Lögrétta - 01.07.1932, Blaðsíða 71

429
LÖGRJETTA
fram gegn þessari hugmynd sinni, og svar-
ar þeim.
Það er víst enginn efi á því, að þetta al-
ríkisfyrirkomulag gæti orðið miklu affara-
sælla fyrir heiminn en það fyrirkomulag al-
þjóðamála, sem nú á sjer stað. En hitt er
efamál, hve auðvelt mundi reynast að koma
því á nú fyrst um sinn, og líklegast, að
langir tímar líði enn áður menn geti orðið
samtaka um svo víðtækar breytingar, þótt
vel megi vera, að þetta fyrirkomulag, eða
annað því líkt, eigi fyrír sjer að sigra hjer
á jarðríki einhverntíma áður en öllu lýkur.
Draumurinn um þúsund ára friðarríkið er
gamall og getur enn rætst, þótt útlitið sjö
skuggalegt nú sem stendur. En hugsjónirn-
ar í þessari bók um betra fyrirkomulag
mannfjelagsmálanna en nú á sjer stað, eru
fagrar og góðar, og enginn getur haft ann-
að en gott af að kynna sjer þær og lesa
bókina. Þar er mikil víðsýni og mikil rjett-
lætistilfinning, og mannfjelagsbygging sú,
sem höf. hugsar sjer, er reist á strangsið-
ferðilegum grundvelli. Vel má það vera, að
höf. fái ekki marga til þess að fallast á, að
hugmyndir hans geti verið framkvæmanleg-
ar í fyrirsjáanlegri framtíð. En enginn
skyldi samt sem áður áfella hann fyrir
það, að hann setur þær fram. Bókin getur
átt sitt erindi til manna eins fyrir því.
Nokkrir Reykvíkingar hafa gefið út bæk-
ling (64 bls.), sem nefnist: Endurminningar
um Björnstjerne Björnson, og kemur ritið
út til minningar um 100 ára afmæli hans,
sem er 8. des. í haust. Það er samið af
norskum manni, K. Konow málara, en þýtt
af Einari Guðmundssyni kennara. Fylgja
því myndir af Bjömson, bæði ungum og á
rosknum aldri, og af bústað hans Aulestad.
Ilöfundurinn er sonur sóknarprests Bjöm-
sons í Gautsdal í Guðbrandsdölum og var
á æskuárunum nákunnugur á heimili hans.
Lýsir hann heimilislífinu á Aulestad og af~
stöðu Björnsons til sveitunga sinna og ná-
granna, og eru þar í ýms atriði, sem eru
góð aukning við eldri sagnir um skáldið
og þjóðskörunginn. Síðar kynntist höf. hon-
um erlendis, á efri árum, bæði í Þýskalandi,
Frakklandi og Ítalíu, og lýsir honum þar.
430
Ilann endar frásögn sína með þessum orð-
um: „Björnson er besti maður, sem jeg hef
þekt“. — Bæklingurinn er vel gefinn út og
þýðingin góð.
Annað minningarrit um Bj örnsonsafmælið
á að koma út hjá Guðmundi Gamalíelssyni
undir umsjón Hallgríms Hallgrímssonar
bókavarðar. Eiga þar að koma þýðingar
þær, sem til eru af kvæðum Björnsons á
íslensku, þýðing Jóns Ólafssonar á Sigrúnu
á Sunnuhvoli og ritgerð um Björnson, eða
æfisaga hans.
„Bárujám“ heitir smásögusafn (145 bls.),
sem út kom í haust, eftir Sigurð B. Grön-
dal. I því eru 9 sögur, skrifaðar á árunum
1928—1932. Höf. gaf fyrir nokkrum árum
út kvæðasafnið „Glettur“ og er ýmislegt í
því, sem bendir á góða hæfil^ika. Höf. var
þá, og er enn, ungur maður. En sögurnar
eru betri en kvæðin, enda höf. nu proskaðri
en hann var, þegar þau komu út. Þær eru
vel skrifaðar og höf. tekst víða að draga
upp með fáum dráttum myndir, sem festast
í minni. Flestar eru sögurnar úr daglega
lífinu í Reykjavík. Sú fyrsta er lengst, og
er þar brugðið upp myndum frá deilum
verkamanna og vinnuveitenda. Önnur er um
fátæk börn á götunum og þeina brask og
stríð. Svo eru sögur um ástaæfintýri og '
lýsingar á heimilislífi og götulífi í Reykja-
vík. Ein sagan gerist á flutningaskipi suður
í höfum. Höf. segir í formála, að sumar af
sögunum sjeu hugsaðar sem lengri sögur,
en tímaskortur hafi ráðið því, að hann hafi
bundið sig við smásagnaformið. En bókin er
vel læsileg. Hún er gefin út af „Bókaútgáfu
Gunnars og Sigurðar“.
Frá Vesturheimi er nýkomin hingað bók,
sem vafalaust fær marga lesendur hjer
heima. Það eru Endurminningar Friðriks
Guðmundssonar fyrrum bónda í Syðralóni
á Langanesi, bróður þeirra sjera Jóns heit-
ins á Norðfirði og Björns Guðmundssonar
kaupmanns hjer í bænum. Æfisagan er
sjerprentun úr „Heimskringlu“, hefur ver-
ið að koma þar út í nokkur missiri og er
orðin löng, 320 bls. í stóru broti, og er
þetta þó aðeins 1. hefti, og frásögnin er þar