Tölvumál - 01.09.1993, Qupperneq 29

September 1993
Eftir samtal sitt við Siðurð fór
Þorstcinn að reka harðan áróður
fyrir orðinu tölva. Að sögn
Þorsteins reyndist almenningur
móttækilegri fyrir orðinu en þeir
sem störfuðu við hin nýju tæki.
Þorsteinn mun fyrstur mannahafa
sett orðið á prent í Almanaki
Háskólans þar sem hann greindi
frá því að tölva hefði í fyrsta sinn
verið notuð við útreikninga al-
manaksins fyrir 1966.Tilöryggis
hafði hann þó orðið rafeinda-
reiknir í sviga. Að beiðni
Þorsteins ritaði Páll Theodórsson
grein í Almanak Þjóðvinafélags-
ins 1967 þar sem orðið tölva var
notað jafnhliða orðinu rafeinda-
reiknir. í Almanaki Þjóðvina-
félagsins 1968 birtist svo löng
grein um tölvur eftir Magnús
Magnússon og þar var eingöngu
notað orðið tölva.
Viðtökur almennings urðu jafn-
vel betri en Þorsteinn ætlaðist til
þannig að til varð nýtt og óvænt
vandamál. Hugmyndin var upp-
haflega sú að orðið tölva væri
eingöngu notað um það sem á
ensku var kallað computer, þ.e.
'stórvirka vél sem unnt væri að
forrita og gæti gert umfangsmikla
útreikninga án mannlegra af-
skipta’. En fljótlega var farið að
nota orðið tölva um hvers kyns
reiknivélar. Einnig var farið að
nota það í samsetningum um
hvers kyns tæki sem höfðu raf-
eindabúnað t.d. tölvuúr. Þor-
steinn segir árið 1982 að tími sé
kominn til þess að sporna við
fótum þannig að orðið tölva
verði ekki svo ofnotað að það
hætti að hafa nokkra glögga merk-
ingu. Jóhann Gunnarsson tekur
undir þessi orð Þorsteins í næsta
hefti Tölvumála.
Eg hef einnig stundum bent á
þessa ofnotkun orðsins tölva og
ýmissa samsetninga af því. A
tímabili virtist mér sem tilhneig-
ing væri til þess að þýða flest
ensk og norræn heiti sem byrjuðu
á data- eða digital- með íslensku
heiti sem byrjaði á tölv-. Ekki er
gott að segja hvers vegna þetta
var svo en stundum held ég að
allt sem tengt var tölvum hafi
verið álitið fínt. Mér finnst að
þessarar tilhneigingar gæti minna
nú en fyrir 5-10 árum.
En mikið hefur verið unnið við
þýðingar á orðaforða tölvutækn-
innar á undanförnum 25 árum.
Orðanefnd var stofnuð á vegum
Skýrslutæknifélags Islands fljót-
lega eftir að það var stofnað
1968. Ég held að óhætt sé að
segja að það hafi haft meiri áhrif
en allt annað sem gert hefur verið
á þeim vettvangi en sú saga er efni
í aðra grein.
Sigvún Helgadóttir er
tölfrœðingur á Hagstofu
Islands og formaður
orðanefndar SI.
Sendum Skýrslutæknifélagi íslands árnaðaróskir
í tilefni 25 ára afmælisins
Aco hf.
Félag íslenskra iönrekenda
Flugleiðir hf.
GSS á íslandi
FIP á íslandi hf.
Flugbúnaöur hf.
Hugur hf.
íslandsbanki
Kerfi hf.
Kerfisþróun hf.
Nútíma samskipti hf.
Nýherji hf.
Oracle ísland
Plúsplús hf.
Radióbúöin hf.
Radiómiðun hf.
Skýrr
Tölvumiölun hf.
Tölvumiðstöð sparisjóöanna
Tölvumiöstööin hf.
Verkfræðistofa Halldórs Kristjánssonar
Vífilfell hf.
Örtölvutækni - Tölvukaup hf.
29 - Tölvumál