Eimreiðin - 01.05.1906, Síða 70

150
Hvað heldur séra J. B., að það gagnaði, að blöð og tímarit neituðu van-
trúarhugvekjum rúms og þannig yrði loku skotið fyrir málfrelsi manna?
Alt fyrir það hefði hann ekki unnið bilbug á sannindum vantrúarinnar.
Morð og brennur gerðu það ekki. í’essum varúðarreglum nútíðarinnar
myndi ekki takast það betur og hvílíkt ógagn væri það ekki mannkyn-
inu, ef slíkt hepnaðist! Og það er ekkert betra þjóðráð til að öðlast
sannleik — að svo miklu leyti, sem menn geta það — en að sem flestir
leiti hans og skýri öðrum mönnum frá reynslu sinni og skoðunum, ef
vera kynni að þeir gætu numið eitthvað af þeim — og það mun veita
fullerfitt samt. Þeir, sem tálma vilja frjálsri hugsun og umræðum, eru
einhveijir hinir allra óþörfustu þjónar mannkynsins.
Hefir Jesús frá Nazaret ekki boðið mönnum að elska sannleikann
og heitið þeim því, að hann myndi gera þá frjálsa? Þessu hafa prelátar
kirkjunnar gleymt á öllum öldum kristninnar. Mælti vantrúarmaðurinn
Stuart Mill ekki í Jesú nafni, þegar hann kvaðst líta svo á, sem and-
stæðingar sínir í rökfræðilegum efnum væri samverkamenn sínir? Vissu-
lega miklu fremur en séra Jón Bjarnason gerir í þessu erindi sínu. Og
ég vil að síðustu biðja hann að minnast djúpviturra og fagurra orða Páls
postula í bréfinu til Rómverja, 2. kap. 1. versi:
»í’ess vegna ertu óafsakanlegur, ó maður, hver helzt þú ert, sem
dæmir, því að með því þú dæmir annan, fordæmir þú sjálfan þig, því
að þú, sem dæmir, gerir hið sama«. Sigurbur Gubnundssan.
ALMANAK 1906. XII. ár. (O. S. Thorgeirsson). Winnipeg 1905.
Efnið í þessum árgangi er: Þrjár ritgerðir eftir síra Friðrik J.
Bergmann: Um Pál heitinn Briem, um Ralph Connor (báðar með mynd)
og saga ísl. nýlendunnar í Winnipeg. Ennfremur saga frá Nýja Skotlandi
(»Mabel«) eftir Magnús J. Bjarnason, um Nelson lávarð eftir Hjört
Leó og helztu viðburðir og mannalát meðal íslendinga í Vesturheimi.
Þar er og mynd af Akureyri.
Frágangurinn er hinn prýðilegasti að öllu leyti og haldast þar í
hendur höfundarnir og prentarinn, svo að bæklingurinn er bæði þeim
öllum og vesturíslenzkum bókmentum til sóma. V. G.
ÞORRABLÓT VESTUR-ÍSLENDINGA 15. febr. 1906.
Þau 6 kvæði, sem sungin voru við samsæti þetta, eru gefin út í
sérstökum bæklingi, og eru þau öll lagleg. En mest kveður þó að
tveimur þeirra: »Heimboðskvöð Helga ins magra« eftir St. G. Ste-
phansson og »Minni íslands« eftir H. S. Blöndal. V. G.
HAUKSBÓK HIN YNGRI. (Ó. S. Thorgeirsson). Winnipeg 1905.
Þetta er fremur lítið, en ákaflega þarflegt kver, sem hefir inni að
halda ýms borgaraleg fræði fvrir íslenzka borgara í Kanada og Banda-
ríkjunum. Er þar fyrst skýrt frá stjórnarskipun Kanada og Bandaríkjanna
og því næst margt annað úr lögum, sem allan almenning varðar, t. d.
um þegnréttindi, heimilisréttarlönd, erfðaskrár, réttindi giftra kvenna, trú-
lofanir og hjúskaparsamninga, fundarreglur, póstmál, vog og mál og ótal
margt fleira, sem hverjum manni er nauðsyn að vita. Svo má heita, að