Dagblaðið Vísir - DV - 21.07.1983, Qupperneq 5

DV. FIMMTUDAGUR 21. JtJLl 1983.
5
Bandaríkjamenn vilja ratsjárstöðvar á Vestfjörðum og Norðausturlandi
og endurnýja þær sem fyrir eru:
Gömlu ratsjárnar byggdar
á tækni frá sjötta áratugnum
AWACS-vélarnar eru fullkomnustu fljúgandi radar- og stjórastöðvar sem völ er
á. Þarna sést ein slík á flugi yfir Stokksnesi við Hornafjörð í fylgd Phantom-
orrustuþotna. AWACS-vélarnar greina flugvélar i Iágflugi í 400 kílómetra f jar-
lægð, vélar í háflugi sjást í yfir 550 kflómetra fjarlægð.
DV-mynd: Baidur Sveinsson.
Utanríkisráðherra, Geir Hallgríms-
son, hefur skýrt frá því að umræður
hafi farið fram um ratsjárstöðvar
varnarliðsins milli íslenskra og banda-
rískra stjórnvalda. Hætt hefur verið
um að reisa tvær ratsjárstöðvar í stað
þeirra sem lagðar voru niður á Vest-
fjöröum og Norðausturlandi. Enn-
fremur að endumýja tækjabúnað
stöðvanna á Stokksnesi og Reykjanesi.
Geir Hallgrímsson sagði i síðustu
viku:
„Ekkert er því til fyrirstöðu að ls-
lendingar vinni við ratsjárstöðvarnar
og fylgist með úrvinnslu upplýsinga.
Verði tækjabúnaöur núverandi rat-
sjárstöðvar á Stokksnesi endurbættur
og tvær nýjar stöðvar byggðar, er gert
ráð fyrir, að mun færri geti rekið
hverja stöð og að mestu eða öllu leyti
Islendingar, ef þvi er að skipta, í staö
rúmlega eitt hundrað manna, sem nú
starfa á Stokksnesi og eru allt Banda-
rikjamenn. Rekstur endurbættrar
stöðvar á Reykjanesi veröur nokkuð
mannfrekari en þó fækkar frá þvi sem
nú er. Þar er gert ráð fyrir miðstöð,
sem safni upplýsingum frá hinum
þrem stöðvunum.”
Hlutverk stöðvanna sagði utanríkis-
ráöherra vera með vissum hætti að
vera augu og eyru varnarkerfis NATO.
Þeim væri ætlaö sama hlutverk hér og
annars staðar, að fylgjast meö umferð
í nágrenni landsins. Þá opnuöust
einnig betri möguleikar en áður til að
nýta ratsjárstöðvar við stjóm á um-
ferð almennra flugvéla á innanlands-
leiðum og í millilandaflugi, sem og við
öflun upplýsinga fyrir Landhelgisgæsl-
una.
I riti öryggismálanefndar, GIUK-
hliðið, f jallar Gunnar Gunnarsson, rit-
ari nefndarínnar, um ratsjárstöðvarn-
ar og segir:
„Landratsjámar em hluti hinnar
svonefndu DEW-línu, eöa distant early
waming line, sem komið var upp á
sjötta áratugnum og liggur þvert yfir
norðanvert Kanada og heldur síðan
áfram um stöövar á Grænlandi, Is-
landi, Færeyjum og Hjaltlandseyjum.
Upphaflega vora 57 ratsjárstöðvar á
DEW-línunni en þeim hefur heldur
verið fækkaö og era nú 31. Nokkrar
endurbætur hafa verið gerðar á DEW-
línunni en hún er í meginatríðum
byggð á tækni frá sjötta áratugnum.
Flestar ratsjánna geta uppgötvaö
flugvéiar í háflugi allt upp i 40 þúsund
feta hæð og í 370 kílómetra fjarlægö.
Landratsjár duga hins vegar skammt
til að finna flugvéiar i lágflugi þar sem
fjöll og aðrar ójöfnur i landslagi
skyggja á ratsjárgeislann. Einnig
Fréttaljós
Kristján Már
Unnarsson
veldur lögun jarðar því að geislinn
fjarlægist hana eftir því sem lengra
dregur frá ratsjánni. Venjulegar rat-
sjár uppgötva ekki flugvélar sem
fljúga mjög lágt fyrr en þær era 50 kíló-
metra undan.
Ratsjáraar á Reykjanesl og Stokks-
nesi era umluktar hvitum hlifðarkúl-
um til varaar íslenskri veðráttu. Þess-
ar ratsjár geta uppgötvað flugvélar í.
háflugi í 370 kílómetra fjarlægð. Vélar
sem fljúga mjög lágt sjást hins vegar
ekki fyrr en þær eru 50 kílómetra
undan.
Tvær landratsjárstöðvar eru hér á
landi, á Stokksnesi við Homaf jörð og á
Reykjanesi. Upphaflega voru
stöðvamar fjórar því auk hinna fyrr-
nefndu var ein á Vestf jörðum og önnur
á Langanesi.
Ratsjáin á Langanesi mun hafa
verið öflugust þeirra en hún eyðilagö-
ist í óveðri árið 1968. Hún var ekki
endurbyggð en í staöinn er farið aö
nota fljúgandi ratsjárstöðvar af gerð-
inni EC-121-Constellation. Þessar vél-
ar voru notaöar allt fram til þess að
tvær nýjar AWACS-vélar komu hingað
til lands í lok september 1978.
AWACS eru fulikomnustu fljúgandi
radar- og stjórnstöðvar sem völ er á. I
30 þúsund feta hæð nemur ratsjáin
vélar í lágflugi í 400 kilómetra radíus
og í háflugi í yfir 550 kílómetra radíus.
Þetta þýðir að hvor vélin um sig getur
fylgst með vélum í lágflugi yfir tæp-
lega 500 þúsund ferkílómetra svæöi og
á háflugi yfir 1.050 þúsund ferkíló-
metra svæöi. I samanburði við þær
virðist DEW-linan vera heldur lítil-
væg,” segir Gunnar í riti öryggismála-
nefndar.
I samtali við DV sagöi Gunnar að
landrats jámar hér væra úreltar. Gerði
hann ráð fyrir að nýju ratsjámar
myndu gegna sama hlutverki en væra
öflugri. Þær myndu ábyggilega draga
töiuvert lengra í heild sinni en þær
gömlu.
Ekki taldi Gunnar að nýju stöðvarn-
ar myndu koma til meö að sjá fli'gvél-
ar í lágflugi betur. Fjöll og lögun
jarðar yrðu þeim einnig hindrun.
-KMU.
PARHÚS - BOLUNGARVÍK.
TIL SÖLU í BOLUNGARVÍK
er 132 m2 parhús á tveim hæðum. Skipti á 3ja —
4ra herbergja ibúð i Reykjavík koma til greirta.
Nánari uppl. i símum 94-7131
og 91-73594.
IMotaðir lyftarar
Sýnum og seljum næstu daga raf-
magns- og dísillyftara á gamla
genginu.
Lyftararnir eru til sýnis hjá okkur
að Vitastíg 3.
Jft K. JÓNSSON & CO. HF. Jg
M
s I II.I.
Símar 91-26455
91-12452.
Vitastíg 3
Sími 91-26455
Puma-skór í miklu úrvali
íþróttabúðin
Borgartúni 20. Sími 20011
PÓSTSENDUM
Unof
Fjölhæfastí
fjölskyldu-
bíllinn
Sö/usýning / kvöld
Opið tilkL 10.00.
/ vtl'hjálmsson HF. / fSHMEiO
SMIOJUVBGI4. KÓPA VOGI SlMAR 77200. 77202.
Endalaust farangursrými?
handtökum. Hallar aftur-
sætinu fram og heill gólfflöt-
ur myndast fyrir pakka og
töskur, frá framsætum að
afturhurð.
an gaflinn. Jafnvel stærstu
kassar fljóga inn!
Það er leikur einn aö ferma
eöa afferma UNO, vegna
hinnar mjög stóru aftur-
hurðar, sem opnar nær all-