Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1979, Page 146

150
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
óttum djásnum gulum; tvö þeirra sjást, annað yfir enni og hitt yfir
vanga, þannig að ætla má að þau séu hugsuð þrjú eða fjegur alls.
Slíku skarbandi er lýst í Njálu, þar sem segir frá skilnaði Gunnars
Hámundarsonar og Haralds konungs Gormssonar:
Konungr gaf honum tignarklæði sín ok glófa gullfjallaða ok skar-
band, ok gullknútar á, ok hatt gerzkan.1
Konungur heldur um meðalkafla á blágráu sverði og réttir það um
hné sér og yfir hné sessunautar síns, en sá heldur þvert um brandinn.
Yfir öxlum sér taka þeir báðir á hvítum hlut ferhyrndum, æði-stór-
um, og til beggja hliða út frá efri hornum þessa ferhyrnings eru dreg-
in strik sem kynnu að eiga að vera bönd, fest í þessi tvö horn.
Þar sem þessi sögustafur er við upphaf Hákonar sögu og er eini
sögustafurinn í þeim hluta Flateyjarbókar, er augljóst að konungur-
inn á að vera Hákon gamli. En hver er sessunautur hans?
Halldór Hermannsson taldi að Hákon konungur væri liér með syni
sínum og arftaka,2 3 þ.e.a.s. Magnúsi lagabæti, og það álit hefur
Sigurður Líndal fallist á.8
Á þessari skoðun eru þeir meinbugir, að myndin getur ekki sýnt
neinn atburð í viðskiptum þeirra feðga, sem Hákonar saga greinir
frá, og þar sem Hákon konungur lét krýna Magnús son sinn nokkrum
árum áður en hann féll frá, mætti ætla að Magnús hefði verið hafður
með kórónu á mynd sem ætti að sýna þá feðga báða.
Allar líkur benda á hinn bóginn til að myndin sé af konungi og
hertoga, en þeirri athöfn er konungur gerir hertoga er svo lýst í Hirð-
skrá:
Hér segir hversu hertoga skal gjöra.
Nú ef konungur gjörir hertoga innan lands með beztu manna
ráði, þann þó er með réttum erfðum er til þess kominn eptir lögum
ok af réttri konunganna ættinni kominn, þá skal sá háttr á vera
sem liér fylgir, ef til þarf at taka: Þann tíma sem konungr
II Brennu-Njáls sagcu, ed. Einar Ól. Sveinsson (íslenzk fornrit XII, Ev. 1954),
82—83. — Sbr. Hjalmar Falk, Altwestnordisclie Kleiderkunde (Videnskaps-
selskapets Skrifter. II. Hist.-filos. Klasse. 1918. No. 3, Kria 1919), 112 og 115.
2 Icelandic Illuminated Manuscripts (Corpus Codicum Islandicorum Medii Aevi
VII, Kh. 1935), 31, sbr. mynd 47c.
3 Saga Islands III :(Rv. 1978), 27 (í myndatexta).