Eimreiðin - 01.05.1896, Side 34

inni eins og hún þá var, þó hún ef til vill kunni að vera fremur kaup-
mönnum í óhag en hitt. Kemur hjer því fyrir almennings augu þings-
vitnið eins og það fram fór í Eyjafjarðarsýslu, og er það orðrjett dregið
út úr dómsmálabókinni, en stafsetningu hef jeg eigi hirt um að halda.
Eins og menn sjá, eru hjer einungis svörin tilfærð, þvi spurningarnar hef
jeg eigi getað grafið upp, en það gjörir i sjálfu sjer eigi eins mikið til,
þvi svörin benda viðast hvar greinilega á það, hvernig þær hafa hljóðað.
Anno 1753 d. 23. ágúst fyrir höldnum hjeraðsrjetti að Glæsibæ við
Eyjafjörð af kongl. Majst. sýslumanni Eyjafjarðarsýslu Þórarenum (sic)
Jónssyni, sem útnefndi oss undirskrifaða lögrjettumenn og hreppstjóra til
þingsvitna og rjettarins þjenustu. Framlagði klausturhaldarinn Sölfi Tóm-
asson1 hans velbyrðugheita constitueraðs amtmanns Magnúsar Gislasonar
Ordre af siðstliðnum i^da Julii, hvar með honurn befalast að innstefna
vitnum hjer i Eyjafjarðarsýslu til examination fyrir rjetti um kauphöndlan
í Akureyrar kaupstað frá 1743 til nærverandi tíma, svo sem greindar
Ordrer hjer upplesnar og uppáskrifaðar lit. A. víðara útvisa. Aptur fram
lagði hann stefnu til þessara eptirskrifaðra manna: Sigurðar Jónssonar á
Hóli, Þorvaldar Sigurðssonar i Hvammkoti, Eiríks Hallgrimssonar í Svella-
tungu, Jóns Helgasonar á Rauðalæk, Mons. Jóns Björnssonar á Eyrarlandi,
Jóns Jónssonar á Gilsbakka, Gríms Guðmundssonar á Gilsá og Þorgeirs
Hallssonar í Oxnafellskoti2, sameiginlega hjer að mæta og vitna undir
fallmálsbætur eptir þeim spursmálum, sem fyrir þá verða framsett við-
vikjandi kauphöndlun á Eyjafjarðarhöfn frá anno 1743, svo sem stefnan
hjer upp lesin, uppáskrifuð lit. B., víðara útvisar. Aðra stefnu framlagði
klausturhaldarinn til kaupmannsins Seignr. Barmer til að mæta fyrir þess-
um rjetti og heyra á fyrnefndra hingað stefndra manna vitnan viðvikjandi
áður áminnztu efni, sem hún hjer upplesin og uppáskrifuð framar með-
færir. Kaupmannsins eigin uppáskript á stefnuna útvísar, að hún hefur
honum auglýst verið, jafnvel þótt hann hjer upphrópaður hvorki mæti
i eigin persónu nje fyrir fullmegtugan3.
Hjer næst voru fyrrnefnd vitni, sem öll persónulega mæta mótmæla-
laust að vitna eptir stefnunnar hljóðan, fram kölluð fyrir rjettinn, hver
1 Sölfi' Tómasson var klausturhaldari á hálfu Munkaþverárklaustri; hann var faðir
Sveins lögmanns, og var merkur maður, og hefur fengizt við málaflutning i
hjeraði, og því verið skipaður sækjandi í þessu vitnaleiðsu máli. Sölfi dó 1759.
2 Menn þessir eru úr ýmsum hreppum Eyjatjarðarsýslu, eins og rjett var, eða
úr þessum hreppum: úr Svarfaðardal, úr Arnarneshrepp, Skriðuhrepp, Glæsi-
bæjarhrepp, Hrafnagilshrepp 2, og úr Saurbæjarhrepp 2, ]>\í Öxnafellskot telst
nú til þess hrepps, en hefur að öllum líkindum þá heyrt til Öngulstaðahrepp,
því þaðan er ekkert vitni tekið, en annars eru þeir prír hreppar, sem liggja
fyrir framan Akureyri eða sveitin »Eyjafjörður« opt talin ein heild, og átti
til forna sameiginlegt þing á Spjaldhaga, og hefur því þótt nægja að taka 4
merka menn úr þessu hjeraði. Hin stefndu vitni eru flest ókunnir menn nú,
nema Jón Bjórnsson á Eyrarlandi, sonur Björns sýslumanns Pjeturssonar á
Bustarfelli, og forfaðir Dr. Guðbrands Vigfússonar. En þeir hafa verið með
beztu bændurn í sinni sveit, og sjerstaklega útvaldir sem áreiðanlegir og
merkir menn, og er því þingsvitnið því þýðingarmeira, en reyndar hafa engar
andspurningar komið fram, með því vitnastefndi, kaupmaðurinn signor Barmer,
hefur ekki fundið ástæðu til að mæta eða láta mæta fyrir sína hönd.
3 Skjöl þau, sem fram hafa verið lögð, hef jeg eigi getað fundið.