Dagblaðið Vísir - DV - 17.02.1984, Blaðsíða 15

DV. FÖSTUDAGUR17. FEBRUAR1361.
15
Jón ÍJordaJ tekur iM tónKstarverbiaunum úr hendi Eyjótfs Metsted,
formanns dómne fndar i tónlist.
Jón Nordal fékk tónlistarverðlaunin:
Tónskáld vinna sín
störf í kyrrþey
— sagði Eyjólfur Melsted, formaður
tónlistarnefndar
Eitt sinn er nefnd sú er ákveöa
skyldi, hver hlyti tónlistarverölaunin
rað árið, sat á rökstólum, lét einn
lefndarmanna þá skoðun í ljós að tón-
ikáld ættu allra tóniistarmanna minnsta
nöguleika á að hljóta þessi verðlaun.
^ar álit hans stutt þeim rökum aö tón-
káldið ynni sín störf í kyrrþey og flytj-
:ndurnir fengju frægðina fremur fyrir
óðan flutning en tónsmiðurinn fyrir
/erkið sem hann legði í hendur þeim.
?essi ágæti nefndarmaður, sem reynd-
ir var sjálfur tónskáld, hafði nokkuð
il síns máls. Sá söngfuglinn sem blíð-
ist kvakar, sá píparinn sem hvellast
)læs, sá sem snjallast lætur sinn lúður
jalla og sá sem strengina stillir best,
temur aö óskoöuðu máli fyrst í hug.
íúnst og snilld flytjandans er á marg-
m hátt svo miklu auðsærri en kúnst
)ess sem semur.
En verðlaunanefndin hlýtur að setja
sér þaö mark að útnefna til verðlauna
þann sem henni þykir hafa lagt mest af
mörkum til íslenskrar tónlistar og tón-
listarlifs á næstliðnu ári, á hvem hátt
sem það annars hefur verið gert. Og sé
rennt augum yfir ársyfirlitið sést að
margir hafa þar lagt fram drjúgan
skerf til okkar blómlega tónlistarlífs.
Eins og endranær voru þeir margir
sem þessara verðlauna töldust fylli-
lega verðir. En okkur tónlistarnefnd-
armönnum þótti hlutur Jóns Nordals
mestur og bestur. Nefna vil ég þrjú
verk hans sem fyrir eyru íslenskra tón-
leikagesta komu ný á árinu. Fyrst Dúó
fyrir fiðlu og celló, þá hljómsveitar-
verkið Choralis og síöast en ekki síst
Cellókonsertinn, sem E.Bl. Bengtson
lék með Sinfóníuhljómsveitinni í haust
er leið. Þrjú öndvegisverk sem halda
nafni höfundar síns á lofti. Eg bið Jón
Nordal að koma og veita verðlauna-
gripnum viötöku.
-EM.
Magnús Loftsson, formaður stjómar Stúdentaieikhússins, tekur við leikSstar-
verðlaununum úrhöndum Jóns Viðars Jónssonar, formanns dómnefndarinnar i
leikKst
með nýstárlegum hætti. Leikhúsið
hefur sannarlega ekki verið rekið við
auðveldustu aðstæöur; í matsal
Félagsstofnunar starfaöi það í húsnæði
sem er alls ekki ætlað til leiklistar, auk
þess sem leikendahópurinn er bæði stór
og ósamstæður. A þessum erfiðleikum
tókst leikhúsinu þó að sigrast með
raunsæju mati á öllum aðstæðum, á-
ræði og hugmyndaauðgi. Hið frjálsa
form á bókmennta- og leiklistardag-
skrám Stúdentaleikhússins reyndist
frábærlega sniðið að getu leikhópsins
og þó að vissulega mætti margt gagn-
rýna er manni miklu ofar í huga sá
ferskleiki og þróttur sem þessi starf-
semi hefur verið full af. Nútímaverk af
framúrstefnuætt hafasett ríkansvip
á verkefnaval leikhússins en sú grein
nútimaleikritunar má heita óuppgert
mál í islensku leikhúsi. Þessi viðleitni
Stúdentaleikhússins hefur ekki alltaf
tekist jafnvel, en á stundum varð
árangurinn þó ótrúlega góður eins og í
ógleymanlegri sviðssetningu leik-
hússins á nokkrum smáleikverkum
Samúels Becketts í fyrrasumar. Það
duldist aldrei að leikstjórar og
leikendur gerðu til sín miklar kröfur;
að áhugamennskan sameinaðist fag-
mannlegum vinnubrögðum með afar
farsælum hætti.
Húsið hlaut
kvikmyndaverðlaunin:
Dularfull og
spennandi
kvikmynd
— sagði Hilmar Karlsson
við afhendingu
verðlaunanna
Síðastliðiö ár verður að teljast til
hinna gróskumestu í íslenskri kvik-
myndagerð til þessa. Alls voru frum-
sýndar fjórar nýjar íslenskar kvik-
myndir, auk þess sem lokið var við
tvær aðrar að mestu leyti. Islensk
kvikmyndagerð er óðum að slíta
bamsskónum og myndir ársins bera
þess á margan hátt glöggt vitni.
Kvikmyndanefnd DV hefur orðið
sammála um aö telja Húsið í leikstjórn
Egils Eövarössonar merkasta fram-
lagið til íslenskrar kvikmyndagerðar
áriö 1983.
Þaö hefur viljaö brenna við að ýmsir
tæknilegir hnökrar hafi dregið úr
áhrifamætti íslenskra kvikmynda. þá
aðaUega vegna frumstæðra upptöku-
Jóhann Briem fékk
myndlistarverðlaunin:
Einn persónu-
legasti mynd-
listarmaður ís
lenskrar mynd-
Valdimar Harðarson
fékk verðlaunin fyrir
byggingarlist:
Fallegur,
einfaldur, nýr
og spennandi
— sagði Stefán Thors
um stól Valdimars
I nefndinni sem hafði það hlutverk
að velja þaö markverðasta i bygging-
arlist á árinu 1983 voru auk mín Páll
Bjamason arkitekt og Aðalsteinn
Ingólfsson Ustfræðingur.
Ástæðan fyrir því að ég stend hér en
ekki formaður vor, Páll Bjamason, er
sú að höfundur þess verks sem meiri-
hluti dómnefndar valdi er tengdur Páli
og ákvaö hann því að taka ekki þátt í
atkvæöagreiöslu.
Byggingariist er ákaflega vítt hug-
tak og meðal þess sem við höfum rætt
um er hvort ástæða sé tU þess að af-
marka nánar það svið sem þessi list-
grein spannar.
Okkar niðurstaða var sú að þó svo að
í okkar málvenju sé oft litið á húsa-
gerðarlist og byggingarUst sem eitt og
hið sama þá sé í raun og veru um að
ræða miklu fleira en byggingar eða aUt
frá hönnun hurðarhúna að gerð borg-
arskipulags. Stór hluti umhverfis okk-
ar er mótaður af mönnum og eini
Egill Eðvarðsson tekur við verðlaununum fyrir kvikmyndagerð af Hilmari
Karlssyni, formanni dómnefndar um kvikmyndagerð.
skUyrða og fjárskorts tU fuUkominnar
eftirvinnslu. Húsiö brýtur hér blað í
sögu íslenskrar kvUtmyndagerðar og
sýnir hvers íslenskir kvUcmynda-
gerðarmenn eru megnugir þegar þeir
hafa aUar ytri aöstæður fullkomlega á
valdi sínu. Öll tæknivinna mynd-
arinnar er í hæsta gæðaflokki og stenst
fyUUega samanburð við myndir sem
gerðar eru fyrir miklu meira fjármagn
og við enn fuUkomnari aðstæður. Sér-
staklega ber að geta hljóðvinnslunnar
sem fram aö þessu hafði verið hálf-
gerður akkiUesarhæll íslenskra kvik-
my ndagerðarmanna.
Húsið er dularfull og spennandi kvik-
mynd þar sem einu helsta áhugamáU
þjóðarinnar, spíritismanum, er bland-
að saman við raunveruleika sem
margir kannast viö, ungt fólk í hús-
næðisleit. Húsið er fyrst og fremst af-
þreyingarmynd og sem sh'k gengur
hún vel upp og heldur áhorfendum viö
efnið enda handritiö ákaflega mynd-
rænt í aUri uppbyggingu.
Húsið er fyrsta kvikmyndin í fuUri
lengd sem EgiU Eövarðsson gerir og
það er von kvikmyndanefndar að þessi
verðlaun verði honum hvatning til
frekari dáða.
listarsögu
— sagði Gunnar Kvaran,
formaður
myndlistarnefndar
Þegar litið er yfir Ustaáriö 1983 kem-
ur greinhega fram að mikil gerjun rík-
ir á myndlistarsviðinu. Otal Uststefnur
fara samhUða á Ustmarkaðnum, ný og
ný nöfn bætast við listasöguna og verk
eldri Ustamanna eru skoðuð í nýju
ljósi.
Sá Ustamaður sem vakti hvað mesta
athygU og hrifningu dómnefndar á ár-
inu 1983 var Ustmálarinn Jóhann
Briem.
Jóhann Briem fæddist 17. júU árið
1907 aö Stóra-Núpi í Gnúpverjahreppi.
Arið.1921 kom Jóhann til Reykjavíkur
Valdimar Harðarson tekur við verðlaunum i byggingarlist úr höndum eins
dómnefndarmanna, Stefáns Thors.
greinarmunurinn sem við getum gert
á er: byggt umhverfi og náttúrulegt
umhverfi.
Það sem við köllum byggt umhverfi
er að sjálfsögöu ekki allt list, heldur
fyrst og fremst tæknilausnir á nútíma
lífsháttum.
Á hinn bóginn getum við sagt: Af
hverju ekki? Af hverju er ekki lögð
meiri áhersla á Ustrænt gildi aUs þess
byggða umhverfis sem við búum við?
Daglega sjáum við húsgögn, innrétt-
ingar, hús, götumyndir og yfirbragð
ákveðinna borgarhluta. Allt er þetta
mótað af fólki sem hefur til þess tU-
skilda menntun þótt í mismiklum mæli
sé.
Það sem meirihluti dómnefndar
ákvað að verðlauna í ár er ekki hús
eða borgarhluti, heldur húsgagn. Þetta
húsgagn er stóll, sem Valdúnar
Harðarson arkitekt hefur hannað og
nýlega er hafin framleiðsla á í Þýska-'
landi.
Þaö sem vakti athygU okkar á þess-
um stól er það að auk þess sem þægi-
legt er aö sitja í honum þá er hann
fallegur, einfaldur, nýr og spennandi
og f er vel við bæði nýtt og gamalt.
Það er greinilegt að mikil vinna hef-
ur verið lögð í að þróa þennan stól og
má geta þess að hann verður fram-
leiddur í einum 16 mismunandi útgáf-
um.
Hér er á feröinni dæmi um íslenskt
hugvit og hönnun sem fellur vel að okk-
ar hugmyndum um aö byggingaríist sé
aUt á mUU hurðarhúna og borgarskipu-
lags.
Eg vU biðja Valdimar Harðarson um
að koma hér og taka á móti þessari
viðurkenningu í von um að hann haldi
áfram að bæta umhverfi okkar nær og
fjær.
>
t
0
Katrín Briem tekur við myndlistarverðlaununum fyrir hönd föður síns,
Jóhanns Briem listmálara, úr höndum Gunnars Kvaran, formanns dóm-
nefndar i myndlist.
og hóf nám í meðferð lita hjá Jóni Jóns-
syni málara. Hann lauk stúdentsprófi
áriö 1927 og tveimur árum síðar hélt
hann tU útlanda, fyrst til Danmerkur
og síðan til Þýskalands þar sem hann
stundaöi nám við Ríkislistaskólann í
Dresden fram til ársins 1934. Frá þeim
tíma hefur Jóhann verið búsettur á
Islandi og unniö aö listsköpun sinni.
Jóhann Briem hefur ávallt haft
mUda sérstöðu í íslenskri Ustasögu.
Hann er einn af frumherjum ex-
pressionismans hér á landi og þrátt
fyrir margbreytUeikann í myndUst 20.
aldar þá hefur hann alla tið haldið sér
utan við tískusveiflur í Ustinni og mál-
að fígúratífar myndir. Jóhann Briem
er eflaust einn sá persónulegasti
myndUstarmaðurí íslenskri listasögu.
I nýútkominni bók um Jóhann Briem
kemst Halldór B. RunóUsson svo aö
oröi um listamanninn: „Það er ekki
auövelt að átta sig á þróun Jóhanns,
svo litrík sem hún hefur verið. Trú
hans á menningarlegt gUdi listarinnar
ljær verkum hans ásýnd einlægni og
alvöru, í anda sigUdrar listar fremur
en listar okkar tíma. Hann hefur gætt
sérstöðu smnar á sannfærandi hátt
með því að reynast trúr persónulegum
einkennum”.
Jóhann hefur ekki séð sér fært um að
vera viðstaddur hér á meðal okkar og
því bið ég dóttur hans, Katrínu Briem,
að koma hingað og veita þessum viður-
kenningargrip viðtökur.