Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1979, Side 141

ÓDÁÐAHKAUNSVEGUR HINN FORNI
145
þær hefðu verið reistar á jarðvegi. Auk þess eru melarnir í svipaðri
hæð og' framdalir Bárðardals og gróðurskilyrði því svipuð. Þegar nær
dregur Bláfjallshölum liggur leiðin um hraun, ekki úfið en nokkuð
óslétt. Hugsanlegt er, að hraun þetta hafi verið gróið að einhverju
leyti, því eins og hér er umhorfs í dag, hefði verið mun eðlilegra að
fara milli hrauns og hlíðar austur og norður með Bláfjallshölum.
Líklegt er, að fyrrum hafi gróður á Heilagsdal teygt sig mun
sunnar eða allt suður undir þann stað, er vörðurnar koma upp að
Bláfjallshölum. Ýmislegt bendir hins vegar til þess, að frá þeim og
allt austur fyrir Fjallagjá hafi landið verið gróðurlaust með öllu,
a.m.k. frá landnámstíð. Það hækkar mjög ört frá Bláfjallshölum eða
frá um 600 m og upp í 800 m í háskarðinu milli dyngjanna, Þaðan
lækkar það aftur og er komið í um 500 m við Veggjafell. Bæði hæð
landsins og úrkomuleysið benda til lélegra gróðurskilyrða, en vörð-
urnar sjálfar gefa einnig vísbendingu. Þær liggja um mishæðalítið
land, stult er á milli þeirra og margar eru mjög ómerkilegar. Ef
þetta svæði hefði verið gróið, er ólíklegt að mishæðirnar hefðu staðið
upp úr, og því hefði orðið að byggja vörðurnar á grónu landi. Öll
verksummerki um tilvist þeirra hefðu því horfið, þegar land blés upp.
Á melunum austur af Fjallagjá og að Ferjufjalli við Jökulsá bera
vörðurnar vitni um að holtin hafi a.m.k. verið gróðurlaus. Aftur á
móti er sennilegt að gróður hafi prýtt landið meðfram Grafarlandaá
mun meira en nú á tímum.
Við skulum að lokum líta yfir svæðið í heild og hugsa okkur biskup
og fylgdarlið hans, þar sem það vaknar árla morguns í Kiðagili og
er að ieggja af stað áleiðis til Möðrudals. Fylgdarmaður þeirra yfir
hraunið er mættur og allt er til reiðu. Þeir ríða niður með Skjálf-
andafljóti og yfir það, líklega á Krókdal. Þaðan er stefnan tekin á
Breiðdal og yfir Suðurárhraun, sem enn er gróið. Dagur er að
kvöldi, þegar komið er í Suðurái’botna og þeir eiga rólega nótt í
sæluhúsinu við Suðurá. Næsti áfangi er stuttur og greiðfær. Þeir
þurfa að komast á Heilagsdal fyrir kvöldið En það er eins gott að
vera tímanlega þar, því komandi dagur er sá lengsti og erfiðasti í
allri ferðinni til Austurlands. Það er því vaknað snemma á Heilags-
dal. Gefa þarf hestum fóður, og birgja sig upp með drykkjarvatn, því
á hvorugt er að treysta fyrr en seint að kveldi. Stefnt er á skarðið
milli dyngjanna og haldið sem leið liggur um einstigin á jarðföllunum
þremur. Allt gengur vel, og þegar komið er austur yfir Fjallagjá er
sprett úr spori. Við Fremstafell þarf að taka nokkum krók, því upp-
blástur hefur herjað hér að undanförnu, og í stað þess að stefna á
10