Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.10.1884, Blaðsíða 51

243
legt1. Hið sama kemr fram, þegar,, Fld.“ lætr Bjarna
Brodd-Helgason koma til Mjófaness með nær 80 manna
(í stað þess að „GJdðr." lætr hann eigi vera liðfleiri
en við tólfta mann) og Helga Ásbjarnarson ríða af
þinginu með hálft annað hundrað manna (f stað þess
að „Gþ>iðr.“ lætr f>órdísi safna saman 3 eða 4 tigum
manna).
Af þessu öllu, sem nú hefir verið tekið fram, virðist
mega draga þær ályktanir: að höf. „Fld.“ hafi haft
„Hrk.“ fyrir sér, og ritað beint eptir henni rneð litlum
viðaukum, en als ekki þekt „Brandkr.“ og jafnvel
eigi heldr „Dropl.“, enda ekki haft undir höndum
„Gpiðr.11, er hann reit þessa sögu sína, og hafi þess
vegna sett saman „Fljótsdælu hina meiri“ eingöngu
eptir munnlegri frásögn. En hverjar hafa verið upp-
sprettur þessarar munnlegu frásagnar, sem hann hef-
ir farið eptir ? Hún hefir, ef til vill, verið að sumu
leyti runnin frá fornsögunum (og þá helzt ,,Gþ>iðr.“),
en mestmegnis mun hún þó hafa verið fólgin í alþýð-
legum æfintýrum og gömlum örnefnasögum, sem geng-
ið hafa mann frá manni á Austrlandi, unz höf. „Fld.“
réðst í að setja þær saman í heild og gjöra úr þeim
sögu2. Annars ber ýmislegt í „Fld.“ (einkum málið)
1) Merkilegt og ljóst dæmi upp á þetta er sagan um steinkast Gtsla
Súrssonar (Gísla s. bls. 38 og 123—124.), er hefir vaxið svo mjög með
tímanum, sem sjá má af rannsókn Sigurðar Vigfússonar (í „Árbók hins
ísl. fornleifafélags 1883, bls. 63—67).
2) Fleiri tilraunir í líka stefnu virðast hafa verið gjörðar á Austr-
landi, því að það er ekki langt siðan, að til var „Jökuldælasaga" (Safn
t. s. ísl. II. 495), sem sýnist hafa verið að miklu leyti samsafn af ör-
nefnasögum, og sömuleiðis „f>áttr af Galta, Nefbirni og Gunnhildi11, og
„f>áttr af Böðvari í Böðvarsdal11, sem líka höfðu við örnefni að styðj-
ast, en eru glataðir ekki als fyrir löngu, þvi að Jón Sigurðsson 1
Njarðvík (-j- 1883) hafði séð þá í ungdæmi sinu. — Til sama sagnaflokks
mun og mega telja „Hornfirðingasögu11, sem gamlir menn í Hornafirði
segjast hafa heyrt ýmislegt úr, er þeir hafa sagt frá, er sjálfir höfðu
séð söguna (eða brot af henni). 16*