Verkamaðurinn


Verkamaðurinn - 24.11.1968, Blaðsíða 11

Verkamaðurinn - 24.11.1968, Blaðsíða 11
FLETT BLOÐUM — sett upp þvert yfir síðuna stór- um stöfum, eins og vænta hefði mátt. Hún var á 2. síðunni, en hét Vopnahlé, og þar segir: „Nýjar fregnir herma, að alls- herjar vopnahlé sé komið á.“ „Þessi jrétt hefur víðtcekari gleðiboðskap að fœra en mönn- um er Ijóst í fyrstu. Hún er ekki einungis boðberi hins vœntan- lega friðar, stjarnan, er boðar komu hins langþreyða dags. Um langa stund hafa öndvegis- þjóðir heimsins borizt á bana- spjótum, blindaðar af drápgirni og valdafýsn.“ Það var ýmislegt fleira, sem lá á hjarta ritstjórans. Það voru blikur á lofti. „Spánska veikin rasar í Reykjavík og á Isafirði, einnig er hún komin til Siglu- fjarðar. Sunnanpóstur Uggur veikur á Stað í Hrútafirði. Vést- anpóstur var afgreiddur úti. Ráðstafanir gerðar til að hefta útbreiðslu veikinnar. Skipaferð- ir stöðvaðar, þar til 14 dögum eftir að skipverjar allir eru orðn ir heilbrigðir. Allra bragða verð ur neytt að verja bœinn hér, og sýsluna.“ Það eru smáfréttir líka í fyrsta blaðinu. Samtýningur: „Síðasti bœjarstjórnarfundur ákvað að byrja skyldi á undir- búningi flóðgarðsins við Glerá strax og verkamenn œsktu dýr- tíðarvinnu. Þeir, sem atvinnu- lausir eru, œttu að gefa sig sem allra fyrst fram við dýrtíðar- nefndina.“ Það var verið að koma af stað atvinnubótavinn- unni. Hún hét hérna dýrtíðar- vinna. Það var mikil dýrtíð 1918. Kannski ráunverulega meiri dýrtíð en nú. Það er rætt líka um dýrtíðar- vinnuna á 2. síðu fyrsta blaðs- ins. Það er verið að reyna að gera sér grein fyrir því, hvernig sé hægt að samrýma það tvennt, að verkamaðurinn hafi vinnu og lifibrauð í vetur, og að fram- tíðinni verði eitthvert gagn af því verki, sem hann vinnur. Og það segir: „Nú sem stendur er unnið að verkamannauppfyll- ingunni“. Eg get ekki svarað því, hvaða verk þetta var. „Flóð garðinn við Glerá þarf að und- irbúa í vetur, taka upp grjót á eyrunum, hlaða því upp í hrúg- ur og aka því svo á staðinn, þeg- ar ísar eru komnir á eyrarnar. Grjót gæti bœrinn látið taka upp í stórum stíl, því á nœstu ár- um þarf mikið á þeirri vöru að halda, t. d. til aðgerða á vegum bœjarins, sem eru engu betri en það sem lakast gerist í smákaup- túnum kringum land, og svo til bygginga, er bœrinn hlýtur að koma upp strax og útlent bygg- ingaefni fellur í verði. Má þar nefna bókhlöðu, aðgerð og stækkun á sjúkrahúsinu eða bygging nýs sjúkrahúss. Kirkja verður byggð hér á nœstu ár- um, þó að bœjarstjórnin finndi ekki stað fyrir hana um daginn. Bókasafnið, eins og það hefur verið haft og á þeim stað, sem það er nú, svarar alls ekki til- gangi sínum. Þá er barnaskól- inn í lélegasta lagi, þyrfti að byggja annan nýjan og breyta þeim gamla í íbúðir, og svo mœtti lengi telja.“ Já, það stóð mikið til. Dýrtíðin. í 2. tölublaðinu er rætt um vetrarvinnuna áfram og það er rætt um nýja kirkju, og það er sagt til athugunar fátækum mönnum: „Hámarksverð er komið á nokkrar vörur og verka menn sérlega œttu að setja vel á sig hámarksverð á hverri vöru- tegund, því eflaust veitir þeim ekki af að borga ekki alltof óþarflega mikið fyrir þœr. Kaup menn gœta hámarksverðsins ekki vel, þegar þeir eru að skipta að minnsta kosti við þá fátæku.“ Það er líka sett upp ofurlítil leiðbeining: „Til athugunar fyr- ir dýrtíðarnefndina: Eftir því sem nœst verður komizt þarf fimm manna fjölskylda sér til framfæris árlangt, gengið út frá sómasamlegu lífi, eins og hér segir: Kornvöru samkvœmt seðla skammti fyrir krónur 600, syk- ur 180, kaffi og export 60, mjólk, 2 lítra á dag á 45 aura, 328„ kjöt, ein tunna, 200 krón- ur, slátur, 30 slátur, 105 krón- ur, fisk 60 krónur, feitmeti 400 krónur, kartöflur, eina og hálfa tunnu, 63 krónur, eldivið, 200 hesta af mó á 2 krónur, 400 krónur, olíu, eitt fat, 100 krón- ur, fatnaður, eitt sett á mann, 600 krónur, húsaleiga 175 krón- ur, opinber gjöld, lœknishjálp, bœkur og blöð 100 krónur. Sam- tals krónur 3.371.00“ „Hér er gengið út frá Lands- verzlunarverði á kornvöru, kaffi og sykri. Aðrar vörur eru reikn- aðar eftir því, hvað þœr kosta nú á haustnóttum. Sumir liðir áœtlunarinnar munu vera helzt til lágir, svo sem fatnaður, eldi- viður og olía. Einnig er sleppt að áœtla fyrir því, er kaupa þarf til rúmfatnaðar og innanhúss- áhalda. Þótt verkamaður hafi stöð- uga vinnu allt árið, 10 tíma á dag og hafi 75 aura fyrir hverja klukkustund, verða árstekjur hans ekki nema liðugar tvö þús- und krónur. Hér norðan lands, þar sem veðrátta hamlar úti- vinnu mestan hluta vetrar, er ekki hægt að ganga út frá svona háum árstekjum, enda sýna tekjuskýrslur, er Verkamanna- félag Akureyrar er nýbúið að safna hér í bœ, að sárfáir verka- menn hafa náð þessu hámarki. Aftur sýna tekjuskýrslurnar. það, að margir af verkamönn- um hafa safnað skuldum síðustu ár, sumir allt að þúsund krón- um. Hvernig skyldi útkoman vera hjá kaupmönnum bœjar- ins“. En þrátt fyrir þessar slæmu niðurstöður er hugur í mönn- um. í 3. tölublaðinu er rætt um rafveituna. Akureyri er myrk. Gleráin rennur enn óbeizluð ut- an við bæinn. En Húsavík er upplýst milli fjalls og fjöru. Blaðið, sem kom út 4. desem- ber 1918 hefur enga stóra fyrir- sögn á forsíðunni. Það er rætt um nauðsyn þess að ráða bæjar- stjóra, það er rætt um varnir gegn spönsku veikinni, sagt að Sigurjón á Laxamýri sé dáinn. En á baksíðunni er lítil frétt: 1. des. 1918. „Hátíðahald í Reykjavík. 1. desember. Dagurinn haldinn há- tíðlegur hér eftir föngum. Fálk- inn skaut 21 skoti til heiðurs fánanum. Ráðherrarnir og samn inganefndarmennirnir sæmdir heiðursmerkjum. Eftir fréttarit- ara Vm. Reykjavík.“ — Það var ekki mikill atburður í aug- um Akureyringa, þó að fullveld- ið væri meðtekið í Reykjavík. Þá er farið að ræða um mannréttindin, um hina heilögu skyldu verkamannsins til þess að nýta kosningarétt sinn, um þau þrælatök, sem auðvaldið hefur haft á alþýðufólki, meðal annars með því móti að neita því um atkvæðisréttinn. Jafnvel enn í dag er skuldugu fólki ekki leyft að greiða atkvæði. Það eru líka kosningar fram- undan. Kosið um bæjarstjóra. A baksíðunni er stór auglýs- ing frá kjörstjórn Akureyrar- kaupstaðar: „A tkvœðagreið sla um bœjarstjóra á Akureyri. Bœj arstjórn Akureyrar hefur sam- þykkt að fara skuli fram at- kvœðagreiðsla kjósenda Akur- eyrarkaupstaðar um það, hvort þeir óski að sérstakur bœjar- stjóri skuli skipaður fyrir Akur- eyrarlcaupstað í stað þess að bæjarfógeti Akureyrar haldi áfram að vera bœjarstjóri. Kjör stjórn kaupstaðarins hefur ákveð ið að atkvœðagreiðsla þessi skuli fara fram í Samkomuhúsi bœjarins föstudaginn þann 20. þessa mánaðar og byrjar at- kvœðagreiðslan klukkan 12 á hádegi.“ Og svo framvegis. Það hefur verið minnzt á, að ekki sé allt í lagi með útsvars- álagninguna. Alltof margir efn- aðir menn bera ekki útsvar. Siglfirðingar hafa það öðruvísi. í samtíningi stendur: „Siglfirð- ingar eru ófeimnir við að láta sumargesti sína borga drjúgan skilding í sveitarsjóðinn. Sem dæmi skulu sett hér útsvör nokk- urra manna hér á Akureyri, sem ráku útgerð á Siglufirði í sum- ar: Ásgeir Pétursson kr. 3.500.00, Ottó Tuliiúus 1.672.00, Sjöstjarnan hf. 739.00, J. V. Hafsteen 534.00, Anton Jónsson 483.00, Ragnar Ólafsson 478.00, Lúðvík Sigurjónsson 150.00. Aftur virðast útsvör búsettra Siglfirðinga vera fremur lág.“ Kirkjan of lítil. Þetta er ekki heppilegt með útsvörin, því að margt er að gera, og nú hefur það runnið upp fyrir einhverjum sunnudag- inn 1. desember síðastliðinn að byggja þyrfti miklu stærri kirkju. Grein heitir: Áþreifan- legt dæmi. „Sunnudaginn 1. þ. m. varð þjóð vor að lögum frjáls og fuM veðja. íslenzka ríkið bœttist við í ríkjatölu álfunnar. Þó að furðu lítið hafi borið á fagnaðV hér á landi yfir þessum merka viðburði, er ekki að efa, að þann dag hafi margan íslend- ing langað til að njóta samfagn- Framhald á bls. 15. Síldarsöltun. — Þessi ógæta mynd fannst í myndasafni Verka- mannsins, en hvor og hvenær hún er tekn er okkur nú ókunnugt. — Sennilega er hún þó fró Siglufirði og orðin nokkuð gömul. Verkamaðurinn 50 óro — 13
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61

x

Verkamaðurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Verkamaðurinn
https://timarit.is/publication/215

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.