Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1954, Blaðsíða 31

35
Hofssókn er nú löngu runnin inn í Goðdalasókn. Þó hefir það ekki
orðið fyrr en eftir 1500, því að um 1490 eru taldar upp jarðir, sem
lágu undir Goðdalakirkju, og eru þar á meðal engar fyrir framan
Jökulsá (Fbrs. IV, 342). Um 1570 virðist Goðdalakirkja hafa verið
orðin sóknarkirkja Vestdælinga, og þó enn kirkja að Hofi og prestur,
en líklega aðeins uppgjafaprestur (Bréfabók Guðbrands biskups, bls.
1, 268, 279 og 318).
I Jarðabókinni segir, að munnmæli hermi, að síðast hafi verið jarð-
sett lík að Hofi fyrir 80 árum síðan, eða um 1620.
Hjáleigur voru í sókninni 1713: Bakkakot og Litlahlíð, hin fyrr-
nefnda með Bjarnastaðahlíð, en hin með Hofi.
Það þarf naumast að taka fram, að Hof er landnámsjörð.
5. Ábcer.
,,Kirkja á millum á, sem kallast Ábœ“ (Auðunarmáld.) .
Þessi sókn hefir að líkindum náð yfir Austurdalinn allan. í Auð-
unarmáldaga segir:
,,Þar skal prestur vera. Tekur hann heima í leigu 4 merkur, utan-
garðs mörk. Af 6 bæjum lýsistollur og heytollur".
Þegar jarðatalið er gert eru þessar lögbýlisjarðir í dalnum auk
Ábæjar:
1. Merkigil (1469, Fbrs. XI, 23; ætla verður, að aðeins sé átt við
gilið í Landnámu), 2. Miðhús (1469, Fbrs. XI, 23), 3. Nýibær
(1464, Fbr. V, 410), 4. Skatastaðir (1388, Fbrs. III, 408), 5. Bú-
staðir (1525, Fbrs. IX, 302).
Nú er það reyndar vitað, að Bústaðir, sem er nær norðast í daln-
um vestanverðum, hefir átt kirkjusókn að Goðdölum um langan ald-
ur. En ég tel líklegra, að meðan sérstakur prestur sat að Ábæ og Goð-
dalasókn greindist í tvennt, þá hafi fjallið á milli dalanna þótt eðlileg
sóknarskil. Yfir það er alltorsótt leið frá Bústöðum til Hofs. En sé
farið þar á milli norður fyrir fjallsendann og svo inn Vesturdal, munu
áhöld vera um vegalengdina þá og frá Bústöðum til Ábæjar. Sami
krókurinn fyrir fjallið er, þá farið er frá Bústöðum til Goðdala, og auk
þess þarf að fara yfir vestari Jökulsá. Austari Jökulsá, sem er enn
meira vatnsfall en hin, er að vísu á leið þeirra, sem fara á milli Bú-
staða og Ábæjar, og vegalengdin auk þess nokkru meiri en á milli
Bústaða og Goðdala. En þeir, sem bjuggu sunnar í dalnum vestan-
verðum, á Skatastöðum og Skuggabjörgum, urðu að sætta sig við að