Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1979, Síða 107

112
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
hluti bænda, að ég hygg. Húsfreyjur stóðu eitt sinn fyrir slægju-
fundi, og er það merki um áhuga þeirra. Sú uppástunga eins nafn-
kunns manns, að það yrði lokafundur, varð að engu, en fylgið hans
var horfið.
Ég sá það þegar í upphafi, að aldur minn og afreksleysi í fund-
arstjórn hamlaði mér frá að beitast fyrstur fyrir og ráða ni' -:tu
um fundi þessa og að sumu leyti skapsmunir mínir líka. Hitt vildi
ég vera: liðsmaður, sem legði það til, sem ég gæti helzt, og vekj-
andi til þess að afla þeim langlífis og gengis. Þetta varð mér og
þoli mínu helzt til hörð raun. Ég boðaði einn slægjufundinn í
fyrra haust, naut góðrar liðveizlu yngri manna og glaðlyndis
þeirra með óvenjulegri nægjusemi. Gömlu félagana sá ég fáa, og
ekki vildu þeir fylla flokk minn með sönnum áhuga, sem þar voru.
Slægjufundir eru samt búnir að ná festu meðal yngri manna —
þ.á.m. nokkuð margra búenda. Þeim er borgið; héðan af deyja þeir
ekki; sofa eins og í haust en vakna svo til lífs og staðfestu bráð-
lega, fjölbreyttari og betri en áður. Iíugsjón minni, — svo smá
og takmörkuð sem hún er — er ekki bani búinn. Því get ég unað,
þótt öðruvísi hefði dreymt, og þeim siægjufundum óska ég tírs og
tíma — fyrr og síðar, — sem ég veit að skulu koma.
Ég boða ekki einn slægjufund oftar, því að „ýmsar verða, ef
margar fer“ þær ferðirnar. Ef heilsa mín og annir leyfa, mun ég
sækja þá, vona góðs og ieggja heldur lið en ólið til þeirra. Slægju-
fundina eiga auðvitað bændur og húsfreyjur að boða og veita það,
sem veitt verður. Allir eiga að auka gleðina og vera sem beztir
skemmtimenn líkt og Halli. Einn kann þetta og annar hitt, sam-
huginn og gleðina og fjörið, þetta er allt bráðnauðsynlegt, til þess
að þeir lánist og lifi lengi í sveitinni —. Þessir fundir eiga að
mínu áliti að vera á hverju haus' i eða nærri því. Allir góðir liðs-
menn frá liðnu sumri hafa unnið fyrir einum eldhúsdegi, svo sem
Jón sagði Tómasson. Hinir, liðleskjurnar, eru svo fáir og ég sé
ekki mikið eftir því, þó að þeir roðni og fái ýmsa liti við ræðurnar.
Enginn hefur að mun orðið snauðari að fé við slægjufundina, og
hvet ég heldur engan til þess að gera úr þeim dýrðlegar veizlur.
Þeim, sem hafa stutt iiðna slægjufundi þakka ég fyrir góða lið-
veizlu. Hverflyndi og duttlunga þarf aldrei að þakka.27)
Af þessu virðist nokkuð ljóst, að Þorgils hafi byrjað að reka áróð-
ur fyrir þessari hugmynd sinni milli 1880—90, en hún ekki komist
í framkvæmd fyrr en fullum áratug síðar eða eftir 1897. En nú