Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Síða 111

Norðurlöncl
111
inn1). Danska stjórnin leitaði í vetur til bænda og bað
þá um korn til að geta hjálpað Norðmönnum. Hjer í
landi er margt hægra viðfangs en í Svíþjóð og Noregi;
bæði er landið miklu minna, frjósamara og þjettbýlla, og
svo er landbúnaður danskra bænda fullkomnari og sam-
vinnufjelagsskapur þeirra bæði meiri og betur fyrirkomið
en í Svíþjóð eða Noregi eða jafnvef í nokkru öðru landi.
í Svíþjóð er kvartað undan því að bændur geymi korn,
kartöflur og smjör heima, en vilji ekki láta það af hendi.
Par eru og gripdeildir svo miklar, að kunnugir segja
ófært að senda vistir með járnbrautum í grend við stór-
borgirnar, því að þær komi eigi til skila Neyðin veldur.
Margar vörur, sem gefinn er söluseðill uppá, fást eigi.
Ef hámarksverð er sett á vörur, koma þær eigi á mark-
aðinn, ef framleiðendur fá eigi viðunanlegan ágóða af að
selja þær.
í Danmörku eru margar lífsnauðsynjar nú töluvert
ódýrari en í öðrum löndum, og stendur svo á því, að
stórfje hefur verið varið til þess að gera kornvöru, sykur,
fisk og flesk ódýrt. Fyrir lok marsmánaðar hafði verið
varið 100 miljónir kr. úr ríkissjóði til þess. Fje þetta
hefur verið greitt bændum og öðrum framleiðendum fyrir
korn og sykur, en fiskimönnum fyrir fisk; eru vörur
þessar síðan seldar innanlands og innanríkis þeim mun
ódýrari sem fjárupphæð þessari nemur. Ríkið greiðir á
þennan hátt nokkuð af andvirðinu, og framleiðendur hafa
góðan ágóða af að framleiða vörurnar, þótt kostnaðurinn
við framleiðsluna hafi hækkað. Á núverandi fjárhagsári,
frá 31. mars 1918 til 1. aprfl 1919, ætla Danir um 87
') Nií er mælt, að Fjóðverjar hafi fundið upp aðferð til þess að
framleiða við kolaafl köfnunarefni og saltpjetur; er talið að það muni
verða ódýrara en fossaaflið úr þeim fossum, sem mjög mikill kostnaður
er við að »banda«. Munu þá stóru fossarnir falla í verði.