Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1918, Blaðsíða 15

15
breytst síðar um ýms atriði, en mikill ávinningur er að því, að hafa
þarna, svo greinilega framsett álit hans um hvert atriði, hvort sem
menn geta fallist á það eða ekki um hvað eina.
Hjer yrði of langt mál að ræða og dæma um öll þessi innskot,
enda verður því ekki fyllilega komið við, nema því verði samfara
ný útgáfa á flestum kvæðunum. Hjer skal að eins rædd sjerstök
tegund þessara innskota, nefnilega þau innskot eða viðaukar, sem
virðast sprottin af textabreytingu, og eru því svo sem eins konar
frábrugðnir lestrarmátar (variationes legendi). Þeir er
fyrstir rituðu kvæðin á bókfell á 12. öld, eða þeir er rituðu þau
handrit af þeim, sem enn eru til, virðast hafa tekið þessi innskot
til þess að sleppa ekki úr neinu af því sem þeir höfðu heyrt eða
sjeð fyrir sjer; ætla má að þeir hafi getað sjeð, að hjer gat ekki
ætíð hvorttveggja staðist, en þar sem þeim þótti vafasamt, hvort
rjettara eða frumlegra væri af tvennu (eða þrennu), skrifuðu þeir
alt upp. — Þeir settu þá ekki, svo sem nú tíðkast, annan hinna
óiíku lestrarmáta neðaumáls.
Flest innskot þessarar tegundar eru því annars eðlis en allur
fjöldinn af innskotum, og þau eru í rauninni auðþekkjanleg og að
eins að því leyti vafasöm, að ekki er ætíð auðsjeð hvað af tvennu
er upprunalegt, hvor »lestrarmátinn« er upprunalegur og hvor er
síðari tilbúningur, — einhvers, er ekki mundi hið rjetta. eða breytti
af ásettu ráði. Bragfræðisreglurnar, sem eru nú fundar svo að
mestu leyti, að óyggjandi eru, verða skýrasti og strangasti leiðarvís-
irinn til þess að sjá flest af þessum innskotum, sjá, að þeim er of-
aukið, en smekkur og dómgreind verða oftast að skera úr, hvað er
upprunalegt og hvað ekki.
Til þess að skýra ljósar hvers konar innskot hjer er átt við og
til þess að dæma jafnframt um nokkur þeirra skulu þau sum hver,
þótt máske komi ekki öll kurl til grafar, sett hér fram og athuguð.
V ölu s p á.
í útg. F. J. er 7. er. (=B. 21, þ. e. 21. er. í útg. Sophusar
Bugge, Christiania 1867) með 2 lína viðauka síðast, sem hann álítur
óupprunalegan. Síðustu línurnar fjórar eru svona:
þrysvar brendo
þrysvar borna,
opt ósjaldan, '
þó Jion enn lifer.
Næst-siðasta (9.) lína bendir til þess, að hjer sje um frábrugðið