Lögrétta - 01.07.1932, Blaðsíða 6

299
LÖGRJETTA
300
sóknarstofunni í Cambridge. Tveir menn,
Mr. Blackett og Mr. Occhialini hafa smíð-
að sjer áhald, sem á sjálfvirkan hátt tekur
ljósmyndir af geimgeislunum, eða áhrifum
þeirra. Með þessu áhaldi hefur náðst furðu-
legur árangur, segja fróðir menn, umfram
það, sem hægt var með hinum eldri mynda-
aðferðum. Menn vænta þess að þessi nýja
aðferð muni mjög flýta fyrir rannsóknunum
og bæta þær.
Það er, sem sagt, ennþá mikið á huldu
hvernig geimgeislanir eru, það er meira að
segja ekki talið öldungis víst, að þeir sjeu
í raun og veru „geim“geislar, þ. e. a. s.
komnir úr geimnum fyrir utan gufuhvolf-
ið. Millikan álítur að þeir sjeu bylgjur,
sveiflur, sem myndist við það að atóm
breytist úr einni mynd í aðra einhvers-
staðar úti í geimnum. Dauvillier álítur, að
þeir stafi frá hvítu sólblettunum, eins og
rakið er hjer á undan. Hess álítur að ein-
ungis 1/2 af hundraði af geimgeislunum
stafi frá sólinni, hitt frá yfirborði annara
himinhnatta. Aðrir álíta að geislamir
myndist í geimnum ekki langt frá sólinni,
en ekki í henni sjálfri og Nodon álítur, að
þeir stafi að sumu leyti frá sólinni og að
sumu leyti úr geimnum.
Hinn frægi eðlisfræðingur Heisenberg á-
lltur að geimgeislarnir, eða að minsta kosti
ýms einkenni þeirra, sem hann hefur at-
hugað, sjeu elektrón, sem fari með um
1000 miljón volta spennu og sumar rann-
sóknir Blacketts þykja einnig geta bent í
sömu átt, en óvíst er þetta talið, eins og
menn geta ekki ávalt greint með vissu milli
þess, hvað eru geimgeislarnir sjálfir og
hvað áhrif þeirra, eins og athuganir
Skobelzyn’ sýna. Piccard prófessor fæst einn-
ig við rannsóknir geimgeislanna og það var
aðallega vegna þeirra rannsókna, að hann
fór í annað sinn í flugbelg upp í háloftin og
komst hærra, en nokkur maður annar hefur
komist.
Menn hafa gert sjer ýmsar æfintýraleg-
ar hugmyndir um eðli þessara geimgeisla
og áhrif þeirra á líf mannanna, talið að það
væri að ýmsu leyti háð áhrifum þeirra. Ef
til vill leiða rannsóknir næstu ára það í
ljós hvað hæft er í þessu.
‘Ótvarpíð
Þess munu ekki vera mörg dæmi, að nýj-
ung á sviði vísindalegra uppgötvana hafi
náð eins skjótri og almennri útbreiðslu og
útvarpið. Útvarp er nú raunverulega orðið
einhver besta og vinsælasta fræðslustofnun
og skemtun um leið í svo að segja öllum
menningarlöndum. Samt er skipulagsbundin
útvarpsstarfsemi svo ung, að t. d. enska
útvarpið, að ýmsu leyti besta útvarp í
heimi, er ekki nema tíu ára, en hjá því
eru nú þegar um fimm miljónir viðtækja í
notkun, eða með öðrum orðum, 20 til 25
miljónir manna hlusta daglega á útvarp í
Bretlandi. Síðast þegar skýrslur komu frá
alþjóða útvarpssambandinu voru útvarps-
notendur hlutfallslega flestir í Danmörku,
119,5 af hverju þúsundi íbúa, næstflestir
í Svíþjóð (78,99) og þá í Bretlandi (77,5),
þá í Austurríki, Þýskalandi, Ungverjalandi,
Noregi o. s. frv. ísland var þá tíunda Ev-
rópulandið í röðinni að viðtækjafjölda nærri
26 viðtæki á hverja 1000 íbúa, en síðan
hefur viðtækjum fjölgað hjer talsvert, svo
að nú munu vera um 20 þúsundir útvarps-
hlustendur hjer á landi (ca. 4500 viðtæki).
Áhugann á útvarpinu úti um heim má
nokkuð marka á tveimur útvarpssýningum,
sem í sumar voru haldnar í London og í
Berlín. Þar voru sýnd margskonar útvarps-
ta'ki og helstu nýungar á sviði viðtækja-
framleiðslunnar. Svo að segja á hverju ári
koma nú fram einhverjar merkar nýjungar,
einhverjar endurbætur á tækjum og aðferð-
um. Eftirspurnin eftir viðtækjum í Eng-
landi og Þýskalandi vex afarört og kröfur
almennings til betri og betri tækja fara
einnig vaxandi, og eftir því sem útvarpið
útbreiðist meira vex líka þörfin á því, að
hafa tækin sem ódýrust. Það hefur tekist
ótrúlega vel að sameina aukin gæði og
lækkað verð viðtækjanna og sáust þess
glögg merki á ensku útvarpssýningunni.
Þar voru sýnd allgóð tæki sem kostuðu
ekki nema tæp 5 pund og margar aðrar
gerðir, sem kostuðu upp undir 150 pund
eða um hálft fjórða þúsund krónur. Meðal
tækja, sem vöktu sjerstaka athygli sjer-