Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1918, Blaðsíða 7

7
eiga í Fjósatungu, »því at þeir kómu eigi fram á várþingi«, sem
vitanlega var háð á lögákveðnum stað, í Þingey.
En þar sem nú söguritarinn er hjer um leiðarþing að ræða,
kemur það, svo sem áður var tekið fram, illa heim, að þeir Hösk-
uldur e u hér að setja niður dóm. Og jafnframt verður það að hinu
leytinu vel skiljanlegt, þótt það virðist einmitt ekki hafa verið
söguritaranum sjálfum ljóst, að þeir Þorgeir og Arnsteinn vilja hjer
enga dómendur setja niður. Við þetta kemur það líka vel heim,
að Höskuldur er að tala um kvið hjer, því að hann hafði fullan
rjett til að kveðja menn í búakvið. Þeir Höskuldur hafa og senni-
lega reynt að stefna föður sínum af goðorðinu fyrir hlutdeild hans
í þvi, er fram fór á leiðinni næstu á undan, og yflrleitt viljað neyta
liðs síns freklega á þessu leiðarþingi, og að því er virðist framar
en samrímanlegt var fullum lagaheimildum. Kemur ailur hinn síð-
asti kafli frásagnarinnar í þessum kapítula vel heim við þá skoðun,
svo sem orð þau, sem lögð eru í munn Snorra Hlíðarmannagoða, er
hjer hefir verið með Guðmundi rika, þar sem Snorri segir: »nú
eru tveir kostir fyrir hendi — at láta þá Höskuld dæma mál sín,
ok kann vera at þeir komi því fram með sínum afla, at Þórgeirr
missi goðorðsins; hinn er annar — at sættaz*. — Við þetta kemur
og heim það er Ofeigur segir áður við þáHöskuld: »ef þetta kemr
til alþingis, munu eigur yðrar upp ganga hér til; megi þér þá eigi
haldaz í öðrum kostum en sættaz — ok geri Þórgeirr um mál
þessi«. — Loks segir svo: »Ok var nú þat ráð tekit (þ. e. aðsætt-
ast), ok gerðu þeir þat mest fyri bænastað vina ok frænda, ok vóru
handsöluð mál í dóm ok menn til gjörðar nefndir«. — Hjer er því
sýnilega um gerðardóm að ræða, og kemur það vel heim við að
þetta fer fram á leiðarþingi. — »Sölmundr féll óheilagr. Mikil vóru
fégjöld eptir Arnór, ok þó eigi ákveðin. — Arnsteinn fekk eigi aptr
goðorð sitt«. Það er hvorttveggja rjett og eðlilegt, að Sölmundur
hafi verið látinn hafa fallið óheilagur og fjegjöld mikil hafl verið
gerð eftir Arnór, en næsta óeðlilegt að þau hafi þó eigi verið
ákveðin. — Að Arnsteinn hafl eigi fengið aftur goðorð sitt eða
mannaforráð má vel standast, jafnvel þótt það hafi ekki verið til-
gangur hans að afsala sér því fullkomlega í hendur Höskuldi; orða-
lagið bendir líka til, að það hafi ekki verið tilgangur hans.
Söguritarinn getur ekki um, hvers vegna þing þetta hafi fremur
verið háð »í Fjósatungu« en annars staðar, og verður því ekki sjeð,
hvort honum hefir verið kunnugt um ástæðuna. Hann greinir ekki
heldur, hvort leiðin, sem bardaginn stóð á árið áður, hafi verið á
sama stað. Nú verður ekki heldur sagt, hver ástæðan hafi verið til