Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1906, Síða 66

Eimreiðin - 01.05.1906, Síða 66
146 Þegar um jafnþýðingarmikil atriði í þroskasögu mannkynsins er að ræða og Dreyfusmálið (dómshegning og kvalir saklauss manns), er það öllum hollast að fá sögulega rétta og sanna frásögu af því, en alls ekki skáldsögu um, hvernig alt hafi farið fram. Hitt er annað mál, að skáld taki sér fyrir hendur að grafa fyrir undirrætur slíkra átumeina þjóðfélaganna, rannsaka og sýna, hvað upp af þeim geti sprottið, án þess þó beinlínis að fást við að segja frá þeim viðburðum sjálfum, er tilefnið gáfu, — og hliðra sér á þann hátt hjá því að misbjóða sannleikanum; þvílíkar skáldsögur geta verið hin dýrmætasta og gagnlegasta gjöf hverri þjóð. þannig fór Zola að, er hann samdi hina snildarlegu sögu »Sann- leikur« út af Dreyfusmálinu, og hana hefði verið lofsverðara að þýða en þessa bók eftir Victor v. Falk, sem bókmentum okkar er enginn fengur í. — Skáldsagan Alfred Dreyfus kemur svo til dyra sem hún sé »bygð á sönnum viðburðum*. En þegar við fyrstu kynni sést, að »sannveru- leikinn* stendur eigi sem föstustum fótum. Að vísu mun votta fyrir, að hinn sanni gangur málsins sé lagður til grundvallar einstaka sinnum, en mestmegnis er skáldsagan af öðrum toga spunnin. Er henni sjálfsagt réttilegast skipaður sess meðal þeirra bóka, sem á erlendum tungum eru kendar við »sensation« og »spekulation«, þ. e. hún gerir að viðfangsefni sínu, að lýsa þessum atburði, er sett hafði allan heiminn í hreyfingu, en fléttar svo þar inn í áhrifamiklum frásögnum um hina örgustu fúlmensku og alls konar glæpi í miðdepli heimsmenningarinnar, Parísarborg, svo að ægilegt verður í augum lesandans. Þessu er nú blandað saman í eina þvögu, látið grípa hvað inn í annað sem orsakir og afleiðingar. Eins og oft á sér stað í þess háttar bókum, er dálipurlega frá sagt á ýmsum stöðum, en allvíða hvílir hálfóeðlilegur blær yfir persónum, samræðum og orðatiltækjum. í þýðingunni, sem ef til vill ber helzti mikinn keim af orðabókinni, er sumstaðar vel að orði komist, sumstaðar miður, svo að hugsuninni er óefað raskað. Varla getur það og staðist hjá þýð. (bls. 1) að láta kápur auka vaxtarlag manna! Ekki er mér ljóst, hvað »ábúðarmikil sorgarský« eru; »spæjari« er ljótt orð og »ráð- gjafar« geta ekki titlast »hátign« (sem er ísl. þýðingin á »Majestæt« — um konunga o. s. frv.). G. Sv. FISKIRANNSÓKNIR 1902 og 1904 — skýrslur til landshöfðingja og stjórnarráðsins — eftir Bjarna Sæmundsson. (Sérpr. úr »Andv.« 1904 og 1905). í fyrra rannsóknaheftinu (frá 1902) lýsir höf. Pingvallavatni, er hann fyrstur manna hefir kannað nákvæmlega í krók og kring (hefir og ritað um það í »Geografisk Tidsskrift« 1903—04). Hann skýrir frá stærð þess og lögun, dýpinu, botninum o. s. frv., hitanum í vatninu og aðrensli þess, jurtagróðri og dýralífi, veiðinni o. fl. — Hann skrifar einnig um hrygningartíma laxins í Elliðaánum, um trémaðk og viðætur. Alt sjálf- stæðar rannsóknir. Seinni skýrslan er um afskifti hans og hluttöku í fiskirannsóknum Dana, að því er ísland snertir; hefir hann gefið þeim góðar bendingar og stutt mjög að því, að íslandi gæti hagur orðið að þessum rann- sóknum. Ennfremur er í skýrslunni: Um þorsknetaveiðar utan vertíða í

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.