Ársrit presta í Þórsnesþingi - 01.01.1846, Side 19

19
yfir. þaö mun vera fáuni, ef J>a5 reyndar er nokk-
urri bók nema Ritníngunni gefió, a?) eiga jafnt vift
alla tíma; Sérhver bók er þá góð og gegnir vel
ákvörðun sinni, ef liún á vel við þann tíma, sem
hún byrtist á og bætir úr þörfum hans, þó einhver
kunni seinna að koma í ljós, er taki henni fram eða
fylgi betur þeim tímanum, sem þá er kominn. En
þegar farið er aö tala um, hvernig bækurnar fylgi
tímanum, þá kemur margt ennþá til íhugunar. jiví
hvaö er að fylgja tímanum? eða hvað þarf til að geta
fylgt lionuin? Bæði að maður sé full kunnugur allri
mentau og upplýsingu tímans, er hann lifir á, og
hugsunarhætti þeim, sem er 'ríkjandi meðal allra
enna hyggnari manna á öld hans, og sem eðlilega
leiðir af mentunarástandinu einsog það þá er; og
lika hitt, að maður sjálfur taki svo mikinn þátt i
þekkingu og hugsunarliætti timans, að bæði hugs-
anir og athafnir sjálfs hans, ekki einúngis stefni í
sörnu áttina og timinn, heldur og sainferðist honum.
En sé nú þessu þannig varið, þá er hætt við þeir
verði ekki ýkja margir, sem svona samferðast tím-
anum, og það er ekki kynja, þó leikmaðurinn held-
ur dragist aptur úr, og geti ekki orðið eins hraðfara
og hinn mentaði, og það er eðlilegt, þó þetta kunni
lika að korna fram á sumum þeiin, sem heitir, að til
menta hafi verið settir, að minnstakosti einsog til
hagar hér á landi. Jað má því gánga að þvi visu,
að allir geta ekki famferðast tímanum, þó samtiða
séu, heldur að sumir verða að vera jafnvel á undan
honum, verða að vera oddvitarnir, sem leiða hina,
og kveikja Ijósið til að lýsa hinum með, og firma
það sem öðrum hafði ekki tekist að finna. Aptur
aðrir, sem menn þó kalla að fylgi timanum, það eru
þeir, sem að vísu eru ekki jafnokar hinna fyrrtöldu
r mentan og vísindum, en þekkja þó nokkurnveginn
2*