sundaborg
við Kleppsveg og síðast rúmlega
hundrað íbúðir ásamt verslunarhús-
næði við Hamraborg í Kópavogi.
I sambandi við síðastnefnda
verkefnið var stofnað Byggingafé-
Minningarkort
Hjartaverndar
535 1825
Giró- og greiðslukortaþjónusta
lagið Borgir sf. Þegar umsvif í úti-
verkefnum fóru að aukast, ásamt
verkstæðisvinnunni, fóru að koma
beiðnir frá ungum mönnum að
komast i nám. Það kom í hlut Há- v.
konar, sem var nú í Meistarafélagi
húsasmiða, að gera samning við
nemana. Þeir munu hafa að
minnsta kosti fyllt tuginn á fimm-
tán árum fyrir utan nokkra sem
voru á samningi hjá byggingameist-
urum sem ekki voru með verk-
stæði, en báðu fyrir nemendur sína
tímabundið, svo að þeir fengju
þjálfun við innréttingasmíðar.
Árið 1955 skiptist Trésmíðafélag
Reykjavíkur í tvennt, launþegafé-
lag, sem hélt sínu gamla nafni og
meistarafélag. Hákon var í stjórn
félagsins 1955, bæði fyrir og eftir
skiptinguna, og einnig árið 1956.
Hann var á þessum árum í trúnað-
armannaráði félagsins og einnig í
svokallaðri „taxtanefnd", iyrstu ár-
in sem hún starfaði. Á þessum ár-
um, er Trésmíðafélagið var að
klofna í tvennt, urðu stundum all-
hörð orðaskipti á fundum félagsins.
Hákon lét þessa umræðu ekki fram
hjá sér fara. Það var haft á orði hve
skemmtilega hann kryddaði ræður
sínar með gamanmálum.
Halldór Kristjánsson segir í af-
mælisgrein um Jón, föðurbróður
Hákonar. „Þessi systkini voru lík
um margt. Öll voru þau stillt í lund
og góðgjöm í tali, en höfðu þó
næman smekk fyrir því sem v
spaugilegt var, ef engin mannlöstur
fylgdi. Hvergi hef ég fundið traust-
ari ráðvendni gróna í kyn en með
þeim og fólki þeirra." Þessi fallega
lýsing á nánasta fólki Hákonar á
svo vel við lýsingu á hans eigin
persónu að ég vil hafa þau sem
lokaorð þessarar greinar.
Blessuð sé minning Hákonar
Kristjánssonar.
Krisfján Guðmundsson.
ar v
OSWALDS
simi 551 3485
ÞJÓNUSTA ALLAN
SÓLARHRINGINN
ADAl SIIU I I ilS • 101 lil VK.IAVIK
mSPI
n i i
ML
Ihu'it) hu'i'i Oléifin
l 'ffiiitn.'t/, l tptn/xtj. I 'tfimmtj.
1 IKKIS I l ’VINM STOI A
HYVINDAR ÁRNASONAR
•• •; vv. 1899
UTFARARÞJÓN USTAN
EHR
Persónuleg þjónusta
Höfum undirbúið og séð um útfarir
fyrir landsmenn í 10 ár.
Sírni 567 9110 & 893 8638
www.utfarir.is utfarir@utfarir.is
Rúnar Geirmundsson Sigurður Rúnarsson
útfararstjóri_________________útfararstjóri
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Sjáum um alla þá þætti sem hafa ber í huga
er andlát verður
Útfararstjórar okkar búa yfir áratuga reynslu af störfum við
útf ararþ j ónustu.
Sjáum um útfarir á allri landsbyggðinni.
Baldur
Frederiksen
útfararstjóri,
sími 895 9199
Útfararstofa íslands, Suðurhlíð 35, Fossvogi.
Sími 581 3300. Þjónusta allan sólarhringinn.
www.utfararstofa.ehf.is