Alþýðublaðið - 24.12.1962, Blaðsíða 39

Alþýðublaðið - 24.12.1962, Blaðsíða 39
Jóhann Hjaltason, kennari, skrásetti Á messudegi hins blessaöa Þorláks biskups, þ. e. 23. des., árið 1920, lásu Heykvíkingar fréttagrein í Morgunblaðinu, er svo hljóðaði: „Þann 17. þ. m. hrapaði pósturinn, sem íer miili ísafjarðar og Hesteyrar í fjalls- lilíð skammt frá Grunnavík. Þetta hörmu- lega slys atvikaðist þannig: Pósturinn, Sumariiði Brandsson að nafni, var á ferð milli Hesteyrar og Isafjarðar, ásamt ein- um samfyigdarmanni. Hvarf Sumarliði mjög skyndilega. Samfylgdarmaður hans, sem var ókunnugur þar um slóðir, hélt að hann hefði hrapað ofan í gil, og kallaði, en það varð árangurslaust — enginn svar- aði. Nii hélt maðurinn áfram ferð sinni til næsta bæjar um kvöldið. Næsta dag fóru alls 13 menn að leita Sumarliða. Þegar 4 af leitarmönnum höfðu gengið meðfram ströndinni; fundu þeir lík Sumarliða ásamt hesti bans, er hafði sprungið. Hnakkur, sem pósturinn var spenntur við, hafði slitnað frá hestinum, og voru menn ekki búnir að finna hann, þegar síð- ast fréttist. Skömmu eftir að þessir 4 af leitarmönnum höfðu fundið lík Sumar- liða, tók snjóflóð þá alla, og drukknuðu 3 þeirra, en fjórði maðurinn komst lífs af vegna þess, að hann kunni að synda. Menn þeir er drukknuðu hétu: Bjarni Bjarna- son, Pétur Pétursson, báðir ungir og ein- hleypir, og Guðmundur Jósefsson, aldrað- ur fjölskyldumaður. Eigi sáu hinir leitar- mennirnir sér fært að halda áfram leit- inni, sökum snjóflóðahættu, og tóku því bát og fóru sjóleiðis fyrir snjóflóðasvæð- ið. Um verðmæti póstsins er ekki hægt að segja enn, en sennilegt er að hann hafi ekki verið mjög mikils virði.“ Þætta var fréttagrein Morgunblaðsins, sem nú er meira en 40 ára gömul. Hún er sannleikanum samkvæm í öllum aðalat- riðum, en smávegis ónákvæmni gætir i sumu því, er minna varðar, enda er það sem mælt er, að seint er um langan veg að spyrja tíðinda. T. d. er slyssstaðurinn ekki' skammt frá Grunnavík, heldur er hann yzt á Snæfjallaströnd, og er Snæ- fjallaheiði þar á milli. Þá liggur beinast við að taka frétt blaðsins á þá lund, að þeir, sem leituðu að líki Sumarliða, hafi haft bát meðferðis, en svo er ekki. Aftur á móti mun hafa verið farið á báti seinna þann sama dag, að svipast um eftir lik- um þeirra, er fórust í snjóflóðinu. Þá munu leitarmenn hafa verið 18 saman, og skipt sér í tvo hópa á leitarsvæðinu, 5 og 13 í hvorn stað, en ekki 13 alls, eins og í fréttinni segir. Guðmundur Jósefsson frá Sandeyri, var 49 ára að aldri, ókvæntur, en átti fyrir barni að sjá. Um hina tvo, sem fórust í snjóflóðinu er það að segja, að annar þeirra var þrítugur að aldri og einkasonur foreldra sinná, en hinn var uni fertugt. Samfylgdarmaður Sumarliða pósts, Brandssonar, á hans hinztu göngu, er enn á lífi, sjötugur að aldri. Það er Jón tré- smíðameistari, Kristjánsson, aettaður úr Aðalvík vestur, nú búsettur i Reykjavík. Það, sem hér segir frá láti Sumarliða og aðdraganda þess, hef ég skráð eftir frá- sögn Jóns, sem.enn geymir þann atburð í fersku minni. Aður en hefur þá frásögu vil ég þó, til íyllri skilnings á því, sem gerðist, fara nokkrum orðum um Sumarliða Brands- son og póstleið hans. Sumarliði var, að kunnugra manna vitni, ættaður úr Reykhólasveit við Breiða fjörð, og að líkindum bróðursonur Sum- arliða gullsmiðs, Sumarliðasonar. er fyrr- um bjó í Æðey, en flutti þaðan til Vest- urheims árið 1884. Nafnkunnur maður á sinni tíð um Vestfjörðu, og þó víðar væri ieitað. Árið 1920, þegar atburður sá gerðist, sem hér verður frá sagt, var Sumarliði Brandsson búsettur við Berjadalsá á Snæ- f jallaströnd, í svonefndu Samúelshúsi. Á þeim árum var töluverð byggð þurrabúð- armanna í landi Snæfjalla, milli Berja- dalsár og Gullhúsár. Var þar nokkur út- gerð árabáta og verstaða haust og vor. Munu íbúar Ytri-Strandarinnar, að Skarði meðtöldu, þá hafa verið nær 80 manns. Rúmum áratug áður var þar þó mun mann fleira eða allmikið á annað hundrað manns. Vorið 1904 gekk skæður mislingafar- aldur umhverfis Djúpið. Var þá sett sam- göngubann milli héraða, sem stóð á sum- ar fram. Mælt er, að þetta vor hafi Sum- arliði verið við sjóróðra vestra, en aðrir teija að hann hafi verið þar á ferðalagi, er sóttkvíað var vegna mislinganna. Komst hann þá eigi heim í þann tíma, sem hann ætlaði, vegna samgöngubannsins. Hvað r-em rétt kann að vera í þessu efni, þá er hitt víst, að Sumarliði ílengdist við Djúp- ið eftir þetta. Hin fyrstu ár sín þar, var hann vinnumaður í Æðey, hjá Guðmundi bónda, Rósinkarssyni, og síðar hjá ekkju nans, Guðrúnu Jónsdóttur, eftir að Guð- mundur bóndi andaðist, vorið 1900. Sum- arliða er svo lýst, að hann var með hærri mönnum á vöxt og þrekinn, hraustur í bezta lagi og öruggur til alls áræðis. Hann var lagvirkur og lagtækur, og fékkst við smíðar og byggingar fyrir aðra, til atvinnu sér. En sögn er það gegns manns, er glöggt mátti vita, að hvorki Jiafi hann haft til að bera greind né list- hneigð Sumarliða gullsmiðs, enda var hann afburðamaður að hvorutveggja. Vorið 1908 flyzt Sumarliði frá Æðey og sezt að á Ytri-Ströndinni. Hann var mað- ur einhleypur og þá á bezta aldri, fæddur 6. nóv. 1883. Sumarliði átti hest jarpan að lit, er hann nefndi Sörla. Hann hafði ást mikla á hestinum og gerði til hans vel, var og klárinn úlfaldagripur. Þann hest liafði hann fengið ungan, hjá húsmóður sinni, Guðrúnu í Æðey. Árabát lítinn eða skektu átti hann einnig, og mun hafa not- r.ð hann til sjóróðra, er svo bar undir og helzt var'fangs von. Þá er frá þvl að segja, að á þessum ár- um var póstferðum um ísafjarðardjúp þannig hagað, að landpóstur gekk frá Hjarðarholti í Dölum, um Þorskafjarðar- heiði til Arngerðareyrar, en sjóveg þaðan til ísafjarðar Póstferðir þessar voru 15 á ári. Frá árinu 1895 til 1919 hafði hinn kunni Vestfjarðapóstur Jóhannes Þórðar- son, ferðir þessar á hendi. Eftir það var póstleið þessari gjörbreytt, og lá hún þá frá Stað í Hrútafirði norður um Stranda- sýslu til Hólmavíkur, og þaðan vestur Steingrímsfjarðarheiði til Arngerðareyrar, sem þá var endastöð landpóstsins. Póst- bátur, er gekk um Djúpið, til fólks og vöru flutninga jafnframt, tók svo póstflutning- inn áfram til ísafjarðar. Á fyrstu árum Jó- hannesar í póststarfinu og nokkuð fram yfir aldamót, var sjóleiðin út Djúpið, frá Arngerðareyri til ísafjarðar, farin á ára- bát, sem pósturinn varð að taka á leigu, ásamt fylgdarmanni eða mönnum. Réði veðurfar því, hvort þeir þurftu að fara einn cða fleiri. Þá er vélbátar komu til sögunnar breyttist þetta. Efir komu aðalpóstsins að sunnan, gengu svo aukapóstar frá ísafrði til ann- ara byggðarlaga í grennd, bæði vestur og norður. Ein þessara aukapóstleiða lá um Snæf jallaströnd og Jökulfirði, með enda- stöð á Hesteyri. Þaðan gengu svo enn aukapóstar innan sveitar, norður til Sæ- bó'ls og Látra í Aðalvík og Hafnar S Hornvík. Póstferðirnar norður til Jökulfjarða og Hesteyrar voru yfirleitt farnar af mönnum búsettum á ísafirði, unz Sumarliði Branda son tók við þeim, sennilega síðari hluta árs 1919. Aður en Sumarliði tók við ferð - unum, höfðu þær um nokkurt skeið verið farnar af Guðjóni Jónssyni á Isafirði. Guð-> jón hafði fyrr verið næturvörður í ísa- fjarðarbæ, og var því enn almennt kall- aður „vaktari“, þó að fyrir löngu værl hann hættur því starfi. Nokkru áður en. Guðjón hætti póstferðununr dreymdi hann draum þann, er honum fannst boða sér íeigð í sambandi við póststarfið. Draum- ur þessi hafði þau áhrif á Guðjón og þó einkum á konu hans, að eigi löngu síðar sagði hann upp starfinu. Meðan það var í undirbúningi, að Sum- arliði tæki við póstferðunum norður af Guðjóni, sagði Guðjón honum draum sinn, er hann taldi feigðarboða í sam- bandi við póstférðirnar. Latti hann Sumar- liða fremur en hvatti að taka þær að sér. En hinn kvað draum þann engu gegna. og myndi hánn eigi hvika frá ætlun sinni vegna hans. Tekur svo Sumarliði vi8 ferðum þessum, síðla sumars eða haustiH 1919, eins og fyrr er sagt. Leysti hann þær Framhald á bls. 43 >f/r : : í Líttu í fimm sekundur á meðfylgjandi stafaferninga. Hvaða stafir af þeim, sem taldir eru hér á eftir eru ráðandi í hverjum femingi fyrir || sig: E, X, O, U. Þetta próf er notað af sálfræðingum til þess að kom- ast að því, hve menn eru fljótir að taka ákvarðanir. 1 3 OUXOEOUXXO OEEOUUXOXU XOEUOOOUEE OUXOUXOXEO OUOEEXOOQE XXUOUEUEUU XUEUUUXOUX UE.UU OUXXUO EEUXOUEEUO UEUOUOUUOU 2 4 UOUXUOXUEU XEUUUEUOUE UOUUÖUUXUU XUOEUXOUEU UXUOEUXUEU OEXUOOEXEU XOUOOEOUOO OUOOXOEEOE UOXEOOXOXO OUOXUUEOUO í ferningunum 1 og 4 er O ráðandi. í ferningunum 2 og 3 ráðandi. er U JÓLABÓK ALÞXBVBLABSXSa 1963
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.