Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1983, Blaðsíða 8

8
DV. LAUGARDAGUR10. DESEMBER1983.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. ' '' ' I
Stjúmarformaðurogútgáfustjðri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON. ,
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 84*11. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáauglýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI11.SÍMI27022. j.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12. P rentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Heigarbiað 25 kr.
Létt verk að létta lífíð
Krafa launþegasamtaka um 15 þúsund króna lág-
markslaun á mánuöi er afar eðlileg. Hún endurspeglar
almennan skilning á, aö í kreppunni sé brýnast að verja
kjör hinna verst settu. En hinir betur megandi geti beðið
að sinni.
Einnig er eðlileg ábending atvinnurekenda um, að
samningur um 15 þúsund króna lágmarkslaun muni ekki
hafa tilætluð áhrif. Prósentuhækkun láglaunafólks verði
notuð til viðmiðunar, þegar hálaunafólkið fer að gæta
sinna hagsmuna.
Reynslan sýnir, að pennastrik á borð við 15 þúsund
leiða til sprenginga upp launastigann. I kjölfarið koma
svo opinberar ráðstafanir í efnahagsmálum og verð-
bólgusprenging. 15 þúsund króna fólkið sæti eftir með
sárt ennið.
Þessi fyrirvari þýðir samt ekki, að vonlaust sé að bæta '
hag hinna nauðstöddu, sem hafa innan við 15 þúsund
króna mánaðartekjur. Slíkt þarf bara að gera á þann
hátt, að ekki leiði til sprengingar, sem eyðileggi
ásetninginn.
Skynsamlegasta undirbúningsaðgerðin er þegar hafin.
Það er könnun Kjararannsóknanefndar á kjörum lág-
launafólks. 3.500 spumingalistar hafa verið sendir, og von-
að er, að svörin verði komin til baka um miðjan mánuð.
Líklegt er, að könnunin leiði í ljós, að neyðarástandið sé
að verulegu leyti bundið við ákveðna þjóðfélagshópa.
Kæmi slíkt í ljós, væri tiltölulega auðvelt að beita hliðar-
aögerðum til að létta byrðar þessa fólks.
Fyrirfram má gera ráð fyrir, að ástandið sé alvarleg-
ast hjá fjölskyldum, einkum barnafólki, þar sem fyrir-
vinna launa er aðeins ein og hefur innan við 15.000 krónur
á mánuöi. Flestir aðrir ættu að geta varizt áföllum.
Reikna má með, að einkennispersóna neyðarástands-
ins sé einstæð móöir á lágum launum og í dagvinnu einni
saman. Það er til dæmis fáránlegt að telja tveggja barna
móður geta lifaö af 12.000 króna mánaðarlaunum.
Ein aðferðin við að bæta úr þessu er að færa meðlags-
greiðslur nær raunveruleikanum. Þær eru nú svo lágar,
að kostnaður við börn leggst að verulegu leyti á foreldrið,
sem annast börnin. Það er verulega ósanngjarnt.
1.615 króna meðlag á mánuði með barni er allt of lágt.
Þeir, sem slíkt meðlag greiða, sleppa alltof ódýrt. Lög-
skipað meðlag ætti því að tvöfaldast. Það mundi mjög
bæta hag hinna einstæðu mæðra, sem nú ramba á barmi
gjaldþrots.
Þetta mundi hafa í för með sér nokkurn kostnað ríkis-1
sjóðs, því að sumir geta ekki eða vilja ekki standa við
fjárhagslegar skuldbindingar af þessu tagi. En ríkiö get-;
ur náð því fé í tengslum við hina aðferöina við lausn máls-!
ins. Sú aðferð er fólgin í að breyta niðurgreiðslum í fjöl-
skyldubætur. Niðurgreiðslur eiga á næsta ári að nema
rúmum milljarði króna. Þær verða vafalaust mun hærri,
því að reynslan sýnir, að þær margsprengja ramma fjár-
laga.
Fjölskyldubætur eru miklu áhrifameiri aðferð við aö
bæta kjör þungra heimila. Þær nýtast betur til kaupa á
ódýrum hollum vörum á borð við fisk og kornmat, svo
sem brauði, heldur en niðurgreiðslur á rándýru kjöti og
mjólkurvörum.
Með tvöföldum meðlögum og millifærslu niður-
greiðslna yfir í f jölskyldubætur er auðvelt að ná árangri,
sem er betri en sem svarar hækkun láglauna upp í 15.000
krónur. Og það gerist án þess að í kjölfarið fylgi launa-
sprenging hálaunafólks og síðan óðaverðbólga.
Jónas Kristjánsson
í leit ad
jólagjöfum
Viö settumst til borös, örmagna og
örvæntandi fjölskyldufeöur á kaffi-
húsi. Stutt hlé á búðarápinu og tími
til þess kominn aö skiptast á
hörmungasögum.
Hann pantaöi súkkulaöi og vöfflur.
Ævinlega þegar eitthvaö fer úrskeið-
is í lífi hans, eöa þaö veröur erfitt á
einhvern hátt, leggst hann í þannig
fæöi. Þegar svo rofar til og hann fyll-
ist bjartsýni og baráttugleði á ný fer
hann að hafa áhyggjur af holdafar-
inu. Þannig tekst honum aö hafa allt-
af áhyggjur af einhverju.
Sjálfur fékk ég mér kaffi og ein-
hverja kökuómynd. Síöan sátum við
og dæstum þar til stúlkan kom meö
hressinguna.
Þegar vafflan kom, steypti hann
sér yfir hana eins og gammur yfir
hræ. Hann mátti ekki vera aö því að
tala. Hann mátti ekki vera aö því aö
líta í kringum sig. Þaö var varla að
hann gæfi sér tíma til þess aö kyngja.
Vafflan hvarf meö ólöglegum hraöa
og eina markið um tilvist hennar
sem eftir var var rjómasletta á höku
hans.
Sjálfur var ég settlegri við köku-
lúsina sem mér var færö. En þar
kom þó að saga hennar var öll og ég
gat ekki lengur færst undan því aö
halda uppi samræðum.
— Þetta hefur veriö góöur vetur,
þaðsem komið er!
— Þeir spá nú noröanáhlaupi fljót-
lega, og þá byrja hörkurnar fyrir al-
vöru.
Hann var niðurdreginn en þó um
leið ánægjulegur yfir þessari svart-
sýnisspá sinni. En þetta var ekki þaö
umræðuefni sem hann vildi taka til
meðferðar aö þessu sinni.
— Þetta eiga eftir aö verða erfið
jól!
— Maður skyldi ekki segja! Þó
þaö komi smánoröanáhlaup þarf þaö
ekki að þýða að veturinn verði svo
haröur. Svona áhlaup ganga yfir.. .
— Egerekkiaðtalaumveöriö!
Hann leit á mig fyrirlitningaraug-
um.
- Nú?
— Egeraötalaumjólin, maöur!
Hann leit á mig og sá að ég skildi
ekki.
— Peningana, maöur! Þetta á eftir
aö setja mig á hausinn! Og ég er viss
um að þú ert ekkert betur settur.
— O, ég veit ekki.
Eg bar mig vel, meöan ég reyndi
að reikr.a út hvort ég ætti fyrir síga-
rettupakka þegar ég væri búinn aö
borga kaffið.
— Þessir krakkar! Veistu hvaö
Ólafur B. Guðnason
strákurinn minn sagöi viö mig um
daginn?
- Nei!
— Hann kom til mín og sagði:
Pabbi, ég hef veriö að hugsa um
þetta og ég held það væri best aö þið
gæfuð mér bara peninga í jólagjöf!
Peninga!
Eg kinkaði kolli og setti upp
samúðarsvipinn.
— Eg meina... hvaö meö jóia-
stemmninguna? Hvaö meö friðinn og
kærleikann og það allt saman. Eg
varö dýróður auðvitað. Eg tók í öxl-
ina á honum og hristi hann duglega
og sagöi honum aö svona lagaö gengi
ekki á jólunum, sem væru f jölskyldu-
hátíö, þar sem allir ættu að vera
glaöir og góöir. Svo rak ég hann inn í
herbergi og sagði honum aö ég
myndi rassskella hann ef hann
minntist á þetta aftur.
Ég kveikti mér í síðustu sígarett-
unni úr pakkanum og reyndi aö láta
eins og ekkert væri. En hann sá
auövitað örvæntingarsvipinn á and-
litinu á mér og túlkaði þaö sem geös-
Hræringu yfir frásögninni.
— Já, maður! Þetta er alveg
svakalegt. Þessi unga kynslóð er svo
neysluóð að manni ofbýöur alveg!
Eg meina, . . . þegar við vorum
strákar var ekkert svona í kringum
þetta. Fáar jólagjafir. Og á jóla-
skemmtununum í skólanum fengum
við delisíusepli og vorum haröánægö-
ir.
Hann hristi hausinn, mæddur.
— Eg veit ekki hvaö er aö gerast í
þessum heimi, en hvaö sem þaö er,
þá er þaö allavega hroðalegt.
— Þú sérö nú bara þessar búöir
sem við erum búnir aö fara í. Ekkert
nema óþarfi. Glingur og rusl. Allt til
þess aö kaupmennirnir græði. Og all-
ir æstir upp í auglýsingaflóðinu svo
menn verða vitlausir! Ég held bara
það ætti aö leggja jólin niður,
sveimérþá.
Eg sá aö afgreiðslustúlkan var far-
in aö líta okkur hornauga, enda vor-
um við búnir að sitja nokkuð lengi yf-
ir tómum bollunum. Viö yröum aö
fara.
— Hvað ætlarðu þá að gefa kon-
unni þinni?
— Veistu, þaö er dálítiö erfitt mál!
Þaö væri gaman aö hafa videotæki á
heimilinu og ég var aö hugsa um aö
gefa henni þaö. Það er svo þægilegt
þegar maður nennir ekki út á kvöldin
aö geta sett mynd í videoiö. En svo
var ég líka aö hugsa um heimilis-
tölvu. Þaö gæti hjálpað henni við
heimilisbókhaldið, og veitir ekki af.
Svo held ég aö mér þætti gaman að
fiktaviö aö prógrammera dálítiö.
Stúlkan kom að boröinu og sletti
reikningnum fram.
— Heyrðu, ég borga þetta bara.
Mér létti mjög. Næsti sígarettu-
pakki tryggður.
— Heyrðu, viö skulum fara í
dálítiö fleiri búðir og sjá hvort viö
finnum ekki eitthvað skemmtilegt.
Ég gat ekki hafnað þessu boði eftir
höföingsskapinn og arkaöi meö hon-
um út og í átt aö næstu búö. En einni
spurningu varö ég aö koma aö.
— Hvaö ætlarðu aö gefa strákn-
um?
— Ég gef honum sko drag í aftur-
endann ef hann reynir aö eyöileggja
jólin fyrir mér.
Hann hló hátt.
— Annars veit ég ekki alveg hvað
ég á aö gefa honum. Ef ég gef kon-
unni videotæki, gæti ég kannski gefið
honum tölvu. Þá yrði ég auðvitað aö
kaapa einhverja tölvuleiki fyrir
hann, en þaö er allt í lagi, ég gæti
alltaf komist í hana sjálfur líka.
Þessir krakkar missa svo fljótt
áhuga á leikföngunum hvort eö er.
Ef ég kaupi tölvu handa honum gætu
þetta orðið ágætisjól.
— Já, ætli þaö ekki.
Og viö fórum í búöina.