Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.1984, Síða 11

DV. ÞRIÐJUDAGUR 21. AGUST1984.
11
URELT HEGNINGARLOG
Áhugamenn um ritfrelsi og tjón-
ingarfrelsi velta því enn fyrir sér
hvernig það mátti gerast, ná á ofan-
verðri tuttugustu öldinni, að ritsjóri
Spegilsins, Ulfar Þormóðsson, var
pikkaður út og dæmdur fyrir guðlast
og klám. Það vekur ekki aðeins
athygli hve guölast og klám Spegils-
ins var broslega léttvægt heldur
einnig sú staöreynd að nær útilokað
er aö fara í venjulega bókaverslun
án þess að veröa fyrir margfalt verri
glæpum en þeim sem ritstjóri
Spegilsins framdi. Þá er það einnig
borðliggjandi að Ulfar Þormóðsson
kemst hvergi með tærnar þar sem
fremstu rithöfundar þjóðarinnar
hafa hælana í þessum efnum, t.d.
Laxness í Dagleið á fjöllum.
Óhæfir embættismenn
Þetta mál snýst einkum um þá
staðreynd aö þeir kerfismenn sem
fulinægja eiga réttlæti í landinu mis-
muna borgurunum stórlega. Þeir
ráðast á einstakling eins og Ulfar og
dæma hann fyrir að gera það sem
þeir leyfa Dave Allen, Playboy og
Halldóri Laxness að gera. Þegar
embættismanni eins og Þórði Björns-
syni ríkissaksóknara, er bent á þessi
afbrot hinna ráðsettari þá snýr hann
bara uppá sig með 1 orinóði. Hrokinn
og tvöfeldnin eru alt er.
En hvaða vopn hafa þessir forma-
listar í höndunum sem gera þeim
kleift að brjóta stjómarskrárvemd-
aðan rétt á f ólki, réttinn til tjáningar-
frelsis? Þaö eru hegningarlögin sem
þeir skýla sér með, 125. grein um
guðlast og 210. grein um klám.
Vafalaust hefur þeún mönnum
gengið gott eitt til sem samþykktu
þessi lög á sínum tíma. En fyrir utan
talsvert breytt viðhorf til boða og
banna í þjóöfélaginu almennt þá er
tíðarandinn náttúrlega allt annar nú
en þegar umræddar lagagreinar
vom samdar og samþykktar. Menn
upplifa hugtök eins og guðlast og
klám með talsvert öðram hætti nú en
þá. Hér er vitaskuld átt við alþýðu
manna en ekki þá einstaklinga sem
skipa Hæstarétt Islands.
Almenningur er
dómbærastur
Dómur á borð við þann sem
Hæstiréttur felldi yfir Ulfari Þor-
móðssyni er til þess eins fallinn að
grafa undan virðingu fólks fyrir lög-
um og rétti, svo kjánaleg er þessi
dómsniðurstaða. Til að fyrirbyggja
að svona réttarslys gerist í framtíð-
inni eru tvær leiðir færar. önnur er
sú að upplýsa hæstaréttardómara
betur um það þjóðfélag sem þeir
búa í, einkum um hugsunarhátt
hins óbreytta borgara. Hin er sú að
afnema hreinlega þau lagaákvæði
sem hinir refsiglöðu kerfismenn
styðjast við. Reynsla okkar af
Spegilsmálinu sýnir að í lagatexta
er mjög óheppilegt að brúka hugtök
• „Þetta mál snýst einkum um þá
staðreynd að þeir kerfismenn sem full-
nægja eiga réttlæti í landinu mismuna
borgurunum stórlega.”
„ ... að nær útilokað er að fara í venjulega bókaverslun án þess að verða fyrir
margfalt verri glæpum en þeim sem ritstjóri Spegilsins framdi.”
GARÐAR'
SVERRISSON,
STARFSMAÐUR ÞINGFLOKKS
BANDALAGS
JAFNAÐARMANNA.
sem emangraöir embættismenn
geta togað og teygt.
I nútima þjóðfélagi er ekki nokk-
ur þörf fyrir lagagreinar eins og 125.
og 210 gr. almennra hegningarlaga.
Þeir sem setja eitthvað á prent sem
misbýður velsæmistilfinningu fól ts
era sjálfum sér verstir. Almenn-
jingsálitið veitir þeim nægt aðhald.
Þá er ástæðulaust að ætla að trúuðu
fólki sé einhver greiði gerður með
lögum sem nánast banna guðleys-
ingjum að tjá sig á opinberum vett-
vangi. Allavega hygg ég að flestir
séu sammála um að embættisafglöp
saksóknara og flumbragangur
Hæstaréttar hafi síst verið til þess
fallin að efla trúariíf í landinu.
Garðar Sverrisson.
Hjálparstarfið er samofið
gildismati þjóðarinnar
I hvert sinn er Hjálparstofnun
kirkjunnar kallar til þjóöarinnar um
hjálp við náunga í neyð, hvort sem
það er til hjálpar innanlands eöa i
fjarlægum löndum, þá bregst tæpast
að þjóðin svarar kalli með virkri
aöstoð. Landssöfnun Hjálparstofn-
unarinnar um siðustu jól og fatasöfn-
unin í byrjun sumars vitna um
árangur sem fæstir þorðu að búast
við. En það sem ánægjulegast er
varðandi þessar safnanir er hve
þátttakan var almenn og hve
aðstoðin getur komið að miklu gagni.
Ljóst er að safnanir sem þessar
bjarga aldrei heiminum frá hungri
og fátækt, aðstoðin bjargar mörgum
en er um leið krafa um að málefni
fátækra og snauðra verði tekin föstum
tökum í þágu friðar og réttlætis. Því
má heldur ekki gleyma að islenskar
safnanir í þágu fátækra tjá einnig
ákveðinn hug og vilja gefenda, tjá
samstöðu með fátækum, og þeim er
mikils virði að finna og vita af slíkri
samstöðu er þeir veita aðstoðinni
viðtöku. Svo nærtækt dæmi sé tekið
hafði aðstoð íslenskrar þjóðar við
Pólverja í efnahagsþrengingum
þeirra ekki einungis efnislegt gildi
heldur innihélt einnig hvatningu og
samstöðu með pólskri þjóð í baráttu
hennar fyrir frelsi og mann-
réttindum. Hjálparstarfið er því
ekki einungis farvegur efnislegrar
aöstoðar, sem bjargað getur lífi,
heldur einnig leið til samvinnu um
réttlæti og frið.
Eru skil hungurs og
velsældar óbrúanleg ?
Alþjóölegar ráöstefnur eftir
ráðstefnur eru haldnar á hverju ári,
þar sem leitast er viö aö fjalla um
málefni fátæktar og hungurs á meðal
miUjóna manna i heiminum. Ræður
ofan á ræður eru haldnar, þykkar
skýrslur eru gefnar út, alþjóðlegar
nefndir settar á laggimar og
ályktanir birtast, aUt þetta gerist á
hverjum degi. En þrátt fyrir allt, og
þrátt fyrir störf og tilraunir fjöl-
margra alþjóölegra stofnana, þá
víkkar biUö á miUi ríkra og snauðra í
heiminum. Það fjölgar í hópi fátækra
en fækkar hlutfaUslega í hópi ríkra.
Vandinn er sá að ómögulegt virðist
að hverfa frá orðum til athafna. Það
er ekki ofmælt að skUin á miUi ríkra
og snauðra séu stærsta kjarnorku-
sprengja nútimans. En alvarlegast
er að þessi sprengja er virk, hún
eyöir tugum miUjóna manna á ári
hverju.
I ljósi þessa ástands hlýtur það að
kveikja von þegar íslenskur alménn-
ingur tekur jafnvirkan þátt í
söfnunum tU stuðnings hungruðum
og snauðum. Með sUkri þátttöku
binst íslensk þjóð einnig böndum
með almenningi vestrænna landa
sem tekur virkan þátt í sUkum söfn-
unum í sinu heimalandi, Leiötogar
stjórnmála- og félagsUfs verða að
taka mið af slíkum staðreyndum
þegar ákvarðanir eru teknar er
snerta framtið lífs meðal fátækra.
BUið á mUU ríkra og snauðra er
ekki óbrúanlegt. Jörðin er hvorki of
litU né mennimir sem á henni búa of
margir. Framleiðsla matvæla í
heiminum dugar til að fæöa alla
jarðarbúa og miklu meira en þaö og
forðabúr matvæla í heiminum er
nógu stórt til aö bjóöa öll nýfædd
börn velkomin og tryggja þeim far-
sælt líf. Þó mannfjölgunin í
heiminum á hverjum degi nemi
næstum íslenskri þjóð, eða yfir 220
þúsund bömum á sólarhring, þá er
sú fjölgun ekki meginvandinn heldur
hitt, að skipting veraldargæða er
röng og skipan efnahagsmála rang-
lát. Þetta skipulagskerfi er
mannanna verk, ekki náttúrulögmáL
Þar skiptir vUji og þroski úrsUta-
máli.
Itrasta siðgæðisviðmiðun
íslenskra þjóðar er takmarkalaus
réttur hvers einstakUngs til Ufs.
Þetta gildismat á rætur sínar í
kristnum lífsskilningi. Það er ekki
tUviljun né sjálfsagt. Þetta gUdismat
er heldur ekki aðeins hugsjón eða
stefna, því það er dautt og óvirkt, ef
það er aðskiUð kristinni trú. En
virkni þessa gildismats kemur fram
í hinni kristnu kröfu um fómfýsi í
þágu náungans, náungakærleik, þess
að hinum fátæka og réttlausa sé
hjálpað til að öðlast brauð og rétt tU
Ufs. Þannig boðar og krefst kristin
trú samstöðu á meðal manna um
frelsi og réttlæti.
Þetta er grundvöllur hjálparstarfs
á vegum kirkjunnar. Hjáiparstarfið
miöar að því að styrkja fátæka og
réttlausa tU sjálfsbjargar og
farsældar. Hvort sem það er gert
með fatasendingum, túnabundum
matargjöfum eða þátttöku í upp-
byggingu þróunarverkefna þá
byggir allt þetta starf á gUdismati
náungakærleikans en er um leið
róttæk tjáning þeirrar kristnu vonar
að hver maöur hafi rétt til Ufs og
framtíðar.
A „Bilið milli ríkra og snauðra er ekki
óbrúanlegt.Jörðin er hvorki of lítil né
mennirnir sem á henni búa of margir.”
GUNNLAUGUR
STEFANSSON,
STARFSMAÐUR
ÞJÓÐKIRKJUNNAR
Virk þútttaka í
hjálparstarfí er staðreynd
I júli sl. sendi Hjálparstofnun
kirkjunnar áleiðis til Eþíópíu 40 tonn
af fatnaði. Þetta var afrakstur söfri-
unar á vegum Hjálparstofn-
unarinnar sem fram fór í söfnuðum
landsins í júní sl. Þetta magn sam-
svarar því að hver Islendingur hafi
gefið eina fUk til söfnunarinnar. En
það sem einkenndi þessa söfnun var
hversu gefendur skiluðu almennt
hreinum og góðum fatnaði, fjöl-
margir gáfu sig fram og lögðu af
mörkum fórnfús sjálfboðastörf við
framkvæmd söfnunarinnar og gef-
endur höfðu ríkan skiUng á að borga
með fötum sínum til að greiða fyrir
flutningi, framkvæmd og dreifingu á
áfangastað.
Menn ættu einnig aö athuga hvíUk
vinna liggur að baki sUkri fatasend-
ingu sem þessari hjá gefendum.
Fötin báru með sér að þar hafði ekki
verið kastað til höndum. Fötm voru
þvegin og pressuð, bætt það sem
sUtið hafði verið og frágangur allur
gefendum til mikils sóma. Forsenda
gefenda var sýnUega ekki sú að
hreinsa til heima hjá sér eða að láta
af hendi fatnaö sem ekki var þeim
sjálfum boðlegur heldur fyrst og
fremst að hjálpa náunga I neyð,
votta um leið samstöðu og virðingu
fýrir rétti hans til lífs. Að baki fata-
sendingunni liggja ekki einungis
framlög í fötum heldur tugir
þúsunda vinnustunda í sjáUboða-
vinnu sem er virk þátttaka í hjálpar-
starfi í þágu Ufs og friðar.
Hjálparstarf
er farvegur vonar
Hjálparstarf er tilboð til aUnenn-
ings til virkrar þátttöku með
fátækum til eflingar Ufs. Hjálpar-
starf eitt sér leysir aldrei öU vanda-
mál fátækra né bjargar heiminum
frá hungri og dauða. En þaö er spor
frá dauða tU Hfs og örvæntingu tU
vonar. Hjálparstarfið byggir á
frjálsri þátttöku en ekki á kvöðum
eða skyldum gagnvart gefendum.
Það er tilboð um þátttöku ef þú getur
og vilt. Hver og einn tekur ákvörðun
um þátttöku eður ei. SUk ákvörðun
verður aldrei dómur um gUdi
einstaklingsins. EinstakUngar hafa
mismunandi skoðanir og velja
verkum sínum mismunandi farvegi.
Hjálparstarf er einn farvegur félags-
legrar samstöðu i þágu uppbygging-
ar og framtíðar. Það er ánægjulegt
að sjá og finna hversu margir Islend-
ingar hafa sameinast á þeim
vettvangi. öllu starfi, ef árangur á
að nást, ber nauösyn tU að njóta
samstöðu og trausts. Það hefur orðið
gæfa hjálparstarfs á vegum
kirkjunnar.
Gunnlaugur Stefánsson.