Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.10.1884, Side 34

226
hversu vel frásagrrir um forna atburði geymdust í
manna minni um langa æfi. f>etta er einkar þýðing-
armikið nú á tímum, þegar ýmsir vísindamenn eru
teknir að rengja áreiðanlegleik sagnamanna þeirra, er
hingað til hafa haft bezta orð á sjer, svo sem Ara hins
fróða1, er ljóslega má sjá að hefir ekki ritað það, er
hann vissi víst að engu gegndi, heldr farið eptir sögn
hinna „margspökustu og óljúgfróðustu“ manna, er hann
þekti, en rit Ara eru undirstaða allrar sagnaritunar
Breiðfirðinga og Snorra Sturlusonar, og það eru öll
líkindi til (eins og Gísli Brynjúlfsson hefir tekið fram
í Andv. VI 163), að ýmsar hinar beztu frásögur Snorra
séu beinlínis runnar frá Ara, en Ari talaði við menn,
sem sjálfir mundu sögu-öldina, og var því eigi furða,
þótt Snorra þætti öll sögn hans merkilegust, enda
mun áreiðanlegleiki hans sannast æ betr og betr,
eptir því sem sagnarit hans verða betr rannsökuð.
En hinsvegar vei'ðr því ekki neitað, að mikið vant-
ar á, að öll vor fornu sagnarit séu jafnáreiðanleg sem
rit Ara og Snorra. Margar af sögunum eru að vísu
einkar sannorðar og merkilegar að efni og niðurskip-
I) Eg mæli þetta eigi svo mjög til Drs. Guðbrands Vigfússonar, sem
virðist viðrkenna sannsögli Ara, þótt hann rengi tímatal hans, enda
hefir nú Magnús yfirdómari Stephensen greinilega hrakið hina nýju tíma-
talskenningu Guðbrands, heldr á eg hér einkum við Dr. Gustav Storm,
er hefir látið þá skoðun uppi, að hinir fornu íslendingar hafi logið
upp ættartölum til að afla sér virðingar og upphefðar (Kritiske Bidrag
til Vikingetidens Historie, I, 119 — 123) og virðist beina því að Ara
fróða, að hann hafi riðið á vaðið með að rekja ætt sína ranglega til
Ragnars loðbrókar. En undarlegt mætti þykja, ef Ari hefði verið
nokkur skrökmaðr, að hann skyldi þá ekki hafa haft vit á, að koma
ættartölu sinni öðruvísi fyrir en svo, að þeir yrðu samtíða Ivarr Ragn-
arsson og {>orsteinn rauðr, sem hann telr fjórða mann frá Sigurði
Ragnarssyni. Ætli þessi ósamkvæmni sé ekki heldr komin af því, að
hann hafi fylgt í einfeldni fornum sögum, er hann hélt áreiðanlegar, án
þess að honum dytti í hug að samrýma þær?