Eimreiðin - 01.05.1906, Síða 24

104
heyrt þann stað nefndan. Hún spurði raig, hvort ég kynni að dansa.
f>að vissi ég heldur ekki, hafði aldrei heyrt það nafn fyrr. Hún sagði,
að þeir í Reykjavík rendu saman hausunum eins og hrútar, þegar þeir
væru druknir. »Er það að dansa?« spurði ég hikandi, því mér ógnaði,
hvað mikið hún vissi. f>á hló stelpan að mér, svo ég þorði ekki að
reyna að fræðast meira af henni, langaði þó til þess, því hún var frænka
prestsdætranna, sem hlutu að vita öll ósköp og hún þá líklega líka.
Kaffi drukkum við krakkar aldrei. Faðir minn drakk kaffi um
sláttinn og á hátíðum, móðir mín og við krakkar flóaða mjólk, eða þá
ekkert. Prestinum var gefið kaffi og stöku gesti öðrum, flestum var
gefinn matur. Kaffikvörn né kanna var ekki til. Brenda kaffið var marið
í pottbotni með hnöttóttum, sléttum steini, svo var búið til ketilkaffi:
kaffið látið út í ketilinn, þegar vatnið sauð.
Matur sá var talinn dáðmestur og undir eins mesta sælgætið, sem
feitastur var. Magáll, bringukollur og lundabaggi var bezti matur í búri
og eingöngu til hátíða hafður og handa vildar og viðhafnar gestum.
Skyr var og talið kostafæða. Ef út í frost eða hríðar átti að halda, þá
var gleyptur í sig kúfaður spónn af þykku, súru skyri, svo maður þyldi
betur kuldann. Brauð var aldrei borðað nema um hátíðir og sláttinn.
Ailan sláttinn var harðfiskur og brauð til matar haft, svo ekki þyrfti að
elda, en á vetrum súrt skyr og flóuð mjólk út á, eldsúrt slátur ofan í
heita mjólk, skyr ofan í kjötsoð og kjöt með — það var ekki brúkað
nema í »útákastsleysi«, mjölleysi nefnilega, — skyr ofan í heitar súpur
var og algengt. Alt skyldi það vera sem eldsúrast: slátur, skyr og smjör.
Nýr matur var helzt ekki borðaður. Einu sinni gisti presturinn hjá okkur
um vetur, það var eftir það að efnin voru orðin nægileg og mikil breyt-
ing orðin á hag okkar. Honum var borinn tómur magáll og lundabaggi,
og svo smjör, sjálfsagt súrt. Hann hikar við að fara að borða, spyr svo
móður mína lágt, hvort hún ekki geti gefið sér brauð með. Hún verður
alveg hissa, segist ekkert brauð eiga, enda fanst, að honum væri það
ekki bjóðandi, þó til væri. Hvort hún ætti þá ekki harðfisk? Jú, hann
átti hún, en að hann skyldi vilja hann heldur en þetta, sem hann fékk,
það var skrítið. Hennt þótti verst að eiga ekki soðinn bringukoil handa
honum, kannske að honum hefði fallið hann betur í geð? Nei, honum
þótti þetta bara alt of feitt. Feitt! Hvernig gat það verið of feitt! —
Vesæil karl kom einu sinni svangur til okkar í almennu bjargarleysi um
vor. Hún gaf honum vænan spaðflots-skjöld að borða og ekkert með.
Karlinn beit hann í sig upp til agna og hélt svo leiðar sinnar. Ef við
unnum til verðlauna með því að gera eitthvað það, sem launa þótti vert,
svo sem að mala, þæfa, leita að kúm eða kindum í þoku, þá fengum
við ofboð litla flís af magál eða lundabagga — þófarabita. — Minni
verðiaunin voru að fá »rjómatrog«, »hálft trog« eða þá »gafl« — að
sleikja rjómann, sem toldi við trogið, þegar mjólkinni var rent. — Að
sleikja ádrepu — bregða ausubaki niður í grautarpott stöku sinnum og
sleikja af í hvert sinn, — það voru minstu verðlaunin. Heilan bringukoll
fékk smalinn einhvern tíma á haustinu, »smalabringuna«. Ef okkur var
eignað lamb — gefið það að nafninu til —, þá fengum við magálinn af
því, ef því var slátrað. Sýru máttum við drekka svo oft og svo mikið
sem við vildum; hana drukkum við okkur til óbóta, ef við vorum svöng