Dagblaðið Vísir - DV - 24.10.1983, Blaðsíða 10

10
Útlönd
Útlönd
Útlönd
• DV. MÁNUDAGUR 24. OKTOBER1983.
Utlönd
Umsjón: Ólafur B. Guðnason
Er valdaskeiö Yassers Arafats nú
á enda runniö? Frá því í upphafi
þessa mánaöar hefur sýrlenska rík-
isstjórnin hert mjög baráttu sína
gegn Arafat og tilraunir sínar til þess
aö ná PLO, samtökum Palestínuaraba
undan stjóm hans.
Hin hernaðarlegu átök hófust 22.
september síöastliðinn, þegar
sýrlenskir hermenn, sem beittu
skriödrekum, smöluðu saman um
1000 PLO-.kæruliöum í Bekaadal og
fluttu þá brott ásamt fjölskyldum
þeirra. Allir voru þessir skæruliöar
liösmenn í A1 Fatah samtökunum,
sem Arafat stjórnar og þar liggur
þungamiöja valds hans til þessa.
Skæruliöamir voru fluttir til
einangrdðs svæðis í norö-austur
Líbanon, án þungavopna sinna. Þar
héldu Sýrlendingar þeim í tvo daga,
án matar og vatns, en leyfðu þeim
síðan aö fara fótgangandi yfir
hæöirnar til Nahr el-Bared og
Badwai flóttamannabúðanna noröur
af Tripoli, en þar eru síðustu sterku
vígi PLO-manna í Líbanon.
Síöan hefur umsátur sýrlensku
herjanna um búðimar verið hert.
Arafat, sem nú hefur aðsetur í
Badwai,hefur varað viö því að árás
Sýrlendinga sé yfirvofandi. Til
slíkrar árásar hefur enn ekki komiö,
en á síðustu vikum hefur komið til
átaka innan búöanna milli stuðnings-
manna Arafats innan PLO og stuön-
ingsmanna Sýrlendinga innan sam-
takanna. Enn er nokkurt jafnvægi
milli hinna deilandi fylkinga, því þó
Sýrlendingum hafi tekist að ná á sitt
band mörgum „hermönnum” PLO,.
hefur Arafat enn um 6000 manns
undir sinni stjóm. Þannig aö þaöyröi
ekki átakalaust að uppræta PLO meö
vopnaöri árás.
Þegar Sýrlendingar höfðu
einangraö Arafat og stuðningsmenn
hans á litlu svæði umhverfis Tripoli
sneru þeir sér aö því aö ná á sitt vald
eöa uppræta allar stofnanir
Palestínuaraba í Sýrlandi sem
tryggarreyndust Arafat. Öllum skrif-
stofum Ai Fatah í Damaskus, höfuö-
borg Sýrlands, var lokaö 2. október.
Þann 8. október réöust vopnaöir
Palestínuarabar inn á skrifstofur
blaöafulltrúa PLO og rændu þar bæöi
skjölum og starfsliði. Síðan var þaö
tilkynnt aö starfsliðið hefði nú snúiö
PLO:
Sýrlendingar
sækjast
eftir völdum
Hér sitja þeir saman, Yasser Arafat leiötogi PLO, og Hafez Assad, forseti Sýr-
lands, en nú eru þeir andstæöingar.
baki viö Arafat og gengiö til liös við
uppreisnarmenn innan PLO, sem
Sýrlendingar styöja. Þessum frétt-
um neitaði starfsliðið, og hélt áfram
að dreifa efni til fjölmiðla, sem ljós-
lega sýndi aö það studdi Arafat.
Þann 10. október var ráöist á
þrjár aðrar skrifstofur PLO, þar á
meðal þá sem áður hafði verið aðal-
aösetur Arafats. Árásarmennirnir
voru reknir á brott eftir nokkra skot-
hríð, og féllu tveir verðir sem gættu
skrifstofunnar. Fyrir utan slíka
valdbeitingu, hafa sýrlensk stjórn-
völd reynt aö taka öll völd innan
PLO. I sumum tilfellum hafa
Palestínuarabar snúiö baki við Ara-
fat, af frjálsum vilja, en oft hefur
þeim verið hótaö valdbeitingu, ef
þeir gerðuþaöekki.
Stærsta tilraun Sýrlendinga til
þess aö ná pólitískum völdum innan
PLO var gerö 8. október þegar til-
kynnt var aö leiötogi uppreisnar-
manna innan PLO, Abu Saleh, heföi
kallað saman fund leiötoga allra
aöildarsamtaka PLO, til þess að
ræða „samvirka forystu” innan
PLO, en þaö hefur veriö helsta krafa
uppreisnarmanna til þessa aö enginn
einstaklingur fái svipuð völd og
Arafat hefur notiö. En þettá her-
bragð Sýrlendinga tókst ekki, því
Pólland:
Efnahagslegur bati?
Hvert er efnahagsástandiö í Pól-
landi. Hópur 17 embættismanna frá
vestrænum ríkisstjómum fór til
Varsjár í byrjun október til aö kom-
ast aö því. Embættismennirnir og
Pólverjar vona að þessi heimsókn
opni leiöina til formlegra viöræðna
seinna á þessu ári eöa snemma 1984,
um breytingar á greiöslum á þeim 14
milljörðum sem Pólverjar skulda
ríkisstjómum Vesturlanda. Bankar
á Vesturlöndum hafa þegar samiö
um nýja greiðsluáætlun fyrir afborg-
anir á pólskum skuldum sem greiða
átti á þessu ári og sumir bankanna
hafa gengiö svo langt aö veita Pól-
verjum nokkur skammtímalán aö
auki. Jaruzelski-stjómin í Póllandi
vonast nú til þess, aö afléttum her-
lögum, aö vestrænar ríkisstjórnir
verði j afnhöföinglegar.
Þaö sem ríkisstjórnir Vesturlanda
vilja vita fyrst er þaö hvort sjáanleg-
ur er efnahagslegur bati í Póllandi.
Það kann að vera þessa stundina. En
pólskir borgarar finna ekki fyrir því.
Þeir hafa horft upp á rauntekjur
sínar lækka og sjá ekki fyrir endann
á erfiðleikunum. Þaö er skortur á
húsnæði, eldsneyti og kjöti. En lífs-
leiðir Pólverjar hafa aukiö áfengis-
neyslu sína, sem skilar góðum tekj-
um í ríkissjóð.
Engu aö síöur er að færast líf í
pólskan efnahag eftir hroöalega aft-
urför frá 1979. Á fyrstu átta mán-
uðum þessa árs jókst sala á iðnvarn-
ingi um 8,5% miðaö viö sama tíma á
fyrra ári. Framleiösla kolanáma er'
Efnahagsástand i Póllandi hefur batnað eilítiö, en Pólverjar finna þó enn fyrir alvarlegri lifskjara-
skerðingu.
svo mikil nú aö 4,5 milljónir tonna
veröa flutt út. Góð komuppskera,
upp á 22 milljónir tonna, tryggir aö
ekki veröur skortur á skepnufóöri.
Og búist er viö hagnaði á erlendum
viðskiptum, upp á einn milljarö doll-
ara.
Þetta virðast góöar framfarir af
því aö ástandiö á síöasta ári var svo
ótrúlega slæmt. Sambærilegar tölur
á næsta ári munu reynast próf fyrir
stjómvöld. Þaö sem mestum
síðar kom í ljós að á fundinum hafði
það mál alls ekki veriö rætt, heldur
aöeins sættir innan PLO. George
Habash og Nayif Hawatmeh, báðir
vaidamiklir leiðtogar innan PLO,
gáfu ljóslega til kynna aö þeir styddu
Arafat og „sjálfræði PLO”, en þaö er
einmitt „sjálfræði”, sem hefur orðiö
kjörorö þeirra Palestínuaraba, sem
tryggir hafa veriö Araf at.
En þýðingarmest af öllu er, aö
barátta Sýrlendinga gegn Arafat, og
til þess að koma PLO undir eigin
stjórn, hefur hlotiö lítinn sem engan
stuðning frá Palestinuaröbum sem
búa utan áhrifasvæðis Sýrlendinga,
og þá sérlega á israelsku hemáms-
svæðunum í Gaza og á Vesturbakk-
anum. Arafat bendir andstæöingum
sínum einfaldlega á það aö hann er
kjörinn leiðtogi samtaka, sem eiga
sér rætur, fylgjendur og skipulag,
sem ná langt út fyrir landamæri Sýr-
lands og Líbanon.
Þaö má segja að tími Sýrlendinga
renni út 2. nóvember næstkomandi.
Þá mun næsti leiðtogafundur Araba-
ríkja hefjast í Riyadh í Saudi-Arabíu
Hafi Sýrlendingum ekki tekist aö
losa sig við Arafat fyrir þann tíma,
og endurbyggja PLO-samtökin,
veröa þeir eflaust gagnrýndir harö-
lega af öörum Arabaríkjum. Dag-
blaö í Kuwait sendi Sýrlendingum
þessaáskoran: „Drepiö Arafatefþiö
viljið, en drepið ekki palestínsku
byltinguna”.
Fylgismenn Arafats meöal
Palestínuaraba halda því fram, aö
herferö Sýrlendinga gegn PLO stafi
af samkomulagi milli Sýrlendinga,
Bandaríkjamanna og Israelsmanna.
Fjögur meginmarkmiö þess sam-
komulags séu, aö Sýrlendingar sjái
um aö brjóta PLO á bak aftur, eöa
nái afgerandi völdum yfir samtökun-
um; að Israelsmenn haldi stjóm
sinni yfir suöurhluta Líbanon; aö
Sýrlendingar fái viðurkenningu á því
aö þeir eigi áhrifasvæöi í Líbanon;
og aö lokum, aö Bandaríkjamenn
muni reyna að telja Israelsmenn á
aö skila Sýrlendingum aö nýju hluta
Golanhæöanna, sem Israelsmenn
hafa haft á valdi sínu frá 1967. Er hér
aðeins um aö ræða sjúklegan sam-
særisótta Palestínuaraba, eöa gæti
eitthvert slíkt samkomulagi hafa
veriögert?
áhyggjum veldur er aö engin af þeim
grundvaliarvandamálum sem
hrjáðu efnahagslíf Pólverja áöur en
herlög voru sett hafa veriö leyst.
Verðbólga er nú um 30% á ári en
vonast er til aö henni verði haldið
niöri viö 15% á þessu ári. Launa-
hækkanir hafa unnið gegn verðhækk-
unum, sem áttu að draga úr peninga-
magni í umferö. Pólsk stjómvöld
verða einnig að finna aðferð til þess
að tengja laun við afköst. Það er lítið
að hafa af neysluvörum, og því tii lít-
ils að vinna sér inn miklar tekjur.
Meginvandamálið er að ráögjafar
Jarazelskis koma sér ekki saman um
aðgerðir. Þau úrræði sem þeir hafa
gripið til til þessa eru haldlaus. Um-
bætur sem gerðar vora 1982 áttu að
veita fyrirtækjum meira frelsi og
átti framtíö þeirra að ráöast af því
hvort þau skiluðu hagnaði eöa ekki.
En til að slíkar umbætur gagnist þarf
stööugleika. I þeirri óreiöu sem ríkir
í Póllandi tryggir miðstýring aöeins
aö undirstööuiðngreinar fái nauðsyn-
leg hráefni. Þeir sem vilja frekari
umbætur telja að til aö bjarga efna-
hagslífinu veröi Pólverjar að þola
frekari erfiðleika, þó svo það kunni
aö ieiöa til þess aö mismunur í tekju-
skiptingu kunni að aukast. Harðlínu-
menn innan kommúnistaflokksins
eru þessu mótfallnir en hafa engar
betri tillögur sjálfir.
Þar er það sem vestræn afstaða
skiptir máli. Því fyrr sem samiö er
aö nýju um pólskar skuldir því betri
líkur era á efnahagslegum um-
bótum. Samkomulag um lána-
breytingu myndi auka stöðugleika í
pólsku efnahagslífi. En geta Vestur-
veldin og ættu þau aö styöja ríkis-
stjórn sem er svo óvinsæl með þjóö-
inni?