Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1984, Blaðsíða 35

Mior <■<> nTTrtAmi-«TU(-iT»/r i»n
DV. MIÐVIKUDAGUR 23. MAl 1984.
Gunnar Maack rekstrarráðgjafi:
Gerð skoðanakannana mun
aukast hérlendis
„Viö teljum aö ákveðið frelsi þurfi aö
ríkja varðandi framkvæmd skoöana-
kannana þannig aö þeir aöilar sem
starfa eftir viöurkenndum aöferöum
séu ekki heftir í sínu starfi,” sagði
Gunnar Maaek, rekstrarráögjafi hjá
Hagvangi.
A ráðstefnunni fjallaöi Gunnar um
skoðanakannanir sem Hagvangur
hefur gert en þaö fyrirtæki sérhæfir sig
meðal annars í gerð slíkra kannana.
Gunnar skipti skoöanakönnunum í
þrennt; launakannanir, markaðs-
kannanir og viöhorfakannanir.
Hann sagöi aö launakönnun Hag-
vangs heföi verið framkvæmd tíu
sinnum. Slíkar kannanir væru yfirleitt
geröar fyrir ýmis samtök en einnig
fyrir fyrirtæki.
Um markaöskannanir nefndi
Gunnar sem dæmi svokallaðan
spumingavagn Hagvangs. Spurt væri
um hin ólíkustu efni svo sem sápu-
notkun, öldrykkju og reykingar.
Gunnar sagöi frá könnun sem gerö
heföi verið í 25 löndum á vegum Gallup
um gildismat og mannleg viðhorf.
Hann sagði aö slík könnun væri í gangi
hérlendis um allt land meö persónu-
legum heimsóknum.
A ráðstefnunni setti hann fram lista
yfir þær upplýsingar sem aö mati Hag-
vangs væri lágmark að birta með
niöurstöðum þegar þær væru kynntar.
Þessar upplýsingar eru: Stærö úrtaks,
hvort þeir sem svara séu einkennandi
fyrir heildina, svarprósenta, fram-
kvæmdamáti og búseta.
„I Danmörku eru til lög um
skráningu upplýsinga. Þau ná fyrst og
fremst til opinberra aðila. Sjálfstæö
markaðsrannsóknarfyrirtæki þar í
landi geta starfað svo til óheft aö
upplýsingaöflun,” sagðiGunnar.
„Gerö skoöanakannana kemur til
meö að aukast hér á landi hvort sem
mönnum líkar betur eöa verr. Þetta er
í samræmi viö þjóöfélagsþróunina
varðandi upplýsingar og verömæti
upplýsinga.
Vanda þarf verulega til allrar fram-
kvæmdar þannig að almenningur fái
sem bestar upplýsingar og tiltrú
alménnings vaxi á gildi þeirra.
Viö Islendingar erum fámenn þjóö.
Því þarf að vernda rétt einstaklingsins
sem í úrtaki lendir og tryggja aö á
engan hátt sé hægt að rekja hans
tilteknu svör, viðhorf eöa skoöanir,”
sagöiGunnarMaack. -KMU.
Ami Gunnarsson varaþingmaður:
Draga þarf úr hættu á óeðlileg-
um áhrifum skoðanakannana
„Þaö eru skiptar skoöanir um gildi
skoöanakannana og áhrif þeirra. Til
þess aö draga úr hættunni á óeölilegum
áhrifum er nauösynlegt aö setja
vönduö og vel unnin lög og reglur um
framkvæmd skoöanakannana. Þaö
þykir sannaö aö þeim sé hægt að beita
á þann hátt sem ekki samrýmist
hugmyndum manna um frelsi og
lýöræöi. Þess vegna svara ég
spumingu þessarar ráðstefnu afdrátt-
arlaust; þaöá aðsetja lög,” sagöiAmi
Gunnarsson varaþingmaöur í erindi
sínu.
Arni rakti þingsályktunartillögu,
sem þrír þingmenn fluttu veturinn 1978
til ’79, um skoöanakannanir. Lagt var
til að Alþingi ályktaöi aö fela ríkis-
stjórninni að beita sér fyrir setningu
laga um almennar skoöanakannanir.
„I greinargerð kemur fram megn
andúð á þeim skoðanakönnunum sem
gerðar höföu veriö skömmu fyrir
alþingiskosningar á fýlgi flokkanna.
Flokkur þessara þingmanna haföi
orðið fjTÍr alvarlegu fylgistapi og vildu
menn meöal annars rekja þaö til
slakrar útkomu flokksins í könnun
fyrir kosningamar,” sagöi Arni.
,jSjálfur hef ég ekki taliö rétt staöið
aö málum í skoðanakönnunum um
fylgi flokka og ríkisstjóma sem til
dæmis blöö hafa beitt sér fyrir.
Astæðan er ekki sú aö ég vantreysti
aðferöinni sem slíkri, þaö er úrtaki og
úrvinnslu, heldur sú aö íslensk dagblöð
eru öll tengd pólitískum flokkum,
fulltrúar þeirra semja spumingar og
velja fólk til aö spyrja þeirra. — Mín
skoöun er nefnilega sú aö val á
spumingum geti oft ráöiö meim um
niðurstöðu skoöanakönnunar en margt
annaö.
Þótt ég segi þetta felst ekki í því nein
aðdróttun um aö til dæmis Dagblaöiö
hafi misnotaö þessar kannanir á
nokkum hátt. En tengsl þess viö til-
tekinn stjórnmálaflokk bjóða heim
vantrausti á réttmæti þessara
kannana og á skoðanakönnunum
almennt. Ef Dagblaöiö fengi hins veg-
ar óhlutdræga aðila til að gera þessar
kannanir og birti síöan myndi gildi
þeirra aukast.”
Síðar sagöi Ami Gunnarsson:
„Eg tel aö ekki eigi að leyfa birtingu
niöurstaöna skoöanakannana skömmu
fyrir kjördag, aö minnsta kosti ekki
síðustu sjö dagana. Þaö er vitað aö
mikil fylgisaukning stjómmálaflokks í
niöurstööu skoöanakönnunar rétt fyrir
kosningar getur haft fnargs konar
áhrif á kjósendur. Ymsir finna hjá sér
hvöt til aö fylgja þeim flokki sem
virðist í sókn; meö öörum orðum, aö
fylgja straumnum. Slök útkoma getur
einnig kallað á svonefndan hræðslu-
áróöur sem fylkir saman sundmðu liöi.
Enn ein áhrifin eru þau, sem þekkt eru
frá Bretlandi, aö kjósendur þess flokks
sem virðist í sókn hyllist til aö sitja
heima, — svo aö í stað sigurs getur
niöurstaöan orðið hiö herfilegasta tap.
Skoöanakannanir geta verið mjög
skoöanamyndandi og þjóna þá ekki
lengur þeim tilgangi að vera spegil-
mynd vilja eöa langana fólksins í
landinu. Þess vegna veröur aö gera þá
grundvallarkröfu aö við gerö skoðana-
kannana starfi eingöngu einstaklingar
og fyrirtæki sem hafa til þess þekkingu
og burði, og styðjast viö vísindalega
úrlausn verkefna. Þetta er auövitað
hægt á Islandi eins og annars staðar.
En löggjafarsamkundan veröur aö
setja grundvallarreglur um gerö
skoöanakannana af öllu tagi, einkum
þó hvaö snertir sviö stjómmálanna,”
sagöi Arni Gunnarsson.
-KMU.
iónas Kristjánsson ritstjóri:
Þá þyrfti eins að banna skop-
myndir fyrir kosningar
„Niðurstaða mín um fundarefniö er
aö þörf sé óformlegs samkomulags
þeirra sem framkvæma skoöanakann-
anir, um lágmarksgæði slíkra kann-
ana, en lög og reglugeröir þurfi ekki
heldur geti þau beinlinis verið til ills,”
sagði Jónas Kristjánsson, ritstjóri DV,
í framsöguerindi sínu á ráöstefnunni.
Hann sagði ennfremur:
„A kosningadaginn í fyrra birtist í
Morgunblaöinu skopmynd eftir Sig-
mund af Gunnari Thoroddsen, þáver-
andi forsætisráðherra, á útikamri.
Þessi mynd þótti glannaleg og var
því haldið fram á mánudaginn eftir
kosningar aö þrjú þúsund svokallaöir
Gunnarsmenn heföu móðgast svo aö
þeir kusu aöra flokka.
Spumingin fyrir áhugamenn um
bönn er þá sú hvort ekki þurfi aö banna
skopmyndir í, eins og það er kallað,
„hæfilegan tíma” fyrir kosningar til
þess aö þær hafi ekki slík áhrif á
kosningaúrslit.
Það ætti aö vera jafnauövelt aö
halda slíku fram eins og ekki megi
birta niðurstöður skoöanakannana „í
hæfilegan tíma” fyrir kosningar.
Og hvað þá um kjallaragreinar, les-
endabréf í blööum eöa aögeröir fram-
bjóöenda sjálfra, svo sem vinnu-
staöafundi og framboðskynningu i
sjónvarpi?
Allt em þetta atriöi sem geta haft
áhrif á úrslit kosninga og það er þá
spurning hvort ekki ætti aö banna
þetta „í hæfilegan tíma” fyrir kosning-
ar.
Bannsinnar þyrftu ekki síður að taka
með í reikninginn fréttir af kosninga-
baráttu,” sagöi Jónas.
Hann taldi áhrif skoöanakannana á
úrslit kosninga ofmetin. Tók hann sem
dæmi síðustu forsetakosningar. Viku
fyrir þær heföu skoöanakannanir sýnt
aö Vigdís og Guölaugur væru langt
fyrir ofan Albert og Pétur og að margir
væm þá enn óákveðnir.
„Viö þessa birtingu ráku kosninga-
stjórar Alberts og Péturs upp rama-
kvein. Þeir héldu því fram að birting
niðurstaðna leiddi til þess að óákveðnir
kjósendur fæm fremur yfir á Vigdísi
og Guðlaug. Og aö sumir stuðnings-
menn Alberts og Péturs mundu skipta
umskoðun.
Ut af fyrir sig er þetta ekki vitlaus
getgáta en hún fékk ekki staðfestingu í
kosningum. Frambjóðendur fengu ná-
kvæmlega sömu útkomu í kosningum
og veriö haföi í skoðanakönnuninni
sem k vartað var yfir,” sagöi Jónas.
,^em dæmi um aö skoöanakannanir
hér á landi séu marktækar vil ég nefna
þær kannanir sem DV hefur fram-
kvæmt. Samanburður við kosningaúr-
slit sýnir að frávik frá réttu em ekki
meiri en 2 til 2,5 prósent og stundum
mun minni.
Og ég veit ekki betúr en aö fagmenn í
útlöndum myndu gera sig hæstánægða
meö slíka nákvæmni hjá sér.
Mér sýnist líka aö þær skoöana-
kannanir, sem geröar hafa veriö af
öðram aöilum en okkur og birtar hafa
verið rétt fyrir kosningar á allra
síöustu árum, gefi ekki tilefni til þess
að menn þurfi að hafa áhyggjur af að
aðferðir viö skoðanakannanir séu í
ólagihérálandi.
I síöustu könnunum fyrir kosning-
arnar í fyrra voru frávikin 2,2 prósent í
könnun DV, 2,8 prósent í könnun sem
birtist í Helgarpóstinum og 3,1 prósent
í Morgunblaðinu. Allt eru þetta fram-
bærilegar niðurstööur,” sagði Jónas
Kristjánsson.
-KMU.
TÖNLISTARSKÖLI
HÚSAVÍKUR
Óskum eftir að ráða kennara aö skólanum frá 1.
september 1984. Upplýsingar í síma 96-41778 eða
96-41560.
Skríf stofuhúsnæði óskast
Svæðisstjórn Reykjavíkur um málefni fatlaðra óskar eftir að
leigja ca 100 fm húsnæði, aðgengilegt fötluöum.
Upplýsingar í síma 21416 á skrifstofutíma og 75445 á kvöldin.
Frá menntamálaráðuneytinu
Lausar stöður
Lausar eru til umsóknar stöður við eftirtalda skóla:
F'lensborgarskólann í Haínarfirði staða aöstoðarskólameist-
ara, kennarastaða í viðskipagreinum, aðallega hagfræði, og
ein til tvær kennarastööui' í stærðfræði.
Menntaskólann við Sund staða þýskukennara.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf
skal senda til menntamálaráðuneytisins, Hverfisgötu 6, 101
Reykjavík fyrir 15. júní næstkomandi.
MENNTAMAI.AKAÐUNEY III)
Auglýsing
Skrifstofumaður óskast á aðalskrifstofu fjármála-
ráðuneytisins nú þegar. Framtíðarstarf. Starfið felst i al-
mennum skrifstofustörfum, símavörslu o. fl. Málakunnátta
æskileg.
Umsóknir berist ráöuneytinu eigi siðar en föstudaginn 25.
maí nk.
FJARMAI.AKAÐUNEYTU),
21. mai 1984.
T Sorphaugar — gæsla —
vélavinna
Hafnarfjaröarbær leitar tilboða í gæslu og vélavinnu á sorp-
haugum viö Hamranes. Einnig er óskaö eftir tilboðum í
flutning jarðefna til verksins.
Utboðsgögn verða afhent á skrifstofu bæjarverkfræðings,
Strandgötu 6, gegn 1.000 kr. skilatryggingu. Tilboö veröa
opnuð á sama stað miðvikudaginn 30. maí kl. 14.00.
BÆJARVERKFRÆÐINGUK.
SIMASKRAIN1984
Afhending símaskrárinnar 1984 til símnotenda hefst fimmtu-
daginn 24. maí.
í Reykjavík verður símaskráin afgreidd á Póststofunni, Póst-
hússtræti 5, gengið inn frá Austurstræti, og póstútibúunum
Kleppsvegi 152, Laugavegi 120, NeshagaJG, Ármúla 25, Arnar-
bakka 2 og Hraunbæ 102.
Afgreiðslutími mánudaga til föstudaga kl. 9 til 17.
í Hafnarfirði verður símaskráin afhent á Póst- og símstööinni,
Strandgötu 24.
I Kópavogi veröur símaskráin afhent á Póst- og símstööinni,
Digranesvegi 9.
Varmá í Mosfellssveit verður símaskráin afhent á Póst- og
símstöðinni.
Þeir notendur sem eiga rétt á 10 símaskrám eöa fleiri fá
skrárnar sendar heim.
Símaskráin verður aðeins afhent gegn afhendingarseðluin
sem póstlagðir hafa verið til simnotenda.
Athygli skal vakin á því að símaskráin 1984 gengur í gildi frá
og með föstudeginum 1. júní 1984. Þó gildir þetta ekki hvað
varðar ný 6 stafa símanúmer á Seltjarnarnesi sem gert hafði
verið ráð fyrir að kæmu í gagnið um leið og símaskráin. Þau
verða ekki tilbúin fyrr en í lok júní nk. Þangað til gilda gömlu
símanúmerin þar, en þaö eru raunar sömu númerin og eru í
nýju skránni aö frátöldum fyrsta staf, sem er 6.
Að öðru leyti fellur símaskráin 1983 úr gildi frá 1. júní 1984.
PÓST- OG SÍMAMALASTOFNUNIN.