Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.1982, Blaðsíða 12

12
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. MIÐVIKUDAGUR 27. JANUAR 1982.
frjálst, óháð dagblað
Útgáfufóiag: Frjáls fjölmiðlun hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjótfsson.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Hörður Einarsson.
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Eliert B. Schram.
Aflstoðarritstjóri: Haukur Heigason.
Fróttastjóri: Sœmundur Gufivinsson.
Auglýsingastjórar: Páll Stefánsson og Ingólfur P. Steinsson.
Ritstjórn: Síðumúla 12—14. Auglýsingar: Síflumúla 8. Afgreiflsla, áskriftir, srnáauglýsingar, skrifstofa:
Þverholti 11. Simi 27022.
Sími ritstjórnar 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Síflumúla 12.
Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskriftarverð á mánuði 100 kr. Verfl f lausasölu 7 kr. Helgarblað 10 kr.
Nýóminnisleið
Fjórtán ára krakki hefur um nokkurt skeið legið
meðvitundarlaus á gjörgæzludeild Borgarspítalans
eftir hjartastanz af völdum svokallaðs sniffs, sem er í
vaxandi notkun hjá sumum hópum unglinga á 12 — 16
ára aldri.
Ýmis rokgjörn efni eru notuð til að komast í vímu,
bensín, frostlögur, lím, þynnir og mörg fleiri, en
algengast er kveikjaragasið orðið. Eftir kvikmyndasýn-
ingar þarf oft að hirða nokkurn fjölda tómra gasbrúsa.
Læknar eru sammála um, að þetta séu hin hættuleg-
ustu vímuefni. Bæði landlæknir og borgarlæknir bentu
á hér í blaðinu fyrir helgina, að bráðhætt er við bæði
lifrarskemmdum og heilasköddun af hinum ýmsu
sniffefnum.
Þetta er ekki auðvelt viðfangs. Öldum og ár-
þúsundum saman hafa menn leitað skjóls frá gráum
hversdagsleika inn í draumaheim og óminni fikniefna
og áfengis. Krakkarnir í sniffinu eru að feta í fótspor
langfeðganna.
Unglingar á hinum óvissa breytingaaldri milli
bernsku og fullorðinsára eru án efa veikari fyrir þörf-
inni á flótta heldur en flestir aðrir hópar þjóðfélagsins,
einkum í hálffirrtu stórborgarumhverfi nútímans.
Krakkarnir eiga erfitt með að komast yfír áfengi og
hefðbundin fíkniefni, bæði vegna takmarkana og
banns á sölu, svo og vegna eigin auraleysis. Sumir
þeirra eiga þá eftir versta kostinn að eyðileggja sig á
ódýru sniffi.
Þetta er gamla sagan. Þeir, sem minnst mega sín, fá
verstu útreiðina. Þeir, sem minnst hafa peningaráðin,
verða að sæta ódýrustu og verstu lausninni. Á bannár-
unum var það skósverta. Nú er það lím og kveikjara-
gas.
Fyrirsjáanlega verður mjög erfitt að hindra beina
eða óbeina sölu þessara efna til íslenzkra unglinga.
Flest gegna efnin nytsömu og nánast nauðsynlegu hlut-
verki á öðrum sviðum og verða því seint bönnuð alger-
lega.
Samt hlýtur bann að vera aðferð, sem kemur til
álita. Fikniefni eru alténd bönnuð og áfengi hefur
jafnvel verið bannað, þar á meðal einnig létt vín um
tíma. En bann við rokgjörnum efnum í daglegri
notkun er langtum erfiðara.
Fræðsla er önnur aðferð, sem ekki hefur náð tilætl-
uðum árangri á skyldum sviðum. Við sjáum það af
tóbaksfræðslunni. í sumum gagnfræðabekkjum reykir
meirihlutinn, þrátt fyrir kvikmyndasýningar á eyði-
lögðum lungum.
Kannski þarf að reyna að beita nýjum aðferðum,
reyna til dæmis að virkja unglingana sjálfa, fá þá til að
taka upp skipulega andstöðu. Sums staðar hefur
tekizt að koma á því almenningsáliti, að ekki sé fínt að
reykja.
Þetta er hugsanlega líka hægt að gera til að verjast
sniffinu, ekki eingöngu með því að fræða ofan frá,
heldur með því að vinna gegn því innan frá, með eigin
kröftum unglinganna, einkum þeirra, sem forustuna
hafa.
Erfiðasti þröskuldurinn er, að veröld margra krakka
er grá og leiðinleg. Þeim leiðist heimili og skóli og hafa
við lítið að vera. Þeir hafa ekki heldur þá staðfestu, er
hinir eiga að hafa, sem komnir eru til fullorðinsára.
Margir hinna fullorðnu eiga erfitt með að umgangast
áfengi og sækja stíft í gleymskuna. Því er auðvelt að
skilja, að sumir krakkar freistist til að nota efni, sem
eru enn hættulegri, en mun ódýrari. Að þeim vanda
verður þjóðin nú að snúa sér.
Jónas Kristjánsson
Leiðrétting við
„Píslarsögu”
Skúla á Laxalóni
— Orðsending til Gríms Norðdahl í Úlfarsfelli
Það var satt að segja í aðra röndina
broslegt að sjá tímaskekkjugrein þína
hé í blaðinu fyrir nokkrum dögum.
Þú vegur þar í sama knérunn og
ýmsir aðrir áður með „pislasögu”
Skúla Pálssonar á Laxalóni. Þar hafa
verið á ferðinni ósannindi og rang-
færslur um svonefnt Laxalónsmál og
níð og rógsherferð Skúla gegn opin-
berum aðilum. Þar sem þú, Grimur
minn, virðist illa hafa fylgst með máli
þessu skulu meginatriði, sem eyði-
leggja goðsögnina um píslir Sk. P.,
rifjuð upp: Hæstiréttur sýknaði á
sinum tíma opinbera aðila (land-
búnaðarráðuneytið) í regnboga-
silungsmáiinu sem eigandi Laxalóns
höfðaði gegn ráðuneytinu. Síðar fékk
þingnefnd þessi mál öll til meðferðar
og rannsóknar og gerði ítarlega
skoðun og úttekt á þeim. 1 niður-
stöðu (ályktun) nefndarinnar sagði,
að ekki væri hægt að ásaka opinbera
embættismenn varðandi Laxalóns-
málin.
Þegar hér var komið sögu skyldi
maður ætla að hinum ljóta leik Skúla
Pálssonar gagnvart opinberum
starfsmönnum lyki. En því var nú
ekki aldeilis að heilsa. Haldið er
áfram og áfram, eins og aldrei hafi
neinn dómur fallið, hvorki hjá
æðj sta dómstól þjóðarinnar né í sér-
stakri rannsóknarnefnd alþingis.
Fölsun?
í grein þinni, sem þú að hluta til
helgar undirrituðum lætur þú lita svo
út sem að þú takir upp staðhæfingu
úr grein, sem ég skrifaði að gefnu til-
efni í Dagblaðið í nóvember, til þess
að koma höggi á mig. Þar skrifar þú
eftir mér: „Skúli Pálsson eigandi að
Laxalóni hélt á sínum tíma leyndum
sjúkdómum i fiski fyrir íslenskum
yfirvöldum.” í grein minni stóð
hinsvegar ,,En Skúli Pálsson eigandi
að Laxalóni hélt á sínum tíma
ieyndum sjúkdómum í fiski fyrir
íslenskum yfirvöldum en þess í stað
laumaðist hgnn með sjúk laxaseiði til
Noregs og síðar komst allt upp. Rétt
er af þessu tilefni að minna á að Skúli
Pálsson fékk af almannafé tæplega
100 milljónir gamlar krónur vegna
sjúkdóms í fiski í Laxalóni.” Veist
þú, Grímur, hvað svona vinnubrögð
eru nefnd? Fölsun.
Til þess að upplýsa þig enn betur
hvað varðar regnbogasilungsmálið,
skulu teknar upp nokkrar glefsur
Hæstaréttardómnum: „Skúli Páls-
son fékk í upphafi leyfi til að flytja
hingað til lands regnbogasilungs-
hrogn i þeim tilgangi að rækta
fiskinn til sölu erlendis, en silungs-
tegund þessi var þá ekki til hér á
landi. í leyfi þessu fólst ekkert vilyrði,
til hans um að hann mætti vænta þess
„Sú eina kvöö var lögö á Laxalónsstöð-
ina að ekki mætti flytja frá Laxalóni
nema með leyfí iifandi regnbogasilung.
Hinsvegar hafa aldrei verið lagðar neinar
hömlur af hálfu hins opinbera á ræktun og eldi
regnbogasilungsins innan stöðvarinnar til
slátrunar og sölu”, segir Einar Hannesson í
grein sinni.
STAÐA REYKJA-
VÍKUR GAGNVART
LANDSBYGGHNNI
f desemberblaði Borgurblaðsins,
sem gefið er út af Alþýðuflokks-
mönnum í Reykjavík, birtist viðtal
við athafnasaman atvinnurekanda og
bílainnflytjanda, Kristin Breið-
fjörð. í þessu viðtali kemur glöggt
fram það viðhorf að byggðastefnan,
sem rekin hefur verið undanfarin ár,
hafi haft lamandi áhrif á atvinnulíf
og atvinnuuppbyggingu í Reykjavík
og reyndar á öllu Stór-Reykjavíkur-
svæðinu.
Þeir eru sjálfsagt fáir íslendingar
sem ekki vilja efla atvinnulíf í
sveitum landsins og skapa lífvænlegri
kjör fyrir þá sem búa í hinum dreifðu
byggðum landsins. Byggðastefna í
þeim anda hlýtur að vera í takt við
timann og hafa menningarlegt og
þjóðhagslegt gildi.
Röng byggðastefna
En þegar byggðastefna verður
þannig í framkvæmd að hún beinlínis
hefur niðurdrepandi áhrif á alla upp-
byggingu sjálfrar höuðborgarinnar
þá er verr farið en heima setið.
í viðtalinu, sem hér er vitnað í að
framan, segir Kristinn Breiðfjörð:
„Þessi stefna hefur vissulega stuðlað
að því að cfla uppbyggingu atvinnu-
lífsins úti á landi og það er af hinu
góða. En þessi stefna hefur einnig
haft það í för með sér að veruleg
stöðnun hefur átt sér stað í borginni
síðasta áratuginn.”
Og það er einnig af sama toga
spunnið þegar fólk hættir að vilja
búa í Reykjavík og flyst í önnur
byggðarlög og atvinnurekendur fara
með atvinnurekstur sinn út úr borg-
inni. Þegar þannig er komið er eitt-
hvað meira en lítið að.
Kristinn Breiðfjörð segir: „Fólk
flýr ekki sveitarfélag þar sem allt er í
uppgangi og blóma. Það ætti einnig
að vera öllum ljóst að þótt við getum
útaf fyrir sig verið sammála um að
nauðsynlegt sé að efla uppbygging-
una úti á landsbyggðinni þá er engin
ástæða til að það þurfi einmitt að
koma út sem refsing á íbúa Reykja-
.víkur, en það er einmitt kjarni máls-
ins og sú staðreynd sem við horfumst
í augu við.”
Betur má ef duga skal
Núverandi borgarstjórnarmeiri-
hluti hefur gert ýmislegt til að breyta
þessari óheillaþróun sem þessi mál
hafa tekið í borginni. Sérstaklega
hefur verið gert stórátak í því að efla
Bæjarútgerð Reykjavikur sem nú er
orðin stærsta og öflugasta útgerðar-
fyrirtæki landsins og veitir hundruð-
um manna atvinnu.
En í þessum efnum þarf að vinna
enn betur. Reykjavik á að vera eftir-
sótt sveitarfélag þar sem íbúunum
getur liðið vel, þar sem atvinna er
næg og þar sem fjölbreytt menning-
arstarfsemi fer fram. Þannig á borgin
okkaraðvera.
Ég er þeirrar skoðunar að það sé
þjóðfélagsleg nauðsyn að við Islend-
ingar byggjum upp myndarlega höf-
uðborg þar sem fólk getur unað vel
við sinn hag og sín störf ekki síður en
annars staðar á landinu. Byggða-
stefna síðustu ára hefur greinilega
leitt til efnahagslegrar slagsíðu sem
hefur orðið til þess að fólk sækist
ekki lengur eftir því að búa hér í
borginni. Ég held að hér sé um mjög
alvarlegt vandamál að ræða sem
nauðsynlegt sé að lagfæra sem allra
fyrst.
Við þurfum að stefna að því að
rétta hag Reykvíkinga þannig að
þetta sveitarfélag verði ekki lengur i
tölu sérstakra láglauna-svæða eins og
allt bendir til. Því miður höfum við
Reykvíkingar mátt horfa upp á það
að þingmenn kjördæmisins hafa
langflestir litið á sig sem einskonar
landsþingmenn, eða fulltrúa tiltek-
„Byggðastefnunni hefur ekki aðeins
verið beint á jákvæðan hátt til þess að
efla hag þjóðarinnar með uppbyggingu í
sveitum landsins heldur hefur þessari stefnu
verið miskunnarlaust beitt til þess að keyra
Reykjavík niður,” segir Bragi Jósepsson
meðal annars í grein sinni.