Verkamaðurinn - 24.11.1968, Blaðsíða 37

■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■»•»•■■»■■■■*■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
FLETT BLÖÐUM —
kaupdeilu verkamana í Krossa-
nesi, að verksmiðja félagsins,
„Ægir“ í Krossanesi, er lýst í
fullkomið verkbann, unz „Æg-
ir“ hefur gengið að kröfurn
verkamanna og tilkynnt er,
að verkbannið sé upphafið.
Verður sérhver maður, sem
brýtur verkbannið og vinnur við
verksmiðjuna álitinn verkfalls-
brjótur og meðhöndlaður eflir
því.
Stjórn V erkalýð ssambands
Norðurlands.“
En aðalgreinin 8. júlí er
„Verkfall í Krossanesi“.
„V erksmiðjueigendur brjóta
gefin loforð. Norskir verkamenn
látnir sœta þrœlakjörum. Al-
mennt verkfall klukkan tvö í
gær. Holdö reynir að beita lög-
regluvaldi við verkalýðinn.
Svo sem frá hefur verið skýrt
áður, hefur Holdö, fyrir hönd
eigenda Krossanesverksmiðjunn
ar, lofað að greiða taxtakaup
verkalýðsfélaganna. Hinsvegar
bjuggust verkamenn við því, að
bezt myndi að vera vel á verði
um að hann héldi gefin loforð.
Það kom líka á daginn, að yfir
svikunum var búið.
Taxtakaupið er ein króna 25
aurar um tímann, en ef menn
eru ráðnir fast til minnst
þriggja mánaða mega þeir ráða
sig fyrir lœgst 300 krónur á
mánuði og samsvarar það kr.
1.15 um tímann. Nú vildi Holdö
ekki ráða verkamennina fast til
þriggja mánaða heldur gera
þannig samning, að þeir yrðu
hjá verksmiðjunni óákveðinn
tíma. Ef það yrðu þrír mánuðir
átti verkamaðurinn að fá 1.15,
en ef það yrði minna 1.25. Þar
með áttu verkamenn að afsala
sér þeim hagsmunum að geta
algjörlega tryggt sér kaup í
þrjá mánuði, sem atvinnurek-
andinn yrði að borga, hvort sem
unnið yrði allan tímann eða
ekki, og jafnframt afsala sér
þeim möguleika að fá kr. 1.25
á tímann, þó vinnutíminn yrði
lengri en þrír mánuðir, sem þeir
auðvitað fengju, ef atvinnurek-
andinn ekki vildi ákveða sig
fyrirfram, fastráða þá þrjá
mánuði.
Verkamenn áttu að sleppa öll-
um hagsbótum í sambandi við
sumarráðninguna, en verk-
smiðjueigendur að vera örugg-
ir um að fá vinnuaflið alltaf
sem ódýrast, hvort sem síldar-
tíminn yrði lengri eða skemmri.
Þetta var því augljós tilraun til
að brjóta taxtann með því að
fara í kringum hann. Jafnhliða
kom það fram að öðrum af
tveimur verkamönnum, sem
unnu tvo, þrjá daga var aðeins
borgað 1.15. Og þeir hæltu því,
þegar taxtinn þannig var brot-
inn. Var þetta því alveg opin-
bert taxtabrot.
En höfuð-svívirðingin var þó
eftir. Það kom sem sé upp úr
kafinu, að norsku verkamennirn
ir, og af þeim eru um 8 venju-
legir, ófaglœrðir verkamenn,
unnu fyrir 75 norska aura um
tímann frá því verksmiðjan byrj
ar og til loka. Það er því aug-
Ijóst, að Krossanesverksmiðjan
hafði margbrotið taxtann og
œtlaði sér að halda áfram eftir
megni að kúga og arðrœna þann
verkalýð, sem skapar gróðu
þessa útlenda auðfélags.
Verkalýðssamband Norður-
lands tók því undireins í taum-
ana og tilkynnti Holdö, að yrði
þessu ekki breytt og taxtinn al-
gjörlega haldinn, yrði verkfall
hafið. Holdö varð ekki við þess-
um tilmœlum, hafði auðsjáan-
lega ætlað sér að bíða, unz
verkamenn dreifðust burtu og
unz farið yrði að leggja upp síld
til þess þá að reyna að œsa sjó-
menn upp móti landverkamönn-
um.
Þegar norska auðfélagið
sinnti kröfum verkalýðsins
engu, hélt stjórn Verkalýðssam-
bandsins út í Krossanes klukkan
tvö í gcer ásamt allmörgum
verkamönnum frá Akureyri og
Siglufirði, sem komið höfðu
inneftir um morguninn. Á vinnu
svœðinu var því lýst yfir, að
verksmiðjan vœri sett í bann,
og skorað á alla verkamenn að
hœtta. Ella yrði litið á þá, sem
verkfallsbrjóta. Var þá vinna
lögð niður samstundis við alla
verksmiðjuna. Síðan héldu verka
menn og verkalýðssinnar þeir,
sem þarna voru saman komnir
fund og kusu þar þriggja manna
verkfallsnefnd til að hafa stjórn
verkfallsins í hendi sér. Var síð-
an farið á fund Holdös og spurt,
hvort hann vildi hefja samninga,
en hann kvaðst ekkert vilja
semja. Var hann þá hinn ókurt-
eisasti í viðmóti og birtist greini-
lega hjá manninum hroki þeirra
kúgara, sem vanir eru að þrœlka
undirmenn sína og þola ekki, að
þeir komi fram sem sjálfstœðir
menn.
T ilkynnti nefndin verkfalls-
mönnum ósvífni Holdös og jók
það mjög á andúð þá og fyrir-
litningu, sem menn áður höfðu
fyrir þessum erlendu auðvalds-
þýjum.
Komu verkamenn sér nú sam-
an um kröfur þœr, er gerp
skyldi: Eru þœr á þessa leið:
1) Fullkominn taxta án allra
vífilengja, bœði fyrir íslenzka
og norska verkamenn, og viku-
leg útborgun. 2) Að einungis
verkamenn í verkalýðsfélögun-
um vinhi þar. 3) Að engir af
forgöngumönnum verkfallsins
eða trúnaðarmönnum verkalýðs
ins verði einangraðir eða úti-
lokaðir frá vinnu í Krossanes-
verksmiðjunni eftir verkfallið.
Um þessar kröfur œtla verka-
menn sér að standa saman og
bera þœr fram til sigurs, og
reyni norska auðfélagið að
brjóta verkfallið á bak aftur
með því að reyna að svelta verk
fallsmenn til að láta undan, verð
ur hert á kröfunum.
Meðan fundur verkfallsmanna
stóð yfir kemur bœjarfógetinn
og lögregluþjónn frá Akureyri
keyrandi í bíl úteftir. Þau bíða
ekki lengi íslenzku yfirvöldin,
þegar norska auðfélagið fyrir-
skipar og vill nota þau gegn ís-
lenzkurn verkalýð. Þau voru ekki
eins fljót á sér að koma út í
Krossanes, þegar verkamannafé-
lagið á Akureyri kœrði yfir ólög
legum irmflutningi erlendra
verkamanna og þegar auðfélag-
ið Ægir stal þúsundum króna
af síldarseljendum með sviknum
síldarmálum. Það er auðséð, að
íslenzku yfirvöldin hafa það
hlutverk á hendi að varðveita
rán og kúgun stórlaxanna og
halda verkalýðnum undir okinu.
Þegar bæjarfógeti þessvegna
sýndi sig þarna sem fulltrúi hins
lögverndaða kúgunarvalds, sem
verkalýðúrinn berst á móti, létti
allir viðstaddir andúð sína og
heift í Ijósi með því að syngja
uppreisnarsöng verkalýðsins
I nternationale með krafti og
þrótti fyrir framan bæjarfógeta
og hús Holdö, sem varaðist að
sýna sig. Voru verkamenn að
fara af vinnustöðinni, er bœjar-
fógeti kom, en þegar bœjarfógeti
lýsti því yfir, að Holdö hefði fal-
ið sér að koma þeir burt af lóð
hans, þá ákváðu þeir að vera
þar áfram enn um hríð. Voru
nú sungnir verkalýðssöngvar
og haldnar ræður, þar til verka-
menn sjálfir ákváðu að fara af
þeirri vinnustöð, sem sköpuð er
af verkalýðnum, haldið uppi af
verkalýðnum og á allt verðmæti
sitt honum að þakka, en ekki
sníkjudýrum þeim, sem í krafti
valds síns yfir verksmiðjunum
nú sjúga til sín arðinn af vinnu
verkamanna.
Héldu verkamenn nú burt í
bezta skapi og ákveðnir í því að
halda baráttunni áfram til
streitu, en fimm manna vörður
var eftir við verksmiðjuna.
Nú stendur verkalýðurinn hér
í hinu harðvítugasta verkfalli,
sem hér hefur verið háð enn. Er
þar við hið miskunnarlausasta
auðfélag að etja, sem um áratug
hefur arðsogið íslenzka alþýðu,
bœði sjómenn og verkamenn,
hefur viðhaldið vinnuskilyrðum
svo sem 12 stunda vinnudegi,
skammarlegri meðferð á verka-
Framhald á bls. 41.
viðurkennd efni fyrir
steypu og múrverk:
styrkir pússninguna-mýkir hræruna
hindrar sprungumyndun
aöeins
1. flokks vörur
Maipahí
TRITON BAÐSETTIN
Baðkör Sturtubotnar Handlaugar W.C. Bidet
Blöndunartæki Blöndunarventlar Hitastillar (thermostat-sjálfvirk
blöndun) Veggflísar Gólfflisar Ekta hábrend postulinsvara
f úrvali gerða og lita
TRITON UmboSiS
SIGHVATUR EINARSSON&CO
SlMI 24133 SKIPHOLT 15
Verkamaðurinn 50 ára — 39
(