Morgunblaðið - 26.11.2000, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 2000 33
REVKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 25. nóvember
Dorgað í Reynisvatni.
Morgunblaðið/Ómar

ánægjuleg lífsreynsla.
Það er skiljanlegt og eðlilegt að fólk af erlend-
um uppruna, sem hingað flytur tali sín í milli eigið
tungumál. Það er líka eðlilegt að joað fólki vilji að
böm þess haldi móðurmáli sínu. Islendingar sem
flytja til útlanda tala íslenzku sín í milli. Flestir
þeiiTa leggja mikla áherzlu á, að börn þeirra haldi
íslenzkunni við þótt þau búi í öðru landi. Auðvitað
eru sömu sjónarmið uppi hjá útlendingum, sem
hingað flytja.
íslendingar, sem búa í öðrum löndum hópast
saman og halda þorrablót eða halda upp á 17.
júní. Auðvitað er eðlilegt að útlendingar, sem hér
búa geri það sama, haldi í heiðri hefðir sinna
þjóða og komi saman á hátíðisdögum þeirra. ís-
lendingar, sem flytja t.d. til Arabalanda halda
sinni kristnu trú. Auðvitað er eðlilegt að Múham-
eðstrúarmenn, sem hingað flytja geri hið sama.
íslenzk böm, sem búsett era í öðra landi í
lengri eða skemmri tíma lenda alltaf til að byrja
með í erfiðleikum í skóla, bæði vegna tungumáls
og vegna þess, að þau koma frá framandi landi og
það tekur þau tíma að aðlagast nýjum aðstæðum
og nýjum félögum. Auðvitað á það sama við um
börn útlendinga, sem hingað flytja, þegar þau
hefja hér skólanám.
Ef við viljum reyna að skilja vandamál útlend-
inga, sem hingað flytjast er það einfaldast með
því að kynna okkur vanda Islendinga, sem flytja
til annarra landa. Á þessu er enginn munur.
Fjölmiðlun
ogQölþjóðleg
samfélög
Á fjölmiðlasíðu Morg-
unblaðsins í gær, föstu-
dag, var fjallað um nor-
ræna skýrslu um
fjölþjóðlegar ritstjórnir
og athygli vakin á að
fjölmiðlum í Danmörku, Noregi og Svíþjóð hefði
mistekizt að endurspegla hið fjölþjóðlega samfé-
lag, sem orðið væri til í þessum löndum.
I frásögn Morgunblaðsins af skýrslunni segir
m.a.: „Skemmst er frá því að segja, að flestar rit-
stjórnirnar höfðu á að skipa einhverjum blaða-
mönnum með erlendan bakgrann. Hins vegar fór
því víðsfjarri, að hlutfallið væri svipað og úti í
samfélaginu. Sú staðreynd endurspeglaðist í upp-
setningu og efni fjölmiðlanna almennt. íbúar með
erlendan bakgrann komu sjaldan fram nema í
tengslum við umfjöllun um innflytjendastefnu
eða glæpi. Engu að síður virtist vaxandi meðvit-
und vera um, að ekki væri ástæða til að nefna sér-
staklega erlendan upprana geranda í tengslum
við umfjöllun um glæpi.“
Sennilega er þróunin á íslandi að því er varðar
búsetu fólks af erlendum upprana a.m.k. áratug á
eftir öðram Norðurlöndum og jafnvel meir. Það
er fyrst á allra síðustu áram, sem segja má, að um
umtalsverðan fjölda fólks sé að ræða, sem hingað
hefúr flutt annars staðar frá. Samt sem áður er
full ástæða til fyrir okkur og þ. á m. íslenzka fjöl-
miðla að huga vel að þessari þróun.
Það er auðvitað augljóst að afbrotum hefur
fjölgað hér veralega. I langflestum tilvikum era
Islendingar þar á ferð án þess, að það sé sérstak-
lega tekið fram í fréttum. Það er auðvitað ekki
ástæða til að geta þess sérstaklega ef útlendingur
er í slíkum hópi enda afbrot alltaf afbrot, hver
sem í hlut á. Ef það er hins vegar sérstaklega tek-
ið fram í fréttum er það líklegt til þess að ýta und-
ir þá ímynd í huga fólks, að útlendingar séu lík-
legri til afbrota en íslendingar. Víða um lönd sitja
íslendingar í fangelsum vegna afbrota. Ef ijöl-
miðlar í þeim löndum legðu alltaf sérstaka
áherzlu á að nú hefði enn einn íslendingur verið
dæmdur í fangelsi fyrir fíkniefnasölu mundi það
ýta undir þá ímynd í huga fólks í viðkomandi
landi, að íslendingar væra sérstaklega athafna-
samir í fíkniefnasölu á alþjóðavettvangi. Stund-
um getur eitt orð í miklu magni frétta haft ótrúleg
áhrif.
Það er ákveðinn hópur af fólki á ferð landa á
milli, sem af margvíslegum ástæðum hefur flosn-
að upp af sínum heimaslóðum. Stundum er um að
ræða fólk, sem af raunverulegum ástæðum hefur
orðið pólitískir flóttamenn frá sínu heimalandi.
Stundum er um allt annað að ræða. Það er eðli-
legt og óhjákvæmilegt að lögregluyfirvöld í
hveiju landi fylgist vandlega með þeim, sem
þangað koma. Þessir aðilar væra að bregðast
skyldu sinni ef þeir gerðu það ekki.
Erfið mál af þessu tagi geta ýtt undir fordóma
gagnvart útlendingum. En þá skulum við ekki
gleyma þvi, að þegar íslenzkir ríkisborgarar
lenda í slíkum vandamálum í öðram löndum á það
sama við þar.
Það á að verða okkur íslendingum metnaðar-
mál að halda þannig á þessum málum að til fyrir-
myndar sé. Grandvallaratriði er, að við sjálfir er-
um að sækjast eftir því, að fá fólk hingað til lands
frá öðram löndum, hvort sem um er að ræða
vegna starfa í fiskvinnslu eða í hugbúnaðariðnaði
svo að tvær ólíkar atvinnugreinar séu nefndar.
Það era engir stórir hópar fólks á ferð að reyna að
ryðjast inn fyrir okkar borgarmúra. Við eram
sjálfu- að leita til þessa fólks og biðja það um að
aðstoða okkur við að halda hér uppi blómlegu at-
vinnulífi.
Reynsla okkar er tvímælalaust sú, að útlend-
ingar, sem flutt hafa til íslands hafa auðgað þjóð-
líf okkar almennt og menningarlíf okkar sérstak-
lega. Af þeim ástæðum einnig er eftirsóknarvert
að fá þá til þess að flytjast hingað.
Tungumálavandinn er fyrst og fremst bundinn
við fyrstu kynslóð þeirra, sem setjast hér að.
Önnur kynslóð talar íslenzku reiprennandi og
verður fljótt eðlilegur paitur af íslenzku samfé-
lagi.
Sá vandi, sem stöku sinnum kemur upp vegna
manna af erlendum upprana, sem leita fyrir sér
bæði hér og annars staðar um búsetu, er allt ann-
að mál og hefur ekkert með að gera það málefni,
sem hér er til umræðu. Þessu tvennu má ekki
blanda saman.
Ekki verður annað sagt en að íslenzk stjórn-
völd, bæði á landsvísu og sveitarstjórnir, hafi
haldið vel á þessum málum, það sem af er. Lík-
lega er fjöldi fólks af erlendum upprana orðinn
svo mikill á íslandi, að stjómvöld verði að leggja
meiri áherzlu en gert hefur verið á margvíslega
þjónustu við þann hóp til þess að auðvelda honum
þau umskipti að setjast hér að.
Það má gera ráð fyrir að það sé orðið tímabært
að marka ákveðna stefnu í þessum efnum, þannig
að menn viti að hverju þeir gangi, þegar þeir flytj-
ast til íslands. Vafalaust þarf sérstakt átak til að
gera skólakerfinu kleift að takast á við þau við-
fangsefni, sem að skólunum snúa, þegar börnum
og unglingum íjölgar á skólabekk, sem eiga til að
byija með í erfiðleikum með íslenzkt mál. Það er
raunar alþekkt vandamál hjá börnum starfs-
manna utanríkisþjónustu og íslenzkra fyrirtækja,
sem starfa á erlendri grand, þegar heim er komið
eftir nokkuð langa útivist.
Það er með öðram orðum tímabært að marka
pólitíska stefnu í málefnum fólks, sem flytur til
Islands með það í huga að setjast hér að til fram-
búðar.
„Vestfírðingar hafa
af þessum sökum
meiri og Qölbreyti-
legri reynslu af sam-
búð með fólki af er-
lendum uppruna en
nokkurt annað
byggðarlag á fs-
landi. Og það er sér-
staklega ánægjulegt
að sú sambúð hefur
verið mjög góð. Frá
Vestfjörðum hafa
borizt sáralitlar
fréttir af vandamál-
um íþeirri sambúð.
Hitt fer ekki á milli
mála, að sá tiltölu-
lega stóri hópur
fólks, sem þangað
hefur flutt frá út-
löndum hefur auðg-
að mjög mamilífið
og menningarlifíð á
VestiQörðum. Að því
leyti til geta Vest-
firðir sýnt okkur í
hnotskurn hver
gera má ráð fyrir að
þróunin verði um
land allt á næstu ár-
um...“