Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1984, Qupperneq 13

ÐV.MIÐVIKUDAGUR 23. MAl 1984.
13
Olympíuleikamir:
Ákvörðun sovésku ólympíunefndar-
innar í fulhi samræmi við ólympíulögm
Virðulegi herra ritstjóri.
Eg las af áhuga forystugrein um
fyrirhugaða ólympíuleika í Los
Angeles í blaði yðar sem var birt
þann 11. mai sl.: Hún fjallar um efni
sem er ofarlega á baugi núna og
margir íslenskir lesendur hafa senni-
legaáhugaá.
Þar sem í greininni er fjallaö um
þá ákvörðun ólympíunefndar Sovét-
ríkjanna aö íþróttamenn lands mins
skuli ekki taka þátt i þessum leikum
langar mig til að skýra lesendum frá
þeim ástæðum sem liggja að baki
þessari ákvörðun og grundvallar-
mismun þessarar ákvörðunar og
ákvöröunarinnar um að bandarískir
íþróttamenn skyldu ekki taka þátt i
ólympiuleikunum í Moskvu árið 1980.
Ákvörðun Bandaríkjanna um aö
sniöganga leikana í Moskvu var tek-
in persónulega af Carter forseta
sem, að því mig minnir, tók í þessu
máli afstöðu gegn áliti ólympíu-
nefndar Bandarikjanna. Þannig var
þessi aðgerð ekki framkvæmd af
samtökum iþróttamanna heldur af
ríkisforystunni af hreinum pólitísk-
um ástæðum sem áttu ekkert skylt
við íþróttakeppni.
Akvörðunin um aö sovéskir
íþróttamenn taki ekki þátt i
komandi ólympíuleikum í Los
Angeles var tekin á fundi ólympíu-
V. TROFIMOV
BLAÐAFULLTRÚI SOVÉSKA
SENDIRÁÐSINS Á ISLANDI
nefndar Sovétrikjanna þann 8. maí
sl. þar sem áttu sæti forystumenn
allra íþróttasamtaka lands okkar í
honum ólympsku greinum i fullu
samræmi viö ólympíulögin.
Eins og Marat Gramov, forseti
ólympíunefndar Sovétríkjanna,
sagði á blaðamannafundi í Moskvu,
sem haldinn var fyrir sovéska og
erlenda blaðamenn þann 14. maí,
voru þeir tilneyddir til að taka þessa
ákvörðun. I andstöðu við ólympíulög-
in stuðla bandarísk yfirvöld á allan
hátt að því að æsa til andsovéskrar
stefnu og þjóðernisgorgeirs og ýta
undir starfsemi ýmiss konar hryðju-
verkasamtaka. Hvað varðar
tryggingu öryggis sovéskra íþrótta-
manna meðan þeir dvelja í Los
Angeles hafa þeir verið settir í að-
stöðu þar sem þeim er mismunað.
Astæðurnar fyrir því aö so-
véska liðið tekur ekki þátt i
ólympíuleikunum ’84 eru einmitt þær
að ekki eru fyrir hendi aðstæður sem
tryggja öryggi íþróttamannanna,
æst er til andsovéskrar stefnu og
áætlað er að skapa erfiðleika án
nokkurs tilefnis hjá liðinu.
Til að varpa ljósi á ofangreint má
nefna að forsprakkar nokkurra
hryðjuverkasamtaka í Bandaríkjun-
um, t.d. ,,Alfa-66”, hafa lýst yfir að í
undirbúningi séu sprengingar,
íkveikjur, banatilræði og morð á
sovéskum iþróttamönnum meðan
þeir dveljast í Los Angeles. Þar með
er sovéska liðið svipt eðlilegum
frumskilyrðum til að taka þátt í
keppninni.
Auk þess er í yfirlýsingu ólympíu-
nef ndar Sovétrík janna lögð áhersla á
að sovéskir íþróttamenn styðji
ólympíulögin og ólympíuhreyfing-
una og að tilraunir til að nota
ólympiuleikana í lítt göfugum póli-
tískum og viðskiptalegum tilgangi
séu aðeins hryggilegur atburður sem
ætti að verða góð lexía í framtiðinni.
Eg bið yður, herra ritstjóri, að
birta þetta bréf í því skyni að kynna
fyrir lesendum DV sjónarmið
Sovétríkjanna í þessu knýjandi mál-
efni sem þér f jölluðuð um.
• „í andstöðu við ólympíulögin stuðla
bandarísk yfirvöld á allan hátt að því að
æsa til andsovéskrar stefnu og þjóðernisgor-
geirs og ýta undir starfsemi ýmiss konar
hry ð juverkasamtaka. ’ ’
Hvað eigum við að gera
við þessi þrjú hús?
Það er mikiil misskilningur, að
allar fjárfestingar þurfi að ónýtast
við þann uppskurð atvinnulífsins,
sem nauðsynlegur er á Islandi.
Húsin standa eftir sem áður,
atvinnutækin halda áfram aö vera
til, peningarnir hverfa ekki. Það,
sem breytist, er að notkunin verður
hagkvæmari, ef uppskuröurinn
heppnast. Menn eru ekki aö missa
neitt viö hann, aö minnsta kosti ekki
nema stutta stund. Þeir eru í raun-
inni að græða, því að þeir njóta allir
aö lokum góðs af hagkvæmari
notkun húsanna, atvinnutækjanna,
peninganna. Mig langar hér til að
benda á nokkra möguleika til aö nota
hús þriggja stofnana, sem veröa
óþarfar við uppskurðinn — Seðla-
bankans, Framkvæmdastofnunar og
Ríkisútvarpsins.
Hús Seðlabankans
við Arnarhól
Ekki hefur farið framhjá neinum,
að Seölabankinn er að smíða hús við
Amarhól, og er þar ekkert til sparaö.
(Seðlabankamenn eiga líklega við
alla aðra en sjálfa sig, þegar þeir
segja grafalvarlegir á manna-
mótum, að „aukið aöhald” sé
nauðsynlegt.) En hvernig hefur
Seðlabankinn staöið sig í öðru en
húsasmíði? Hér hefur verið rniklu
meiri verðbólga síðustu áratugi en
með öðrum siðuðum þjóðum, og hún
hefur kostað okkur ómælt fé. Hvað
veldurverðbólgu?
Henni veldur alltaf offram-
leiðsla peninga, misnotkun
seðlaprentunarvaldsins. Hver fram-
leiðir peningana okkar? Seðlabank-
inn, hann hefur hér seðlaprentunar-
valdið. Hvergi er satt aö segja eins
nauðsynlegt að láta fastar reglur
taka við stjórninni af misvitrum
mönnum og í peningamálum, eins og
Milton Friedman þreytist ekki á að
benda okkur á. Og hvergi er þetta
eins nauðsynlegt og á Islandi.
Seðlabankinn verður óþarfur, ef
fastar reglur taka við stjórn
peningamála. (Þessar reglur geta
annaðhvort verið um tiltekna aukn-
ingu peningamagns á hverju ári eða
um bindingu krónunnar við Banda-
ríkjadal, en Lúxemborgarfranki er
til dæmis bundinn við belgíska frank-
ann.) Seðlaprentunarvaldiö hverfur
við slíka breytingu í rauninni úr
greipum bankans í hendur markaðs-
aflanna. I mesta lagi þarf að bæta
við nokkrum starfsmönnum á Hag-
stofuna til einhverra útreikninga!
Eini vandinn er líklega sá, hvað á aö
gera við Seðlabankahúsið. Mér
finnst eölilegt, aö það sé selt. Og ekki
þarf að leita lengi aö kaupandanum.
Ótímabærar
athugasemdir
HANNESH.
GISSURARSON
CAND. MAG.
Utlendir bankar hljóta að setja upp
útibú hérlendis, þegar fullt frelsi
kemst á í peningamálum, og þeir
hljóta að vera óðfúsir til að taka við
þessu glæsilega húsi á sæmilegu
verði. Þessi fjárfesting er því síður
en svo til einskis. Aö því kemur
þannig fyrr eöa síðar, að við njótum
stórhugar seölabankamanna!
Hús Framkvæmdastofn-
unar
við Rauðarárstíg
Framkvæmdastofnun hefur búiö
um sig í ágætu húsi við Rauöarár-
stíg. Þessi stofnun er að sjálfsögðu
einnig ónauðsynleg, ef allir peningar
eru leigðir út á sama verði, en það
gerist, ef vextir á markaði eru látnir
skamrnta þá, en ekki valdsmenn.
Leyfið mér að skýra þetta mál
nokkru nánar. Nú eru penmgar
leigðir út á mlsháu verði eða með
ólíkum kjörum. Sumir eru leigðir út
á lægra verði eða með betri kjörum
en aðrir, gefið er með þeim úr ríkis-
sjóði, þeir eru niöurgreiddir af al-
mannafé. Það er einmitt hlutverk
Framkvæmdastofnunar að úthluta
slíkum ölmusupeningum, enda er
eftirspurnin eftir þeim auðvitað
meiri en framboðið (að því
ógleymdu, aö þeir fá þessa niður-
greiddu peninga, sem síst þurfa
ölmusur — atvinnurekendurnir í
landinu).
En ölmusupeningar hætta að vera
á boðstólum, ef verð allra peninga er
látið ráðast af markaðnum einum.
Framkvæmdastofnun hlýtur aö
hverfa úr sögunni með sjálfum
ölmusupeningunum. Eftir það fá
menn þá peninga, sem þeir þurfa að
leigja sér, úr bönkunum og greiða
fyrir þá fullt verð — eðlilega vexti
eða með öörum orðum markaðs-
vexti.
Húsið stendur eftir, þótt
Framkvæmdastofnun hverfi ásamt
öllum þeim stofnunum öðrum, sem
hafa það hlutverk að trufla og tor-
velda straum peninganna í hag-
kvæmustu rásimar. Til hvers má
nota húsið? Eg legg til, að það sé
notað til einhvers þess, sem ríkið
hefur vanrækt á síðustu árum. (Það
er reyndar allt að því lögmál, að
ríkið rækir því verr það, sem það á
að gera, sem það rækir betur hitt,
sem þaö á ekki að gera.) Ríkið hefur
rækt mjög illa öryggis- og varnar-
mál, svo sem það að líta eftir útlend-
um sendiráðsmönnum hérlendis og
innlendum starfsbræðrum Arna
Treholts hins norska. Væri ekki
skynsamlegt að koma nýrri öryggis-
og varnarmáladeild utanríkis- eða
dómsmálaráðuneytisins fyrir í þessu
myndarlega húsi?
Útvarpshúsið við
Kringlumýrarbraut
Utvarpshús er að rísa í nýja
miðbænum við Kringlumýrarbraut
til mikillar hrellingar mörgum þeim,
sem aðhyllast frelsi í útvarpsmál-
um. Auövitað er Ríkisútvarpið
óþarft. Við eigum að fá að velja um
útvarpsefni eins og um dagblöðin, og
allir þeir eiga aö hafa leyfi til þess að
reka hljóðvarps- eða sjónvarps-
stöövar, sem þess óska. Þörfum
landsmanna fyrir sérstakt skóla- eöa
fræðsluefni má fullnægja úr 1—2
kennslustofum í Háskólanum (eða
með þvi, sem sennilega er ódýrara,
að kaupa tíma í einkastöðvum).
Frelsissinnar ættu þó ekki að
örvænta. Var fangelsinu við Lækjar-
götu ekki breytt í landshöfðingja-
bústað og síöan í stjómarráðshús?
Hyggilegt er, held ég, að reyna aö
selja útvarpshúsið hinu nýja fjöl-
miðlunarfyrirtæki Isfilm hf. En því
má breyta eins og öðrum húsum,
takist ekki að selja það þessu fyrir-
tæki eða öðrum. Viö erum ekki aö
glata neinu með því aö losna viö
Ríkisútvarpið. Oðru nær. Við erum
að ryðja brautina fyrir ný fyrirtæki,
fyrir líf og grósku.
Gaman og alvara
Athugasemdir mínar eru að vísu
sumar gerðar í nokkru gamni — og
ekki síst til að stríða metnaðarfullum
starfsmönnum þessara þriggja
stofnana. En þessu gamni fylgir þó
alvara. Eg legg áherslu á tvennt.
Annað er það, að stofnanir taka
stundum að lúta eigin lögmálum,
vaxa og verða að stjómlausum
báknum, ef þær þurfa ekki að óttast
neina samkeppni, ekkert aðhald
markaðarins,- Svo er, grunar mig,
um þessar þrjár stofnanir. Hitt er
það, að markaðsöflin geta leyst
þessar stofnanir og aðrar af hólmi i
ýmsum efnum. Oftar en ekki leiðir
hin „ósýnilega hönd” markaðarins,
sem Adam Smith lýsti í Auðlegð
þjóðanna 1776, okkur áfram og upp,
en hnefi ríkisins rekur okkur norður
og niður.