Ársrit presta í Þórsnesþingi - 01.01.1846, Side 18

18
að sjá, livernig til þvílíkra bóka verði heimfáert, aft
j)8er seu orftnar til af amllegri nauðsvn, né heldur,
að jiær geti með nokkru móti bætt úr manna and-
legu þörfum“. Jví svarast nú á j)á leið, aö menn
mega ekki vera of nærsýnir i þessu efni, eðahorfa
eingaungu á jiann tímann sem yfirstendur, en gleyma
hinum, sem hjá er farinn. jiað getur vel verið, að
einhver bók þyki nú á tímum einfaldleg eðajafnvel
])égómleg, svo livorki þyki eign í henni eða slæg-
ur í að lesa liana; en liún þótti öðruvisi þegar hún
kom fyrst í ljós. í>a var hún, ef til vill, álitin fróð-
leg, og, ef tilvill, var hún það líka, einsog þá stóð
á j)ekkíngu manna. Við verðum að gæta þess, að
tíminn líður, ekki einúngis alltaf áfram, heldur og
breytist hann sífeldlega: eða réttara sagt: þekkíng
manna breytist alltaf og ásamt með henni dómur
þeirra um ýmsa hluti; og með því þekkingunni,
þegar á allt er litið, hlýtur að miða heldur áfram
enn apturábak, eptir því senr mannkynið fræðist af
reynslunni, og eptir því sem tíminn gefur skynsem-
inni ráðrúm og tilefui og tækifæri til aö finna margt
jiað er hulið var liinum fyrri kynkvislum, og eptir
því sem hugmyndakerfin greiðast. betur í sundur,
þá er það ekki furða, þó það kunni nú á dögum að
þykja léttvægt, afjrví það er orðiö so algeingt og
hversdagslegt, sem áður þótti mikið í varið, meðan
j>að var nýfundiö, og þessvegna ókunnugt. f>að
væri því bæði rángur og heldur grunnhygginn dóm-
ur, ef menn vildu álikta þannig: að af því nú þykir
lítið til einhverrar bókar koma, þá sé hvorki í
raun réttri neitt í hana varið, né heldur hafi hún
komið nokkru góðu til leiðar. |>essu er ekki þann-
ig háttað; bókin getur liafa verið góð og hentug
fyrir þann tíma, semliún kom fyrst í ljós á, þó hún
þyki ekki eiga við þaun tímann sem nú stendur