Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Síða 171

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Síða 171
ÁRSSKÝRSLA 1992 175 Húsverndardeild Júlíana Gottskálksdóttir listfræðingur lét af störfum sem deildarstjóri húsverndardeildar 1. október. Guðmundur Luther Hafsteinsson arkitekt var ráðinn í hennar stað frá og með 1. janúar 1993. Frá sama tíma var skrifstofa deildarinnar flutt í hús Þjóðminjasafns Islands. Meginverkefni húsverndardeildar felst í eftirliti og viðhaldi gamalla húsa í eigu eða um- sjón Þjóðminjasafnsins. I húsasafninu, sem svo er nefnt, eru tæplega 40 hús víðsvegar um landið. Árið 1930 tók Þjóðminjasafnið að sér varðveislu húss í fyrsta sinn með friðlýsingu bænhússins á Núpsstað. Síðan hefur húsunum fjölgað jafnt og þétt og meðal þeirra eru nú nokkrir torfbæir og flestar þær torfkirkjur, sem enn eru uppi standandi auk ýmissa annarra húsa sem talin eru hafa mikið menningarsögulegt gildi og hefðu glatast ef safnið hefði ekki tekið þau upp á arma sína. Mikil vinna er fólgin í viðhaldi húsanna, sem flest eru gerð úr erfiðum byggingarefnum. Húsunum er haldið við sem safngripum eftir því sem aðstæður leyfa. Beitt er sömu bygging- araðferðum og sömu byggingarefnum og einkennt hafa viðkomandi húsagerð frá upphafi og þannig reynt að tryggja menningarsögulegt gildi húsanna. Víða eru það heimamenn í héraði sem annast viðhaldið, ýmist smiðir eða aðrir iðnaðar- menn sem fengið hafa þjálfun i slíku viðhaldi eða hleðslumenn sem lært hafa gamlar hleðslu- aðferðir. Oft er gripið til þess ráðs að senda þá menn sem mikla reynslu hafa í viðgerðavinnu milli landshluta þar sem þeir fá sér til aðstoðar heimamenn sem læra af þeim. Fjárveitingar til viðhalds húsasafninu hafa fram til þessa verið of litlar til þess að hægt sé að halda ásigkomulagi húsanna í horfinu, hvað þá að gera það viðunandi. Árið 1992 var gert ráð fyrir 10,3 milljónum króna til viðhalds og reksturs allra húsa í safn- inu. Framkvæmdir ársins 1991 fóru fram úr fjárveitingum og að þeirri upphæð frádreginni voru um sjö milljónir til ráðstöfunar til viðhalds árið 1992. Vegna þess hve illa var fyrir húsasafninu komið ákvað húsafriðunarnefnd ríkisins að veita tæplega 24 milljóna króna fjárstyrk úr húsafriðunarsjóði til viðgerðar og endurbóta á einstökum húsum í safninu. I desember féllst fjárlaganefnd Alþingis á tillögu Guðmundar Magnússonar, þjóðminjavarðar, að 10 milljónir kr. af 100 milljóna kr. fyrirhuguðu fé til end- urbóta á húsi Þjóðminjasafns rynni til húsasafnsins. Hækkaði framlag til verndunar gömlu húsanna við það úr 10,4 milljónum í 20,4 milljónir í fjárlögum ársins 1993. Á árinu 1992 var með góðum árangri leitað eftir víðtækari þátttöku en áður í kostnaði við einstök hús í húsasafninu. Héraðsnefnd S-Þingeyinga veitti 500 þúsund krónur til Grenjaðar- staðarbæjarins og Héraðsnefnd N-Þingeyinga og sóknarnefnd Sauðanesssóknar veittu sam- tals um 1,4 milljónum króna til viðgerðar prestsbústaðarins á Sauðanesi. Alls voru því til ráðstöfunar um 32,5 milljónir til endurbóta á húsasafninu. Helstu verkefni sem unnið hefur verið að árið 1992 eru þessi: Stnðarkirkja á Reykjanesi í Barðastrandarsýslu. Timburkirkja reist árið 1864 af Daníel Hjaltasyni. Seinast var gert við kirkjuna árið 1964, en nú er svo komið að þörf er á viðgerð á ný. Sumarið 1992 var hafist handa þótt í smáum stíl væri. Hurð og gluggar voru teknir úr kirkjunni og færð á verkstæði til viðgerðar. Stefnt er að viðgerð á undirstöðum og veggja- klæðningu sumarið 1993. Hjallur í Vatnsfirði við Isafjarðardjúp. Steinhlaðinn hjallur, reistur um 1880. Hjallur þessi er mjög sérstakur að gerð og er eini hjallurinn sem Þjóðminjasafnið hefur tekið til varðveislu. Gert var við hjallinn fyrir allmörgum árum, en viðgerðinni var ekki að fullu lokið. Sumarið 1992 var austurveggur hjallsins endurhlaðinn frá grunni og torfþekjan endurnýjuð. Einnig var gert við timburþil á göflunum. Viktoríuhús í Vigur. Viktoríuhús var reist um 1860. Sumarliði Sumarliðason gullsmiður reisti húsið fyrir Mörtu konu sína, sem miklar sögur fara af, en Viktoría sú sem húsið er nú kennt við átti þar heima um aldamótin. Húsið hefur verið eign bændanna í Vigur og hefur aðeins verið notað sem geymsla hin síðari ár. Húsið er mjög merkileg byggingarlist, einstakt
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.